Op 7 januari 2022 stuurde president Xi Jinping een ‘mondeling bericht’ naar de Kazachse president Kassym-Jomart Tokayev. De inhoud hiervan is gepubliceerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken van China.
Xi vatte de analyse samen die de Chinese regering blijkbaar heeft gemaakt van de gebeurtenissen in Kazachstan. Volgens Beijing was er inderdaad sprake van een poging tot kleurenrevolutie, waarbij buitenlandse krachten betrokken waren. De opstand zou ook een gevaar betekenen voor de samenwerking tussen Kazachstan en China.
Verantwoordelijkheid
Xi sprak in zijn boodschap over ‘rellen die er waren in Kazachstan, waarbij slachtoffers zijn gevallen en zware materiële verliezen werden geleden’. Hij betuigde hierover ‘zijn oprechte medeleven’. De Chinese president feliciteerde zijn collega ermee dat hij ‘op het kritieke moment op beslissende en krachtige wijze actie heeft ondernomen en de situatie snel heeft gekalmeerd’. Volgens Xi heeft Tokayev hiermee ‘zijn verantwoordelijkheid en toewijding als staatsman en ten opzichte van het land en de mensen laten zien’.
Kleurenrevolutie
Xi Jinping benadrukte dat China zich verzet tegen ‘alle krachten die de stabiliteit van Kazachstan ondermijnen, de veiligheid van Kazachstan bedreigen en het vreedzame leven van het Kazachse volk schaden’. China verzet zich resoluut tegen ‘elke opzettelijke poging van externe krachten om onrust te veroorzaken en een kleurenrevolutie in Kazachstan op gang te brengen, evenals elke poging om de vriendschap tussen China en Kazachstan te schaden en de samenwerking tussen de twee landen te verstoren’.
Betrouwbare vrienden en partners
Xi beloofde dat China ‘als broederlijke buur en permanente alomvattende strategische partner van Kazachstan naar beste vermogen de nodige steun zal verlenen’. ‘Welke risico’s en uitdagingen Kazachstan ook tegenkomt, China zal’, zo verklaarde de Chinese president, ‘altijd een betrouwbare vriend en partner van Kazachstan zijn, en het Chinese volk zal voor altijd achter het Kazachse volk staan’. De Kazachse president Kassym-Jomart Tokayev en zijn regering hebben Rusland en China bedankt, evenals andere leiders over de hele wereld en hoofden van internationale organisaties voor de steun aan het land bij het bestrijden van de binnenlandse onrust.
Economie en terrorisme
Volgens de Chinese regeringsgezinde Global Times zal de steun van China aan Kazachstan bestaan uit economische samenwerking en bijstand, evenals terrorismebestrijding. China zal naar verwachting het buurland Kazachstan helpen om niet alleen de stabiliteit te herstellen, maar ook om effectieve hervormingen en economische ontwikkeling op lange termijn te realiseren. Dat is wellicht een toespeling op het feit dat de actievoerders in Kazachstan (volgens de regering terroristen) gebruik hebben gemaakt van de onvrede bij sommige van hun medeburgers over economische problemen. Na de eerste dagen van rellen rond prijsverhogingen van de energie veranderden de acties van karakter en werden ze een grote politieke, gewelddadige opstand.
Shanghai Cooperation Organisation
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van China heeft op 7 januari bij monde van woordvoerder Wang Wenbin vastgesteld dat ook de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) zich heeft uitgesproken. ‘De secretaris-generaal (…) heeft vandaag namens de organisatie een verklaring afgelegd over de huidige situatie in Kazachstan. Hij maakt positieve opmerkingen over de maatregelen die de Kazachse leiding heeft genomen om de binnenlandse situatie te normaliseren en spreekt de hoop uit dat de situatie zo snel mogelijk zal worden gestabiliseerd en dat de openbare orde en de openbare veiligheid zullen worden hersteld. Wij zijn van mening dat de SCO zijn rol zal blijven spelen bij het waarborgen van de veiligheid en stabiliteit van zijn lidstaten en de regio als geheel’. (Sinds 1 januari 2022 is de secretaris-generaal van de SCO Zhang Ming, het vroegere hoofd van de Chinese missie bij de EU). Hij is de opvolger van de Oezbeekse diplomaat Vladimir Norov.)
Bronnen: fmprc.gov.cn (website BuZa China), Global Times, Xinhua, Wikipedia, hindustantimes.com
Deze opwelling van geweld in Kazachstan is wel heel plotseling ontstaan. Bovendien is ook het tijdstip verdacht: zo vlak nadat het jammerlijke einde van het Westerse avontuur in Afghanistan. Kazachstan heeft sinds haar verzelfstandiging altijd een rol gespeeld van verbinder tussen Rusland en China. Rusland was het oude moederland waarmee nog steeds hechte banden onderhouden worden (b.v. de lancering van Russische ruimtevaartuigen). China is ook een oude vriend, maar ook het land met een aanzienlijke Kazachminderheid in Noord-Xinjiang.
Het Westen heeft een lange agenda met zowel Rusland als China en onrust in Kazachstan, dat wellicht tot een volledige chaos kan leiden, is gunstig voor de agenda. Rusland en China zullen niet willen dat eventuele onrust de grenzen oversteekt. Je gaat dan al snel denken aan Westerse/Amerikaanse invloed bij het opstoken van bestaande ontevredenheid tot een groot vuur. Voorbeelden daarvan zijn er te over in de naoorlogse geschiedenis. Enige jaren geleden werd het Amerikaanse consulaat in Shanghai op de vingers getikt, omdat een diplomaat via WeChat tot demonstraties opriep.
De vraag is dan: zijn er aanwijzingen voor een dergelijke beschuldiging? Het antwoord is bevestigend. De Amerikaanse ambassade in Kazachstan heeft op 16 december Amerikanen in het land voor opkomende demonstraties gewaarschuwd. Die waarschuwing is bovendien opvallend gedetailleerd (https://kz.usembassy.gov/demonstration-alert121521/); men wist zelfs al aan te geven waar in iedere stad de demonstraties plaats zouden vinden. Daarnaast wordt aangeraden de demonstraties te mijden vanwege de verwachte gewelddadige reactie van de politie.
Voor Kazachstan en haar bondgenoten is het zaak de rust zo snel mogelijk weer te laten keren. Daarna moeten zij uiteraard terechte onvrede onder de bevolking wegnemen, maar ook personen en organisaties die zich achter Westerse agenda’s scharen opsporen.