De China Adventure Association, een Chinese ngo, wil een neergestort Amerikaans gevechtsvliegtuig bergen dat sinds 1942 op de bodem van een meer ligt. Voorzitter Han Bo stelt een gebaar dat herinnert aan de Chinees-Amerikaanse vriendschap. Hij geeft, al of niet opzettelijk, een geschiedenislesje.
Volgens de man van de China Adventure Association maken veel mensen zich zorgen over de verslechtering van de relatie tussen China en de VS. Han Bo noemt het ‘een koude golfstroom’. Het plan om het vliegtuig op te takelen en tentoon te stellen zou daar ‘een warme onderstroom doorheen mengen’, met andere woorden: de angst voor een verwijdering en een conflict verminderen.
Flying Tigers
Het vliegtuig is een Curtiss P-40 en het ligt in het Dianchimeer nabij Kunming, de hoofdstad van de provincie Yunnan. De piloot was John Blackburn, een van de ‘Flying Tigers’. Dit was een groep Amerikaanse piloten die als vrijwilligers tijdens de Tweede Wereldoorlog wilden helpen de luchtmacht van de Japanse bezetter te bestrijden. Ze zouden in dienst vliegen van de Chinese luchtmacht want de VS was nog niet in oorlog met Japan. Deze militaire steun had echter wel de goedkeuring van de Amerikaanse regering geleid door president Roosevelt. Han Bo, de initiatiefnemer van de berging legt de nadruk op de belangrijke rol die de Amerikaanse hulp tegen de Japanse bezetting speelde: ‘Voordat de P-40-vliegtuigen werden ingezet, waren de Japanse vliegtuigen in China in het voordeel’, zegt hij.
De crash en daarna
De Flying Tigers kwamen, door allerlei vertragingen, in feite pas in actie nadat de VS in 1941 Japan de oorlog had verklaard ten gevolge van de aanval op Pearl Harbour. Enkele maanden later werden ze gewoon officieel onderdeel van de Amerikaanse luchtmacht. De VS en de Republiek China, geleid door de rechtse nationalisten van de Kuomintang, waren bondgenoten in de strijd tegen het imperialistische Japan dat sinds 1937 grote delen van China bezet hield. De Curtiss P-40 stortte in 1942 neer in het Dianchimeer nabij Kunming, de zuidwestelijke Chinese stad waar de basis van de Flying Tigers was. Na de crash werd het lichaam van piloot Blackburn teruggevonden en teruggebracht naar de VS, maar het vliegtuig zonk naar de bodem van het meer.
De berging
De China Adventure Association is van plan een barrière rond het vliegtuig aan te leggen, het slib te verwijderen en het wrak dan met een kraan op te tillen. Het zal in een museum worden tentoongesteld. Flying Tigers die nog in leven zijn en hun familieleden zullen worden uitgenodigd om erbij te zijn. Han Bo hoopt dat hij 30 tot 40 miljoen yuan (3 tot 4 miljoen euro) aan schenkingen binnen kan halen om zijn project uit te voeren. Hij had samen met medewerkers de exacte plaats van het wrak in het meer al in 2005 bepaald, maar nu pas is de nodige technologie ontwikkeld om de resten van het gevechtsvliegtuig met succes naar boven te halen.
Tijd is rijp
Ook ‘het tijdsgewricht’ lijkt geschikt voor deze stunt: de VS stuurt aan op een conflict, of op zijn minst een koude oorlog met China. Natuurlijk wil Han Bo met zijn China Adventure Association vooral de vriendschap tussen de volkeren benadrukken en de wil om in vrede samen te leven. De berging van het vliegtuig brengt echter ook een geschiedenisles met zich mee. Washington probeert nu juist Japan samen met andere landen in de regio, als bondgenoot te rekruteren voor zijn koude oorlog tegen China, zijn bondgenoot van eertijds. En de regering Trump verwijdert zich van de één-Chinapolitiek die de VS sinds 1979 heeft gehuldigd. Ze steunt daarbij de separatisten in Taiwan die er belang bij hebben niet te veel aandacht te geven aan de bondgenootschap tussen de Kuomintangregering en de regering Roosevelt tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Bronnen: AP, New York Times, Morning Star, Times of India, Wikipedia
