In juli houdt het Centraal Comité van de Communistische Partij van China zijn derde partijplenum (algemene vergadering) sinds het vorige partijcongres. Er worden verdere ‘diepgaande en allesomvattende hervormingen’ aangekondigd. China zoekt zijn weg in een situatie van door de VS gelanceerde koude oorlog, terwijl een aantal binnenlandse problemen eveneens een oplossing vragen.
Het derde partijplenum van het huidige Centraal Comité van de Communistische Partij van China is aangekondigd voor juli. Waarom is dit belangrijk?
Het Centraal Comité wordt om de vijf jaar vernieuwd op het partijcongres. Dit komt slechts één of twee keer per jaar plenair bijeen. Het eerste plenum houdt zich bezig met partijorganisatie en -benoemingen, het tweede plenum regelt overheids- en regeringsorganisatie en -benoemingen. Over de politieke, economische en sociale prioriteiten voor de komende vijf à 10 jaar gaat het derde plenum, gewoonlijk een jaar na het partijcongres. Daarom is dit derde plenum belangrijk. Het bekendste derde plenum uit de geschiedenis is dat van 1978, waar Deng Xiaoping erin slaagde een meerderheid achter zijn radicale hervormingsplannen te krijgen.
Uitstel om onduidelijke redenen
Het derde plenum werd al verwacht in oktober 2023, één jaar na het partijcongres van 2022. Alhoewel er statutair tijd is tot eind 2024, wijst de vertraging tot juli 2024 er echter op dat men bij de voorbereiding moeilijke knopen moest doorhakken.
Over de redenen van het uitstel doen verschillende theorieën de ronde. Deng Yuwen, voormalig onderdirecteur van de krant van de partijschool, denkt dat de internationale agenda van president Xi in het najaar te druk was. Daarom moest Xi, die zich nu in zijn derde ambtstermijn bevindt, zich niet haasten om zijn politieke lijn te verduidelijken.
Een andere versie komt van Xie Maosong, senior onderzoeker aan het National Institute of Strategic Studies van de Tsinghua Universiteit. Hij ziet het uitstel als een aanwijzing dat het leiderschap de volgende hervormingsronde ‘zeer ernstig bestudeerde en geen overhaaste beslissingen wilde treffen’. Hij verwacht dat de nieuwe veranderingen diepgaand zullen zijn en dat men daarom meer tijd nam voor overleg en het zoeken van consensus.
Hervormingen, maar de principes blijven
Gedurende vijf dagen zullen de 376 volwaardige en plaatsvervangende leden samenzitten. Het plenum zal discussiëren over ‘verdere alomvattende hervormingen’ en het versnellen van de ‘modernisering van China’.
In februari had de Chinese president al verklaard dat het volgende plenum zou gaan over hervormingen met dezelfde diepgang als ‘de alomvattende transformaties’ die tijdens het derde plenum van 2013 – tijdens zijn eerste ambtstermijn – werden aangekondigd. Gedurende de voorbereiding zou men ‘uitvoerig luisteren naar opinies en suggesties van alle kanten’.
In maart sprak hij tegenover Amerikaanse bezoekers nogmaals over een ‘allesomvattende verdieping van de hervormingen’ waaraan men werkte.
Een verklaring van het Politbureau kondigde het plenum aan. Het verslag van persbureau Xinhua vermeldt onder meer: ‘Geconfronteerd met de complexe internationale en binnenlandse situaties, de nieuwe ronde van de technologische revolutie en industriële transformatie, en de nieuwe verwachtingen van de bevolking, is het noodzakelijk om door te gaan met het verdiepen van hervormingen’.
‘Tijdens de bijeenkomst benadrukte men dat een verdere diepgaande hervorming zich moet houden aan het marxisme-leninisme, de gedachten van Mao Zedong, de theorie van Deng Xiaoping, de belangrijke gedachte van de Drie Vertegenwoordigingen en de wetenschappelijke visie op ontwikkeling, en de ideeën van Xi Jinping over het socialisme met Chinese kenmerken voor een nieuw tijdperk (..).’
Wat en hoe hervormen?
Het verslag geeft verder een opsomming van alle knelpunten waaraan men moet werken en van de troeven die China daarvoor heeft. In de lijst staan geen nieuwe punten of opvallende accentverschuivingen.
De South China Morning Post in Hongkong leest als kernboodschap een waarschuwing voor de genadeloosheid van de internationale concurrentie en de risico’s die ‘op de loer liggen in een aantal sleutelsectoren’. Het is nodig verder te hervormen om strategisch goed geplaatst te zijn tegenover internationale rivalen. De krant verwacht dat het plenum meer duidelijkheid verschaft over de te volgen economische politiek in het kader van de huidige externe uitdagingen. In klare taal betekent dit: de nieuwe door de VS gevoerde koude oorlog.
De krant citeert nog uit het perscommuniqué: ‘De complexiteit, ernst en onzekerheid van de externe omgeving bereiken een piek’.
Volgens de website Pekingnology is de sleutelvraag: ‘wat zal men hervormen en hoe?’ De redacteur van die website herinnert eraan dat men de in 2013 aangekondigde ‘allesomvattende hervormingen’ toen en later in verschillende kringen ook verschillend interpreteerde.
We weten dus niet wat het plenum precies zal brengen. Wel kunnen we ervan uitgaan dat het om een zoektocht zal gaan naar de juiste strategie om tegelijk de binnenlandse uitdagingen aan te pakken, en China te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de nieuwe koude oorlog.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post, Pekingnology
