Opinie Dirk Nimmegeers
Militaire specialisten hebben naar aanleiding van de Shangri-La Dialoog de innovaties in de bewapening van de Verenigde Staten en van China met elkaar vergeleken. Cui bono? is de vraag.*
In de South China Morning Post uit Hongkong, de krant die vaak vooral de westerse kant van het nieuws laat zien, vonden we een handig overzicht van deze analyses.
Hier komt het Chinese leger!
Er zijn bij de opstellers experten die beweren dat China op bepaalde militaire terreinen zelfs al een zekere voorsprong heeft. Het Chinese Volksbevrijdingsleger (People’s Liberation Army, PLA) zou met hypersonische en andere wapens kunnen concurreren met de United States Armed Forces. Sommigen schrijven dat ‘de VS van angst verlamd was toen China twee tests met hypersonische wapens uitvoerde’. Met hun snelheid en grote wendbaarheid zijn die raketten immers moeilijk te detecteren of te onderscheppen. Ze zouden vooral nuttig kunnen zijn tegen de vliegdekschepen, waarvan de VS er overigens 20 heeft (negen voor helicopters), en China 3 (één voor helicopters). Over de vergelijkbare omvang en de slagkracht van de Amerikaanse en de Chinese marine lopen de schattingen uiteen, afhankelijk van de criteria en de bron. De onafhankelijke mediaorganisatie Fair baseert zich op de World Directory of Military Modern Warships (WDMMW) om te stellen dat de twee elkaar niet veel ontlopen.
AI en zwakte/sterkte
Collin Koh, een academicus uit Singapore vermoedt dat de PLA een groter luchtverdedigingsnetwerk op de grond heeft en een voorsprong in militaire toepassingen van Artificiële Intelligentie (AI). Collin Koh waarschuwt dat China een breed scala aan ballistische en kruisraketsystemen bezit, evenwel zonder dan hier de vergelijking met de VS te maken. Zwakke punten van het Chinese Volksbevrijdingsleger blijven volgens hem ‘de integratie van de verschillende strijdkrachten, gezamenlijke operaties en gevechtservaring’. Op al die terreinen heeft het Amerikaanse leger veruit de overhand. Wat alleszins begrijpelijk is na alle militaire acties en conflicten waarin dat leger sinds 1945 betrokken is geweest.
Kernwapens
‘China maakt nieuwe kernkoppen aan, het heeft er 410. Het Pentagon ziet het land in staat om tegen het jaar 2035 over 1500 atoomwapens te beschikken’ melden de analyses. Dat is nog heel wat minder dan de 5244 die de VS vandaag al heeft aangemaakt. China heeft er zich bovendien toe verbonden nooit als eerste kernwapens in te zetten, iets wat geen enkele andere kernmogendheid heeft beloofd, dus ook de VS niet, die tot nog toe als eerste en enige gebruik gemaakt heeft van atoombommen.
De superradar
En dan is er nog sprake van een ‘Chinese radar die binnenkomende raketten van duizenden kilometers verderop zou kunnen detecteren’. Chinese onderzoekers hebben zich laten verleiden om hierover op te scheppen in een wetenschappelijk tijdschrift en de South China Morning Post noemt het in een artikel een uitvinding die ‘het machtsevenwicht tussen de zeemachten zou kunnen wijzigen’. Een ‘in Beijing gevestigde radarwetenschapper’ zei echter relativerend dat het idee om een dergelijke krachtige radar op een slagschip te plaatsen tot nog toe ‘min of meer sciencefiction’ was.
Nog meer geld voor Amerikaanse wapens?
Het is duidelijk waar deze analyses voor dienen. Het publiek moet doordrongen worden van het bestaan van een groeiende Chinese dreiging. De politici moeten van de experts en de militairen een laatste zetje krijgen of een kant-en-klare argumentatie om een nog groter budget voor bewapening te verantwoorden. Carlos Del Toro, Amerikaanse minister van de Marine, (en zoals sabelslijper Marco Rubio een zoon van Cubaanse immigranten), roept op tot de bouw van ‘modernere schepen’ om de PLA-marine te kunnen bijbenen. De minister van Defensie Austin verklaart dat zijn ‘hele regeringsdepartement’ gefocust is op het doel om China te blijven ‘overtreffen’. Hij steunt zich op de nationale veiligheidsstrategie van de regering Biden die China heeft uitgeroepen tot ‘de belangrijkste geopolitieke uitdaging’. Voor volgend jaar wil Austin een verhoging met 40 procent van het budget van dit jaar om de Amerikaanse strijdkrachten in de Stille Oceaan te versterken, bijvoorbeeld in Hawaï en Guam. Volgens admiraal John Aquilino, hoofd van het Indo-Pacific Command van de Amerikaanse marine, zijn de Chinese marine en luchtmacht bezig aan een indrukwekkende inhaalslag om de VS te kunnen evenaren.
