Belangrijke commerciële nieuwssites gesloten (update)

Zondag heeft de internetregulator van Beijing verschillende belangrijke commerciële nieuwssites gesloten omdat ze zich niet houden aan nieuwe regels betreffende nieuwsgaring. Het is nog niet duidelijk wat dit voor de toekomst van dit soort sites gaat betekenen.

De concrete aanleiding zou naar verluidt de publicatie zijn van artikelen over de overstromingen in Noord-China gebaseerd op informatie die de commerciële sites zelf verzameld hadden. Volgens waarnemers zouden ze daarbij te gruwelijke beelden van slachtoffers en verwoesting hebben getoond en te weinig beelden van de reddingsoperaties.
Volgens recente regels is het verboden via het internet nieuws te verspreiden dat louter afkomstig is van internetbronnen zonder dat het eerst gecontroleerd wordt. Het bericht kwam oorspronkelijk van thepaper.cn, maar de sluiting is door een woordvoerder van de regulator aan AP bevestigd en ook de regeringskrant Global Times besteedt er een artikel aan.
Bij de afgesloten sites is ‘Geek News’ van internetportaal Sina en ‘Serious News’ van Phoenix ( ifeng.com). Verboden inhoud op ‘Sina Live’ wordt gezuiverd. Verder kregen ook de volgende sites opdracht om te sluiten: ‘People in News’, ‘Radian’, en ‘Click Today’ van Sohu, en ‘Echos’ en ‘Road Sign’ van NetEase. Het gaat dus niet om obscure dissidentensites maar om sites van de grootste commerciële nieuwsportalen van China, waarvan verschillende genoteerd worden op de beurs van Hongkong. De sites moeten binnen een bepaalde periode orde op zaken stellen als ze weer willen openen.
Volgens een woordvoerder van de regulator betekenen de nieuwe regels dat nieuws afkomstig van het internet alleen mag verspreid worden als het komt van officiële nieuwsagentschappen die onder controle staan van de overheid. Dit schrijft Global Times. In eerdere persartikelen leek men uit te gaan van een soepeler interpretatie, waarbij het volstond dat nieuws van de sociale media op zijn waarheidsgehalte gecontroleerd werd vooraleer het te verspreiden. Getroffen nieuwsportalen zouden de nieuwe regels zwaar geschonden hebben en grote hoeveelheden eigen nieuws verspreid hebben, melden Beijing Daily en Beijing News, en er hangt hen naast de sluiting ook nog een boete boven het hoofd. Eerder dit jaar zijn overigens al enkele grote nieuwsportalen zoals sina.com, ifeng.com, 163.com en news.qq.com gestraft voor het verspreiden van valse berichten, een endemische kwaal op het Chinese internet..
Vorig jaar kreeg voor het eerst een groep van 594 internetreporters een officiële licentie als reporter. Ze werkten voor 14 grote officiële nieuwssites zoals het communicatieportaal van de regering, het persagentschap Xinhua of het Volksdagblad. Maar het personeel van commerciële nieuwssites zoals Sina of Sohu komt voorlopig niet in aanmerking voor een perskaart. Ook bij die gelegenheid benadrukte Xinhua al dat alleen deze erkende reporters op internet nieuws zouden mogen brengen. Tot dan mochten nieuwssites in principe alleen nieuws van de traditionele media overnemen, maar deze regel uit 2005 werd laks opgevolgd. Commerciële nieuwsportalen deden toch zelf aan – vooral sensatiegerichte- nieuwsgaring om hun lezerspubliek te vergroten. Industriële vervuiling, vergiftigde babymelk en buitensporig politiegeweld konden op veel belangstelling rekenen bij het publiek.
In maart bezocht president Xi de drie belangrijkste media, het staatspersagentschap Xinhua, de regeringskrant China Daily en de centrale televisie. Hij droeg hen op in hun berichtgeving in deze historische periode van grote uitdagingen voor China beter de plannen van de Partij te ondersteunen. Waarnemers brengen de huidige maatregelen ook in verband met de voorbereidingen van het volgend vijfjaarlijkse partijcongres dat in 2017 doorgaat en waar Xi normaal voor een tweede termijn zal verkozen worden.
Het is onduidelijk of en hoeveel originele nieuwsgaring door commerciële nieuwssites nog zal kunnen. Bij het uitreiken van de eerste licenties als internetreporter vorig jaar werd de mogelijkheid opengelaten dat later  ook sommige commerciële internetmedia origineel  nieuws zouden mogen brengen op voorwaarde dat zij zich organiseren om ervoor te zorgen dat alleen betrouwbaar nieuws gemeld wordt; dat is vandaag duidelijk niet het geval met deze  sites. Er werd toen ook expliciet gesteld dat het internet vandaag een politiek slagveld is en Beijing de controle niet wil verliezen.
Tekenend zijn de uitspraken van Wen Tao, tot voor kort reporter bij ‘Serious News’ van Phoenix. Volgens hem speelden zijn en andere gesloten nieuwssites al jaren een kat-en-muisspel met de censuur, waarbij de grenzen van de censuur afgetast werden door niet goedgekeurd materiaal aan te bieden en te kijken of het zou worden tegengehouden. Aan de druk van de vraag van honderden miljoenen internetlezers die iets meer zoeken dan de officiële versie van de feiten is volgens Wen moeilijk te weerstaan. Het wordt voor de regering nog een delicate evenwichtsoefening. Een economisch en commercieel gerichte  site als Caixin bijvoorbeeld staat kritisch tegenover de overheidspolitiek en is de spreekbuis van de meest liberale (in economische zin) krachten in China. Toch hebben de Caixin reporters wel een vergunning, want de site werkt samen met de nieuwsdienst van de stad Beijing. In een andere context heeft de regering ook al herhaaldelijk de pers opgeroepen om maatschappelijke mistoestanden aan te klagen. Het lijkt er dan ook op dat men vandaag op de eerste plaats de reglementering van 2005 wil doen respecteren om te vermijden dat het internet dient voor grootschalige verspreiding van valse geruchten eerder dan om afwijkende stemmen te smoren.
Bronnen: BBC, FT, NYT, Global Times, Xinhua