Brazilië en China, voorbeelden van Zuid-Zuid samenwerking?

Brazilië
Costa van Brazilië en Wang van China in Beijing op 17 oktober. (foto Xinhua/Pang Xinglei) disclaimer

Belangrijke politici van Brazilië en China hadden overleg met elkaar, het zoveelste in een lange reeks. Uiteraard spelen de beide landen volgende week een hoofdrol bij de BRICS-top.

Wang Yi, de belangrijkste diplomaat van China, had op donderdag 17 oktober in Beijing een ontmoeting met een topdelegatie uit Brazilië onder leiding van Rui Costa. Deze politicus is de Stafchef van het Presidentschap, een specifiek Braziliaanse functie voor de ambtenaar die namens de president moet onderhandelen met leiders van deelstaten en buitenlandse machten. Vanwege het belang van zijn verantwoordelijkheden wordt deze stafchef vaak beschouwd als de op één na machtigste persoon in Brazilië na de president.

Redenen voor meer samenwerking Brazilië en China

Wang Yi pleitte voor een uitbreiding van de praktische samenwerking tussen de twee BRICS-landen. Wang wees erop dat China en Brazilië respectievelijk de grootste ontwikkelingslanden op het oostelijk en westelijk halfrond zijn. Hij noemde de economie van de twee landen ‘sterk complementair’ en ziet veel synergie in hun ontwikkelingsstrategieën. De diplomaat, die zetelt in het hoogste orgaan van de Communistische Partij van China, ziet zelfs overeenkomsten in de visie van China en Brazilië op het politieke landsbestuur.

Voorbeeldfunctie bij de nieuwe wereldverhoudingen

Chinese politici wijzen tegenwoordig regelmatig op de nieuwe situatie die in de wereld ontstaat. In verband daarmee zou een bredere strategische samenwerking tussen de beide landen niet alleen gunstig zijn voor hun bevolking, maar ook ‘een goed voorbeeld voor de solidariteit en coördinatie van landen in het Zuiden’, aldus Wang. China wil dus nog meer met Brazilië samenwerken dan het al doet. De 50e verjaardag van de diplomatieke banden kan dan wat China betreft ‘een aanleiding zijn om topfunctionarissen vaker te laten samenkomen, de praktische samenwerking te verdiepen, de strategische samenwerking te versterken en samen een gemeenschap met een gedeelde toekomst op te bouwen’.

BRICS-top

Ongetwijfeld is ook de BRICS-top die van 22 tot 24 oktober wordt gehouden in Kazan, Rusland, voor dat alles een goede aanleiding. Het overleg tussen Wang en Costa kan dus onder meer gezien worden als een voorbereiding op die topconferentie. China heeft wel zijn eigen weg naar modernisering uitgetekend, maar het denkt daarmee andere ontwikkelingslanden te kunnen inspireren en tastbare groeikansen te bieden om de sukkelende wereldeconomie te stimuleren. Vandaar de grote activiteit die China ontwikkelt in de Shanghai Cooperation Organisation, het Belt and Road Initiative, de samenwerking met ASEAN en in de uitdijende groep van BRICS-landen. Naar de BRICS-top van volgende week komen ook twee Braziliaanse zwaargewichten: ex-president Dilma Roussef, tegenwoordig directeur van de nieuwe BRICS-bank, en de huidige president van Brazilië Lula da Silva zelf.

Meningsverschillen geen beletsel

Van de toenemende geopolitieke samenwerking tussen China en Brazilië is hun gedeelde vredesplan voor Oekraïne een mooi resultaat. Dat er belangstelling van beide kanten is voor elkaars regeringsmodel komt tot uiting in het theoretisch seminarie van de CPC en de Arbeiderspartij van Brazilië (waarvan president Lula erevoorzitter is). Dit alles wil niet zeggen dat op alle terreinen de ‘neuzen dezelfde kant op wijzen’, noch tussen Brazilië en China, noch in de BRICS zelf. Zo zijn er bijvoorbeeld uiteenlopende meningen over concrete kwesties zoals de verkiezingsuitslag in Venezuela, of langetermijnplannen zoals de campagne om de wereldhandel minder afhankelijk van de dollar te maken en de uitbreiding van de BRICS zelf. Dat die meningsverschillen de versterking van het BRICS-model niet beletten mag een teken zijn van de maturiteit van de solidariteit en het partnerschap binnen het Mondiale Zuiden en van het bredere streven naar multipolariteit waar China een overtuigd voorstander van is.

Uitkijken naar wat volgt

Wang Yi kan wellicht tevreden zijn over de verklaring van Costa en de andere delegatieleden na alweer een overleg tussen Brazilië en China. Zij hebben gezegd dat Brazilië bereid is om te streven naar ‘meer tastbare resultaten in de samenwerking op verschillende gebieden, zoals economie, handel, financiën, infrastructuur, groene transformatie, herindustrialisatie en wetenschappelijke en technologische innovatie’. Verder wil de Braziliaanse kant ‘de strategische relatie tussen de twee landen versterken en het bilaterale alomvattende strategische partnerschap naar een nieuw niveau te tillen’. De twee partijen kwamen overeen ‘de gemeenschappelijke belangen van ontwikkelingslanden, internationale eerlijkheid en rechtvaardigheid te beschermen en zich te ontpoppen tot een belangrijke stabiliserende kracht in de huidige turbulente wereld’. Kijken hoe dat uitpakt op de aanstaande BRICS-top.

Bronnen: Xinhua, People’s Daily, DeWereldMorgen, Friends of Socialist China, Wikipedia