Basissen, allianties
De analisten die de SCMP citeert noemen weliswaar ook de feiten dat de VS toegang heeft gekregen tot vier extra militaire basissen in de Filipijnen, één dicht bij Taiwan en één vlakbij de Zuid-Chinese Zee, dat Washington Amerikaanse onderzeeërs met kernwapens naar Zuid-Korea zal sturen en Seoel wil betrekken bij zijn nucleaire planningsoperaties. Zij verzwijgen niet dat de VS hun allianties hebben versterkt door middel van bilaterale betrekkingen en militaire blokken, zoals AUKUS – het trilaterale veiligheidspact met Australië en Groot-Brittannië – en de QUAD, een strategische dialoog die Australië, India en Japan omvat.
Weer een geval van projectie
De experts van thinktanks in de VS en in geallieerde landen, zoals Drew Thompson of Collin Koh, weten dat Washington er uiteindelijk altijd naar streeft om met militaire middelen zijn belangen te verdedigen en zijn wil aan andere landen op te leggen. Zij spreken over de toenemende zorgen in de regio dat er op korte termijn een conflict zou kunnen ontstaan tussen machten met kernwapens. Zij beseffen al die dingen terdege, maar in een klassiek geval van projectie dichten zij China dezelfde bedoelingen toe. Daarom bagatelliseren zij het feit dat de VS bezig is China te omsingelen met schepen, basissen en bondgenootschappen, of lijken zij het zelfs goed te keuren. In feite bepleiten zij een variant van de mutually assured destruction, die vandaag eerder neerkomt op onesided assured destruction. Hun redenering lijkt dat de overmacht van het Westen dermate groot blijft dat China het wel uit zijn hoofd zal laten om Taiwan met geweld terug te winnen of de heerschappij van de VS aan te vechten, en dat op die manier een nucleaire catastrofe kan worden vermeden.
De oorlog voor wanneer?
Dat speelt in de kaart van de elite in Washington. Die lijkt langzamerhand alleen nog verdeeld over waar en wanneer ze een gewapend conflict met China moet uitlokken, en niet meer of een dergelijk conflict gerechtvaardigd of verantwoord is. Volgens de Singaporese expert in de geopolitiek Kishore Mahbubani is dit een onverantwoordelijke houding, die vanuit een typisch westers gezichtspunt de veiligheid van Azië en de rest van de wereld op het spel zet.
Nog iets dat opvalt aan de berichtgeving van de South China Morning Post over de militaire ontwikkelingen van China en de Verenigde Staten is de voorkeur van de krant voor min of meer onafhankelijke Chinese gesprekspartners die een harde lijn voorstaan, misschien vanuit overmoed, irritatie over de arrogantie van Washington, of vanuit de gedachte dat China de VS zoveel mogelijk moet afschrikken. De visie van Beijing zelf komt niet echt aan bod in de artikelenreeks.
En wat zeggen ze in Beijing?
Het officiële standpunt van de Chinese regering, dat de SCMP blijkbaar niet echt au sérieux wil nemen, is dat de defensie dringend moet gemoderniseerd worden om het land efficiënt te kunnen verdedigen en zijn territoriale integriteit te kunnen beschermen. En verder zijn er vier punten die de risico’s op oorlog kunnen afwenden, zoals Li Shangfu, minister van Defensie van China, uitlegde in zijn keynote speech tijdens de Shangri-La Dialoog. ‘Ten eerste is wederzijds respect nodig in plaats van pesterij en hegemonie. Ten tweede moeten eerlijkheid en rechtvaardigheid heersen, en niet de wet van de jungle. Ten derde is vertrouwen en overleg tussen de verschillende partijen de beste manier om conflicten uit de wereld te helpen. Ten vierde kunnen we voorkomen dat het tot een confrontatie tussen blokken komt door openheid en inclusiviteit toe te passen.’
