Xi Jinping was op 14 en 15 april in Vietnam. De Chinese president is een reeks van bezoeken aan 3 buurlanden gestart.
Zelf geeft Xi de volgende redenen voor zijn programma. ‘Nu de wereld worstelt met instabiliteit, protectionisme en unilateralisme, wil China laten zien dat het de diplomatie met zijn buurlanden onverstoorbaar voortzet. Wij houden vast aan onze visie op een stabiele vrede en gedeelde ontwikkeling in Azië.’ Xi is dinsdag naar Maleisië gegaan en zal zijn tour vrijdag afronden in Cambodja.
Verjaardagen
De Chinese president kreeg een uitnodiging van Tô Lâm, de secretaris-generaal van de Communistische Partij van Vietnam en van de Vietnamese president voor wat zijn vierde bezoek aan Vietnam zou worden sinds zijn aanstelling als Chinees partijleider. Een van de officiële aanleidingen hiervoor is de viering van 75 jaar diplomatieke betrekkingen tussen de twee socialistische buurlanden. Opvallend was het dat Xi in zijn toespraken daarnaast zijn Vietnamese collega’s feliciteerde met de 95e verjaardag van de oprichting van de Communistische Partij van Vietnam, de 80e verjaardag van de stichting van Vietnam en de 50e verjaardag van de bevrijding van het zuiden van Vietnam. De beide partijen lieten zien hoe groot het belang is dat ze hechten aan deze uitwisseling en aan een nauwe samenwerking door de aantallen van zeer hooggeplaatste functionarissen die aan de ontvangst en de besprekingen hebben deelgenomen. Duidelijk en uitgebreid is ook de aandacht die de officiële media aan het bezoek besteden.
Briefwisseling
Vooraf hadden de gastheer en de gast elk een open brief laten publiceren in de dagbladen van hun eigen en die van de andere partij. Xi wees daarin op vormen en instellingen van samenwerking rond misdaadbestrijding, grensverdediging en parlementair werk. Hij vermeldde verder het theoretisch symposium van de twee communistische partijen en de strategische dialogen over diplomatie, defensie en openbare veiligheid tussen de twee landen. Xi wees erop dat China en Vietnam ‘vergelijkbare standpunten innemen over veel regionale en internationale kwesties en dat ze hierbij tot een uitstekende afstemming zijn gekomen’. Tô Lâm behandelde vergelijkbare punten en uitte zijn tevredenheid over het feit dat de beide communistische partijen en regeringen hun onderlinge betrekkingen de hoogste prioriteit geven. Ook betoonde hij zijn dankbaarheid voor de socialistische solidariteit van China met Vietnam tijdens de bevrijdingsstrijd en in de jaren daarna. Xi en Tô benadrukten allebei dat China al vele jaren de grootste handelspartner is van Vietnam. Tô wees erop dat Vietnam de grootste handelspartner is van China binnen de ASEAN en China’s vierde handelspartner in de wereld.
Het heikele punt
Ze raakten hun maritieme meningsverschillen aan over eilanden en zones in de Zuid-Chinese Zee. De twee partijleiders waren het eens over de noodzaak van dialoog en een vreedzame regeling hiervoor. Blijkbaar lopen de meningen ook uiteen over hoe die aanpak moet worden vormgegeven. China wil zoeken naar oplossingen door gesprekken tussen de twee landen en in de regio. Tô Lâm ziet het breder. Hij wil dat deze kwesties worden aangepakt ‘in overeenstemming met het internationaal recht en het Handvest van de VN’.
Zes voorstellen aan Vietnam
Tijdens zijn bezoek deed Xi zes voorstellen aan zijn Vietnamese gastheren.
