Welke rol kunnen de media spelen om naar Europeanen en Chinezen meer informatie over en begrip voor elkaar te brengen? Wat kan de functie zijn van massacommunicatie bij de betrekkingen tussen de EU en China? Dat stond centraal bij een nuttige conferentie met veelbelovende vooruitzichten.
Op 3 en 4 april jl. verliep er in Brussel een conferentie rond de rol van de media in de betrekkingen tussen de EU en China. Beleidsmakers en onderzoekers van beide partijen constateren steeds weer leemten in de kennis over elkaar onder de bevolking van enerzijds de EU-landen en anderzijds China. Er blijven aan beide zijden nog misverstanden bestaan. Over de reden waarom dat zo is, hoe het beter zou kunnen en welke rol de media daarbij spelen, lieten wetenschappers, studenten, journalisten, ngo-medewerkers en diplomaten hun licht schijnen. Er waren zes panels waarin deskundigen hun onderzoeksresultaten en analyses aan de deelnemers voorlegden, met elke keer een behoorlijke hoeveelheid tijd voor vragen en discussies. De thema’s: de impact van massacommunicatie op de betrekkingen tussen de EU en China. Hoe Europeanen tegen Chinezen aankijken en vice versa. Uitdagingen en kansen voor China en de EU in dit tijdperk van multimedia. De wijze waarop China in Europese media wordt gepresenteerd en ook weer, omgekeerd, de presentatie van de EU in Chinese (sociale en staats)media.
Gesprekspartners van alle kanten
Het evenement werd ingeleid met keynote speeches van V. Isticioaia-Budura, Directeur voor Asia-Pacific van de Europese Dienst Extern Optreden, van Zhang Lirong, Minister van het Chinese Gezantschap bij de EU en G. Stahl, Secretaris-Generaal van het EU Committee of the Regions. Elk van hen gaf aan de aanwezigen het nodige huiswerk mee. Daarna begonnen de in totaal dertig sprekers en moderatoren en het honderdtal deelnemers aan een reeks van boeiende dialogen en debatten. De conferentie was een initiatief van het Europacollege en kreeg de steun van het Lifelong Learning Programme Jean Monnet en het Committee of the Regions van de EU. Professor Jing Men had de algemene leiding, bijgestaan door onderzoeksassistente Veronika Orbetsova. Dr. Jing Men is directrice van de Leerstoel EU-Chinabetrekkingen van het Europacollege, een faculteit gesponsord door de InBev-Baillet Latour stichting. Het viel op dat bijna de helft van de bijdragen kwam van overwegend jonge Chinese wetenschappers, sommigen uit universiteiten zoals Chengdu, Fudan of Tongji en anderen werkzaam in het Westen. Nog een opmerkelijke inbreng was die van vooraanstaande academici en door de wol geverfde buitenlandjournalisten uit het Westen.
Superioriteit?…Partijdigheid?
Veel vorsers brachten rapporten naar voren van gedegen onderzoeken naar fascinerende onderwerpen zoals de Europese buitenlandberichtgeving, de geloofwaardigheid van Xinhua en Al Jazeera als media uit opkomende landen, de kennis en opvattingen over China onder Nederlandse en Belgische studenten, de evolutie van de kijk op de EU bij politici, journalisten en gewone burgers in China, de ‘Chinese droom’ zoals die wordt ervaren door Europeanen die in Beijing verblijven, het beeld van Europa in de e-governance door de Chinese overheid, framing (overtuigingstechnieken) en taalgebruik bij de berichtgeving in de Benelux over China of over eurocentrisme en sinocentrisme. De studies werden met de nodige, soms erg grote, voorzichtigheid besproken en het werd duidelijk dat er een enorm terrein wacht dat nog maar nauwelijks ontgonnen is. De opvattingen liepen uiteen over de verschillende rollen en functies van de media in China en in Europa en of de waarden en de aanpak van het ene model superieur zijn aan die van het andere. Verschillende, soms wat conflicterende, beoordelingen waren er ook van de mate van partijdigheid en het vooroordeel bij de Europese media. Sommige sprekers legden meer de nadruk op het verlanglijstje van de westerse media: meer toegang (tot Tibet bijvoorbeeld), meer belangstelling voor human interest, minder bemoeienis van de Chinese overheid. Anderen vonden dat er eerder nood was aan zelfkritisch inzicht bij de Europeanen over ideologische en andere factoren die hun eigen werk beïnvloeden.
Vooruitzichten
Professor Jing Men, die de hele conferentie inhoudelijk en praktisch richting gaf, zal ook de leiding hebben van het onlangs geopende EU China Research Centre. Met de oprichting ervan komt het belangrijke werk van de Leerstoel EU-Chinabetrekkingen van het Europacollege, waarvan deze conferentie een schoolvoorbeeld was, op een nog hoger niveau. We kijken uit naar de neerslag van ‘Mass Communication and EU-China relations’ op de website van de organisatie en hoe de uitgebreide weergave van een aantal papers in een wetenschappelijke publicatie zal worden verspreid. Alles over de beijeenkomst staat nu op https://www.coleurope.eu/ en er komt nog meer in de volgende weken op die website en in de electronic journal EU-China Observer.
Later deze week, op 10 April organiseert de Madariaga-stichting, ook van het Europa College, een conferentie over een spannend onderwerp in dezelfde lijn: E-Governance in China: Reality or Science Fiction? Dit evenement is, van 14:30 u. tot 16:00 u., in het gebouw van de Madariaga stichting, aan de Blijde Inkomstlaan 14/2 – 1040 Brussel. Zie ook http://www.madariaga.org/events/upcoming-events/928-e-goverance-in-china-reality-or-science-fiction