van Taiwan …
Bestaat de kans dan niet dat China zijn de facto autonome provincie met wapengeweld weer met het moederland probeert te verenigen? Ja, maar alleen als roekeloze separatisten pogingen ondernemen om Taiwan officieel af te scheuren van China, en niet zoals Washington insinueert omdat China zijn gebied zou willen uitbreiden en de regio overheersen. Kishore Mahbubani legt het in Nikkei Asia nog eens uit: ‘elke deskundige waarnemer weet dat als Taiwan zich onafhankelijk verklaart, China de oorlog zal verklaren. Er zijn hier geen mitsen of maren. Aangezien Taiwan tussen 1842 en 1949 het laatst levende symbool blijft van China’s eeuw van vernedering, kan geen enkele leider in Beijing de onafhankelijkheid van Taiwan toestaan, anders zouden ze door het Chinese volk worden gekruisigd’. (Mahbubani’s opiniestuk werd overgenomen door Jan Obergs vredestijdschrift The Transnational).
… naar Hongkong
China zal alles op alles zetten om op vreedzame wijze de nationale eenheid te herstellen, d.w.z. Taiwan (zoals Hongkong) terug te winnen. Voor Hongkong heeft de CPC daartoe het beleid ontwikkeld van ‘Een land, twee systemen’ dat ook op Taiwan kan worden toegepast. Zelfs toen gewelddadige separatisten in 2019 – 2020 hun eigen stad ‘lieten branden’ en de nationale regering tot het uiterste tergden heeft Beijing niet met geweld ingegrepen en de situatie op een juridische wijze grotendeels ontmijnd. Voor Taiwan zien de Chinese leiders de consensus van 1992 (‘er is 1 China, maar dat wordt door Beijing en Taipei verschillend gedefinieerd’) als een valabele basis voor toenadering en onderhandelingen. Verder mikt de CPC en de regering op een hervatting van de economische banden en op ruime en regelmatige vriendschappelijke contacten tussen bevolkingsgroepen van beide zijden van de Straat van Taiwan, voor een hereniging zonder de inzet van wapens.
Wie bedreigt wie?
Recente ontwikkelingen (de basissen, raketsystemen, allianties, de creatie van een Aziatische NAVO, de provocaties, de nucleaire bewapening van Zuid-Korea en Australië, de herbewapening van Japan enz.) bevestigen dat het niet China is waar de dreiging van uitgaat, maar dat integendeel de bedreigingen op China afkomen vanuit diverse richtingen.
Waarom ‘we China kunnen vertrouwen’
Tot op zeker hoogte klopt het verhaal van die inhaalslag dus, China moet alles op alles zetten om zijn zelfverdediging op orde te krijgen. Dat hier duidelijk een kwestie van zelfverdediging speelt, niet van assertiviteit of agressiviteit, is één reden om eerder Beijing te vertrouwen dan om verder in de pas te lopen die Washington voorschrijft. Nog een reden is het harde feit dat China de afgelopen decennia geen staatsgrepen heeft gesteund of teweeggebracht en geen landen heeft aangevallen. De oprechte en geduldige bemiddeling voor vredesonderhandelingen en toenadering tussen elkaar vijandige landen zoals Iran en Saoedi-Arabië, of Rusland en Oekraïne is nog een voorbeeld van de Chinese vredeswil. Er is een derde reden: tegenover een imperialistische, hegemonistische wereldvisie van de VS staat de socialistische, multipolaire visie van China. Beijing bepleit systematisch, in woord en in daden een vreedzame co-existentie om oorlog te voorkomen en de grote wereldproblemen op te lossen via een samenwerking waarin de VN de hoofdrol speelt. Dat is voor westerlingen misschien moeilijk te begrijpen of te geloven. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Dat blijkt uit uitspraken van de Amerikaanse econoom Bob Thornton, een voormalig voorzitter van Goldman Sachs die 20 jaar lang ervaring in China heeft opgedaan als directeur van het Global Leadership Program van de Tsinghua Universiteit in Beijing. ‘Eén ding dat het Westen verkeerd begrijpt over China is zijn ambitie. Die bestaat er niet uit een Chinese eeuw te creëren, maar een eeuw van verschillende beschavingen, een nieuw tijdperk waarin niet langer sprake is van de heerschappij van één enkele beschaving.’… ‘Als de Chinese regering zegt dat ze iets gaat doen, dan is de kans zeer groot dat ze dat gaan doen… ’.
Bronnen: South China Morning Post, worldpopulationreview.com, fairbd.com, wdmmw.org, sipri.org, foreignpolicy.com, rsis.edu.sg, socialist china.org, transnational.live, dewereldmorgen.be
