Dit weekend kwam het op de internationale Shangri-La Veiligheidsdialoog in Singapore tot bitsige woordenwisselingen tussen de Amerikaanse, Chinese en Japanse vertegenwoordigers. Ook Australië en Rusland deden mee.
Ministers van VS, Japan en Australië
Chuck Hagel, de Amerikaanse minister van landsverdediging, verklaarde dat de‘agressieve acties van China in de zone van Azië en de Stille Oceaan de vrede en veiligheid in de regio en daarbuiten ondermijnen.
Hagel zei expliciet dat de territoriale claims van China in de Zuid-Chinese zee de regio destabiliseren, en dat de onmacht van China om de betwistingen op te lossen de lange termijn vooruitgang van Azië bedreigt. Kortom, Hagel legde de blaam voor de verhoogde spanningen volledig bij China.
Het forum was eerder geopend door de Japanse premier Abe; in zijn toespraak riep die in een nauwelijks verborgen aanval op China, de landen op om de wetten te respecteren. Abe streeft naar een herziening van de Japanse grondwet (die een formeel leger verbiedt) zodat het land meer ‘proactief’ kan tussenkomen om de vrede in de regio te verzekeren, bijvoorbeeld door militaire hulp voor de veiligheid van Vietnam en de Filippijnen tegen China te bieden.
Chinezen verontwaardigd
Hagel en Wang
De Chinese luitenant-generaal Wang Guanzhong die de Chinese delegatie leidde, antwoordde in zijn toespraak dat de provocatieve woorden van Hagel en Abe zeker niet zouden bijdragen tot vrede en stabiliteit in de regio. Hij verweet Hagel een weinig constructieve houding en ontkende elke verantwoordelijkheid van China in het uitlokken van incidenten in de regio. Beijing is verontwaardigd over wat het ‘beschuldigingen zonder grond’ noemt. Maar: ’Alhoewel uw kritiek zonder grond is, apprecieer ik uw openhartigheid’. Op zoveel sympathie kon Abe niet rekenen. Die kreeg de volle lading omdat hij zich als voorzitter niet aan de geest van de dialoog gehouden heeft en optrad als onruststoker.
Hagel had ook nog een scherpe discussie met twee andere hoge Chinese officieren over het conflict tussen China en Japan rond de Senkaku/Diaoyu eilanden. De VS beweren geen kant te kiezen in het conflict, maar benadrukken wel dat ze bij verdrag verplicht zijn Japan militair bij te springen indien het tot een treffen met China komt. De VS erkennen ook de Chinese ADIV-zone (zone waarin vliegtuigen zich verplicht bij een land moeten aanmelden) over het betwiste gebied niet. Ook de recente incidenten tussen Chinese en Vietnamese boten rond de betwiste Paraceleilanden kwamen volgens Hagel door Beijing’s beslissing om in betwiste wateren naar olie te gaan boren.
Zoals ook vorig jaar al viel Hagel de Chinezen aan op cyberspionnage. Enkele dagen voordien hadden de VS vijf Chinese officieren officieel in beschuldiging gesteld voor het hacken van Amerikaanse firma’s. Als reactie daarop stuurde China haar kat naar de US-China Cyber Working Group en gaf zelf een rapport uit over de VS-cyberspionnage tegen China.
Ondanks die weinig diplomatieke twisten zouden Hagel en Wang tijdens een privé ontmoeting een opbouwend gesprek gehad hebben over meer militaire samenwerking en over de handelsbetrekkingen.
Bondgenoten
Tegenover de bondgenoten die twijfelen hoe ernstig het engagement van de VS is, benadrukte Hagel dat de Amerikaanse ‘ draai naar Azië’ geen visie is maar een feit. Hij gaf onder meer een lijstje met de militaire inspanningen van de VS voor de bondgenoten: een raketschild voor Japan; gesofistikeerde drones en andere vliegtuigen voor Zuid-Korea; meer samenwerking van de luchtmacht met Australië, Nieuw-Zeeland en India. Hij voegde er aan toe dat de VS hun bondgenoten in de regio zullen ondersteunen wanneer China of anderen de scheepvaart willen beperken of internationale regels en normen overtreden. De VS zullen niet ‘opzij kijken’.
De Australische minister van defensie Johnston heeft verklaard dat hij achter de uitspraken van Hagel en Abe over China staat. Volgens hem dreigt China een welvarende regio te destabiliseren.
De Russische minister Antonov vroeg zich af waarom de VS de rol van leider van de regio zouden verdienen. Hij maakt zich zorgen over de kleurenrevoluties met als voorwendsel democratie en verzet zich resoluut tegen het opstellen van een rakettengild.
In de Chinese media krijgt Hagel een flinke veeg uit de pan omwille van zijn ‘provocerende’ woorden. Het meest kritiek gaat echter naar de Japanse premier en zijn plannen voor een ‘proactieve rol’ van Japan.
De Shangri-La Dialoog, officieel de Asian Security Summit wordt georganiseerd door de Londense denktank International Institute of Strategic Studies, en brengt vertegenwoordigers van 27 landen uit de regio bij elkaar.
Bronnen: SCMP, Guardian, China.org.cn