Hij vroeg om het strategisch wederzijds vertrouwen op een hoger niveau te brengen en zelfs om de politici als familieleden met elkaar om te laten gaan. De partijleider van China stelde voor om de strategische dialoog over diplomatie, defensie en openbare veiligheid tussen de twee landen op ministerieel niveau op te zetten en beter te coördineren. Concreet gezien: ‘online gokken, telecomfraude en andere grensoverschrijdende misdrijven moeten resoluut worden bestreden … in het kader van de Lancang-Mekong-samenwerking, is het nodig veiligheid, regionale vrede en stabiliteit te handhaven’. Het derde voorstel was om de wederzijds voordelige samenwerking uit te breiden en de grote kansen van de nieuwe productiekrachten (zoals AI) van China en Vietnam te benutten bij de aanleg van spoorwegen, snelwegen en smart ports. Xi zei ook: ‘China’s megamarkt staat altijd open voor Vietnam en het land verwelkomt meer Vietnamese producten van hoge kwaliteit. China moedigt zijn bedrijven aan om nog meer in Vietnam te investeren en hoopt dat Vietnam op zijn beurt een eerlijker en vriendelijker ondernemingsklimaat zal creëren’. Ten vierde wilde Xi graag zien dat de intermenselijke (vriendschaps)banden en contacten worden aangehaald, bijvoorbeeld via het toerisme. Opmerkelijk was daarbij de aankondiging van plannen voor ‘Rode Studiereizen’. De bedoeling hiervan is ‘de jongere generatie van beide landen een beter begrip bij te brengen van de harde strijd voor het socialisme en de grote waarde van de betrekkingen tussen China en Vietnam als goede buren en kameraden’. Tô Lâm reageerde overigens specifiek op dit punt erg enthousiast. Verder rekende Xi op een nog nauwere multilaterale geopolitieke coördinatie. Hij drong ook aan op meer voortvarendheid bij het werken naar een voor alle partijen aanvaardbare gedragscode in de Zuid-Chinese Zee.
Concrete resultaten
Uiteindelijk ondertekenden de twee partijen 45 bilaterale samenwerkingsdocumenten op gebieden als infrastructuur, connectiviteit, kunstmatige intelligentie, douane-inspectie en quarantaine, handel (vooral in landbouwproducten), cultuur en sport, openbaar welzijn, ontwikkeling van human resources en media. Er werd een ceremonie gehouden voor de lancering van een structurele samenwerking tussen China en Vietnam op het gebied van spoorwegen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de vervanging van de Lao Cai-Hanoi-Haiphong spoorweg van een meterbreedte naar een standaardbreedte (1435 mm). Dat zorgt voor de voltooiing van het Vietnamese standaardspoornetwerk. Volgens experts is dit een essentiële schakel voor Vietnam om handelskanalen met Europa te openen.
(UPD) Onwrikbare steun bij het volgen van de socialistische weg
De Chinese president Xi Jinping zei dinsdag bij het afscheid dat hij het volste vertrouwen heeft in de toekomst van de betrekkingen tussen China en Vietnam. Dat de beide partijen overeen kwamen om ‘elkaar hun onwrikbare steun toe te zeggen bij het volgen van een socialistische weg die past bij hun respectieve nationale omstandigheden’ zal daar niet vreemd aan zijn.
(UPD) Het bezoek aan Vietnam en het Asian Security Model
Victor Gao bespreekt in zijn substack Inside China het specifieke belang van dit bezoek van Xi Jinping aan Vietnam. Gao ziet een duidelijk verband met een bijeenkomst op 8 en 9 april van het Politiek Bureau van de CPC. Het thema was Work Related to Neighbouring Countries , en er werd een nieuw concept toegevoegd aan de woordenschat van de Chinese diplomatie: het Asian Security Model. Dat houdt onder meer dit in: ‘we zullen correct omgaan met verschillen en meningsverschillen’ tussen de landen. Verder is het de bedoeling ‘ontwikkelingsstrategieën met elkaar te integreren door het opzetten van connectiviteitsnetwerken op hoog niveau en het versterken van de samenwerking op het gebied van industrie en toeleveringsketens’. China zal aan (onder andere) de buurlanden voorstellen om ‘gezamenlijke inspanningen te leveren voor de handhaving van de regionale stabiliteit, samenwerking op het gebied van veiligheid en wetshandhaving tot stand te brengen en diverse risico’s en uitdagingen aan te pakken’.
Veel van die ideeën werden door Xi aangekaart tijdens zijn bezoek. Zo stelde hij ‘de stabiliteit van de toeleveringsketen’ meerdere keren centraal in zijn gesprekken met zijn Vietnamese collega’s en partners. In de gezamenlijke slotverklaring lieten beide partijen ook zien dat ze een visie op het behoud van een multilateraal vrijhandelssysteem delen. Later deze week komen wij op deze achtergrondinformatie terug.
Bronnen: People’s Daily, Vietnamplus.vn, Xinhua, Global Times, The Paper.cn, trackingpeoplesdaily.substack.com, fredgao.com (Inside China)
