Betrekkingen met Mongolië op het vriespunt

Na een 4 dagen durend bezoek van de dalai lama aan Mongolië heeft China alle topcontacten met het land bevroren. Tot overmaat van ramp begonnen vorige week ook de lokale overheden van Binnen-Mongolië taksen te heffen op de doorvoer van kopererts en steenkool uit Mongolië.

Na het bezoek van de dalai lama aan Mongolië heeft China de geplande bilaterale vergaderingen voor onbepaalde tijd uitgesteld. Voor volgende week waren twee soorten gesprekken gepland.  Chinese leningen moesten dienen voor broodnodige ontwikkelingsprojecten. De onderhandelingen betroffen projecten aan de ‘Tavan Tolgoi’-spoorweg, een koperfabriek en een project om gas te halen uit steenkool. De Mongoolse minister voor Buitenlandse Betrekkingen Munkh-Orgil Tsend deelde echter mee dat China het bezoek van de dalai lama onaanvaardbaar vindt. De minister argumenteert zoals gebruikelijk dat het een puur religieus bezoek was dat georganiseerd werd door het Gandan klooster en dat de regering er niet voor verantwoordelijk was. China heeft eveneens een bi-jaarlijkse meeting tussen beider parlementen afgelast. De voorbereidingen voor het bezoek van eerste minister Erdenebat Jargaltulga aan China volgend jaar staat eveneens op losse schroeven. Mongolië verklaarde in augustus dat de economie zich in een crisis bevindt en zoekt overal noodleningen gaande van China tot het IMF. Het bnp kromp tijdens de eerste 9 maanden van het jaar en het gat in de begroting verdubbelde dit jaar.
Het incident met Mongolië doet denken aan de ontvangst van de dalai lama door toppolitici in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk waarna het ook een hele tijd duurde vooraleer de betrekkingen terug normaal werden. In het geval van Frankrijk werd zelfs oud-premier Rafarin uitgestuurd als bemiddelaar om de plooien met China glad te strijken.

Lokale taksen

Een maand voor het bezoek van de dalai lama hebben de lokale overheden van de Chinese Autonome Regio Binnen-Mongolië beslist om een doorvoertaks te heffen op het transport van kopererts en steenkool vanuit de noordelijke buur. Deze belasting is bedoeld om de infrastructuurwerken mede te helpen betalen die na 2008 verricht werden: onder andere de aanleg en het onderhoud van (land)haven faciliteiten. Deze heffingen werden vorige donderdag voor het eerst geheven op de doorvoer van kopererts van Rio Tinto’s ‘Oyu Tolgoi’-mijn in Mongolië. De inkomsten zijn een weldaad voor het Vendel ‘Urad Middle’ waar zich de ‘Gants Mod’ grensovergang bevindt. Voor een vrachtwagen met kopererts moet 3800 yuan worden neergeteld en dit zou neerkomen op een jaarlijkse opbrengst van $ 18,7 miljoen per jaar. De Mongoolse regering schat de opbrengst voor de doorvoer van steenkool op $ 12,2 miljoen per jaar. Zowat de helft van de Mongolische steenkooluitvoer wordt via ‘Gants Mod’ vervoerd. Het Vendel  heeft volgens de website van de stad Bayan Nor 1,3 miljard yuan uitgegeven aan de bouw van zowel gebouwen, wegen en een systeem van centrale verwarming. Na 2011 volgde nog 1,45 miljard yuan voor markten, kantoren en hotels. Langs Chinese kant bevindt zich een spoorweg voor de invoer van steenkool uit Mongolië, maar langs Mongoolse kant ligt die er nog niet. Ondertussen heeft het Rio Tinto-filiaal Turquoise Hill de uitvoer vanuit de Oyu Tolgoi-mijn opgeschort uit veiligheidsredenen en omdat de wachttijden aan de grens te lang opliepen. Het is nog niet duidelijk hoelang de opschorting gaat duren.
PS  zaterdagmiddag heeft zich in een privé-steenkoolmijn te Chifeng (Binnen Mongolië) een gasexplosie voorgedaan waarbij 32 personen omkwamen. 148 werknemers geraakten heelhuids bovengronds.
Bronnen: FT, SCMP