Gao Yu heeft zich al haar hele loopbaan lang als journaliste verzet tegen het politieke systeem. Ze zal nu voor de tweede keer worden vervolgd voor het openbaren van vertrouwelijke documenten.
Gao Yu stond met haar publicaties in de jaren 80 al aan kant van de studentenbewegingen. Haar doelwit is vooral de CPC zelf en het machtsmonopolie van de partij. Na Tian’anmen heeft ze 14 maanden vastgezeten omdat ze in kranten van Hongkong de acties op en rond het plein met haar artikelen had gesteund. In 1993 werd ze tot zes jaar gevangenisstraf veroordeeld voor ‘het lekken van staatsgeheimen’. Zij zou toen interne partijdocumenten aan buitenlandse reporters hebben doorgespeeld. Bij de beide periodes van detentie werd ze vervroegd vrijgelaten om medische redenen.
Gao Yu (foto Voice of America)
Nu was de intussen 70-jarige free lance journaliste, die nog steeds vooral schrijft voor media in het buitenland en in Hongkong, sinds 24 april ‘verdwenen’. Vanochtend toonde de Chinese staatstelevisie beelden van een vrouw van wie het gezicht grotendeels onherkenbaar was gemaakt. In een kort nieuwsitem dat ook door het officiële persbureau Xinhua werd gebracht, was het commentaar dat dit ‘de verdachte Gao Yu’ was, volgens de politie van Beijing aangehouden voor het lekken van staatsgeheimen (n.v.d.r. net zoals in de jaren 90 dus). De politie had verder verklaard dat zij een zeer vertrouwelijk document naar een buitenlandse website had gemaild, die het wereldwijd had verspreid. De vrouwelijke gevangene deed in de uitzending de volgende uitspraak: ‘ik denk dat mijn activiteiten een gerechtelijk aspect hebben en schade hebben toegebracht aan het landsbelang. Wat ik heb gedaan is erg verkeerd. Ik aanvaard ernstig en oprecht dat ik een les heb verdiend en pleit schuldig.’ Het is mogelijk dat zij met deze bekentenis mikt op een milde uitspraak van het hof.
Er zijn nogal wat onopgehelderde vragen in deze zaak. Waarom werd Gao Yu onherkenbaar gemaakt? Toonden de beelden iemand anders? Hoopt de televisie hiermee de kritieken te voorkomen dat zij de privacy van de verdachte schendt en de procesgang beïnvloed? Welke vertrouwelijke teksten heeft zij in het buitenland verspreid? Is het inderdaad, zoals sommigen zeggen, het zogenaamde Document nr.9, waarover in westerse media beweerd wordt dat het een interne waarschuwing is aan partijfunctionarissen en journalisten, gericht tegen westerse modellen en ideeën? Is de arrestatie gebeurd in het kader van een campagne om te voorkomen dat er in China wordt gedemonstreerd naar aanleiding van de 25e verjaardag van de Tian’anmenkwestie?
Dat laatste is zeker niet denkbeeldig. De afgelopen weken is er een omstreden Tian’anmen-museum geopend in Hongkong. Personen en organisaties hebben seminars en conferenties belegd, weliswaar in beperkte kring maar met publiciteit op de sociale media. De politie heeft ook andere bekende dissidenten aangehouden of ‘een bezoek gebracht’. Een kleine strijd dus, tussen diegenen die Tian’anmen 1989 op 4 juni veel aandacht willen geven om het politieke systeem aan de kaak te kunnen stellen enerzijds en de regering die duidelijk niet van plan is om in de huidige omstandigheden het hele debat rond Tian’anmen 1989 op te rakelen en de officiële beoordeling (die luidt: ‘het was een opstand om het politieke stelsel te vervangen door een westers model’) op de helling te zetten.
Bronnen: Xinhua, SCMP, BBC, Guardian, FT, AP, Wikipedia
