Vandaag begint Zhang Dejiang een driedaags officieel bezoek aan Hongkong. Zhang is niet de eerste de beste: hij is voorzitter van het Chinese parlement, nummer drie in de partijhiërarchie en leider van de Centrale Coördinatiegroep voor Hongkong en Macao. Het is vier jaar geleden dat een Chinese topleider Hongkong bezocht. In die vier jaar is de politieke en economische sfeer in Hongkong een stuk grimmiger tegenover Beijing geworden.
Zhang in Hongkong
Het formele doel van het bezoek is een topconferentie over de belangrijke rol die Hongkong zal spelen in het Chinese OBOR-project (one belt, one road, de nieuwe zijderoutes). Zhang zal daar de belangrijkste toespraak houden. De economie van Hongkong stagneert en een nieuwe impuls door het OBOR-project is meer dan wenselijk. In 2015 groeide de economie met 2,4%. Het eerste trimester dit jaar was ze slechts 0,8% gegroeid tegenover dezelfde periode vorig jaar. De kleinhandel daalde op jaarbasis 9,8%. Het aantal toeristen van het vasteland is aanzienlijk gedaald. De prijzen van vastgoed zouden dit jaar 10% kunnen dalen.
Zhang zal van de gelegenheid gebruik maken om uit de eerste hand de politieke temperatuur te voelen in Hongkong; de Chinese media spreken van een ‘inspectiebezoek’. Gedurende zijn verblijf in Hongkong zal Zhang de lokale politici op een receptie en een banket ontmoeten. Hij zal daar ook praten met politici van de oppositie, de ‘pandemocraten’ zoals Emily Lau van de Democratic Party en Alan Leong Kah-kit van de Civic Party, die kritisch tegenover Beijing staan. Waarnemers vragen zich af of hij zelf ook belangrijke verklaringen zal afleggen. Verwacht wordt dat hij erg voorzichtig zal blijven en scrupuleus vasthouden aan het principe dat de inwoners van Hongkong tot 2047 van een grote mate van autonomie in hun lokaal bestuur genieten. Het is echter niet uitgesloten dat hij Hongkong aan enkele grote principes zal herinneren, zoals de nationale eenheid van China, de nationale soevereiniteit over Hongkong en de nationale veiligheid.
In september vinden verkiezingen plaats voor een nieuw lokaal parlement en in 2017 moet een opvolger voor regeringsleider Leung aangeduid worden. In 2014 konden maandenlange straatprotesten van ‘Occupy Central’ en een dwarsliggende oppositie een wet op de verkiezing van de regeringsleider, die volgens hen niet democratisch genoeg was, tegenhouden. Daardoor gebeurt de wissel in 2017 volgens het oude systeem, met aanduiding door een kiescomité van 1.200 notabelen.
De ontgoocheling dat er geen echte verkiezing voor de regeringsleider komt, de minder gunstige economische vooruitzichten en de de ontevredenheid over de regering van Leung Chun-ying, die als zwak en corrupt gezien wordt, hebben geleid tot een radicalisering van een deel van de oppositie en de opkomst van een racistisch nationalisme tegen het vasteland. Begin dit jaar braken hevige rellen uit in het stadsdeel Mong Kok: de politie trad er op tegen illegale straatventers, maar die kregen steun van honderden demonstranten die een kans zagen tegen de regering te protesteren. Er werden vernielingen aangericht en in confrontaties vielen gewonden. Edward Leung Tin-kei, van de nieuwe Hong Kong Indigenous Group die op het voorplan kwam tijdens de Mong Kok-rellen, haalde bij plaatselijke verkiezingen onlangs 66.000 stemmen. Joshua Wong Chi-fung, een studentenleider van de Occupy Central beweging heeft onlangs een partij opgericht, Demosisto. Nog een nieuwe partij, de National Party, wil zelfs voor onafhankelijkheid van Hongkong strijden.
Voor het bezoek van Zhang zijn 6.000 politiemensen gemobiliseerd, meer dan voor enig bezoek van een staatshoofd. Voor vier protestacties is er officieel toestemming gegeven, maar de politie bereidt zich voor op illegale acties. Een lid van de radicale oppositiepartij League of Social Democrats heeft bekend dat hij had geprobeerd via een tussenpersoon in Shenzhen een drone te kopen om het bezoek te verstoren.
Bronnen: South China Morning Post, China Daily.
