BRICS staat voor Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika: landen met groeiende economieën die (met uitzondering van Rusland) zichzelf nog altijd tot de derde wereld rekenen en vandaag in China vergaderen.
Ze werken al een tijdlang meer en meer samen en Zuid-Afrika heeft zich als meest recente lid bij de club aangesloten. Wat levert de samenwerking hun op? Ze halen economische voordelen uit interessante contracten en investeringen. Als ze hun beleidsvoornemens en voorstellen op elkaar afstemmen kunnen ze meer gewicht in de schaal werpen in allerlei supranationale organisaties zoals de Wereldbank, de WTO, het IMF, de VN. Wat ze al bereikt hebben, tot op zeker hoogte door hun samenspel, is een gunstige invloed op het afremmen van de economische crisis en een grotere rol van de derde wereld in de G20.
China dat vanaf vandaag op het eiland Hainan het gastland is voor de anderen, hecht groot belang aan zijn lidmaatschap van dit samenwerkingsverband. Dr. Liu Youfa, van het China Institute of International Studies, het studiecentrum van Buitenlandse Zaken en een man met ervaring als diplomaat in Chinese ambassades (o.a. in de VS en Australië), heeft er in de SCMP een uitgesproken mening over: “China wil als lid van BRICS zijn handelsbelangen in de derde wereld spreiden en streeft een grotere onafhankelijkheid na ten opzicht van de rijke landen.”
Door hun diplomatieke activiteiten te coördineren zouden de BRICS ook kunnen zorgen voor een beter evenwicht in de machtsverhoudingen op het internationale vlak. Ze zouden een sturende rol kunnen spelen bij de hervorming van het internationale muntsysteem en bij de vorming van een nieuwe internationale economische orde, twee punten die op de agenda zullen staan als de recessie onder controle is gebracht. Daarbij heeft de groep de steun nodig van 12 belangrijke derdewereldlanden die samen met de westerse landen en met Japan in de G20 zitten. De BRICS kunnen de handen ineen slaan niet alleen om de groei te bevorderen, maar ook om ervoor te zorgen dat er een duurzame groei komt met lage uitstoot.
Andere Chinese waarnemers stellen dat de BRICS-landen niet willen en niet kunnen fungeren als offensief antiwesters front, iets waarvoor sommige westerse politici vrezen. De verschillen en de onderlinge rivaliteit tussen de BRICS-landen is immers nog redelijk groot. Het is eerder de bedoeling om die tegenstellingen wat af te zwakken en om zich juist defensief op te stellen tegen ingrepen en activiteiten van de rijke landen. Die maken nog altijd de dienst uit op het internationale forum en ze zijn eerder geneigd de vooruitgang van derdewereldlanden af te remmen. De tijd is voorbij dat een land als de VS door economische steun landen als Japan of Zuid-Korea hielp te groeien en zo behalve bondgenoten ook economische rivalen creëerde. Op regionaal niveau hoopt China dat de samenwerking met de buurlanden Rusland en India een gunstige invloed zal hebben op de vreedzame ontwikkeling tot wederzijds voordeel in Zuidoost Azië. In het Westen vielen er sceptische commentaren op te tekenen: China zou de BRICS domineren en door zijn weigering om de valuta op te waarderen zijn partners in de problemen brengen. Ook wordt erop gespeculeerd dat China het niet gemakkelijk zal hebben om de belangentegenstellingen met India en Rusland weg te werken.
De Chinese Academy of Social Sciences (CASS) leverde onlangs een rapport af over BRICS met opvallende gegevens. Het inwonersaantal van alle BRICS-landen, behalve Zuid-Afrika, overstijgt de honderd miljoen. China en India zijn bovendien de landen met de grootste bevolking in de wereld. De gemiddelde groei was de afgelopen tien jaar in alle landen hoger dan 8 procent, terwijl het gemiddelde 2,6 was voor de rijke landen en 4,1 voor de wereld. Hun bijdrage aan de welvaartsstijging in de wereld bedroeg nu 60 procent tegenover bijna niets in 1990. Volgens de Asian Development Bank past de opkomst van de BRICS in de toenemende economische samenwerking tussen landen uit het Zuiden. Azië, Afrika, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten hebben nu samen een bbp dat 45 procent van het wereldtotaal uitmaakt, meer dan het dubbele van 1980. Twee derde van deze enorme groei valt in Azië op te tekenen.
Beijing wil de ministeries en de organisaties met beleidsmedewerkers van de BRICS-landen graag systematisch en regelmatig laten samenwerken. Er is ook sprake van de oprichting van een BRICS-secretariaat. De gezamenlijke verklaring (verklaring van Sanya, naar de plaats waar werd vergaderd) waarmee deze BRICSconferentie, de derde, werd besloten, gaat onder andere over veranderingen in het muntsysteem en over een eengemaakt standpunt betreffende de crisis in Libië. De deelnemende landen hebben besloten hun eigen en regionale valuta meer te gebruiken in de wereldhandel. Dat betekent een grotere onafhankelijkheid ten opzichte van de dollar. De verklaring van Sanya spreekt de hoop uit dat de landen in de Arabische wereld vrede, stabiliteit en vooruitgang zullen bereiken, en zo de gewettigde verlangens van hun bevolkingen zullen waarmaken. Ze dringt aan op vredelievende oplossingen en dialoog. Ze steunt de initiatieven van de Afrikaanse Unie in Libië en hoopt dat de VN en regionale organisaties hun rol correct zullen vervullen. De BRICS pleiten voor een hervorming van de VN. De volgende afspraak is in India.
Bronnen: SCMP, Global Times, Financial Times Zie ook CNTV Dialogue 27 min
