Deze week werd bekend dat de winkelgroep TESCO het opgeeft om China alleen te lijf te gaan en integendeel opteert om samen te gaan met China Resources waarvan het 20% neemt. Eerder bliezen al andere buitenlandse winkelketens de aftocht uit China. Sinds kort tekent de trend zich ook af bij het retail bankieren, de financiële dienstverlening aan particulieren en het midden- en kleinbedrijf.
Nauwelijks 2,5 jaar geleden had Tesco agressieve plannen om in China honderden supermarkten te openen. De facto maakte de keten vorig jaar verlies en ze trekt zich nu terug. Na 9 jaar aanwezigheid in China kondigde Tesco vorige week aan met China Resources Enterprise Ltd (CRE) te willen samengaan en 20% te nemen in de succesvolle groep. Eerder al had het bedrijf beslist zich terug te trekken uit Japan en de VS om zich te concentreren op de thuismarkt. Tesco’s 131 winkels zouden gecombineerd worden met CRE’s Vanguard dat 2986 hoofdzakelijk hyper –en supermarkten heeft in China en Hongkong. Samen zouden ze een zakencijfer hebben van 15 miljard $.
Analisten beschouwen het initiatief als een soort van overgave. Momenteel heeft Tesco 2 % marktaandeel. Marktleider is SunArt, een joint venture van het Taiwanees conglomeraat Ruentex en de Franse privegroep Auchan en dit met 13,6 % marktaandeel, CRE en Walmart hebben elk 10,9% en Carrefour 6,9%. Van Carrefour wordt verteld dat de Franse groep ook een partner zoekt. Zelfs de rijkste man van Azië, Li Ka Shing, zou zijn supermarktketen ParknShop die 4 miljard $ waard is van de hand wil doen ten voordele van apotheken. 46 van zijn 345 winkels bevinden zich in China, hoofdzakelijk in de provincie Guangdong. Van genoemde groten heeft enkel Walmart een betekenisvol initiatief in de vooral bij de spenderende jongeren populaire e-commerce.
Vorige
De Amerikaanse keten Best Buy was de eerste die in 2011 haar 9 winkels sloot in China. B&Q deed haar winkel in Wuhan dicht na al 24 andere sluitingen sinds 2009. Daarna was het in Beijing de beurt aan het Japanse Ito Yokade en het Thaise Our Lotus. Dit jaar sloot Media Markt zijn 7 vestigingen in Shanghai. Ook de Franse bouwgroep Compagnie de Saint Gobain deed haar “La Maison” in China dicht en de VS-speelgoedgroep Mattei haar vlaggenschip-winkel van 6 verdiepingen in Shanghai. In juni hield het Japanse Yamada Denki’s het voor bekeken in haar derde winkel te Nanjing en dacht ook de vestiging in Tianjin te sluiten.
Nochtans blijkt uit een onderzoek van China Chain Store and Franchise Association die 800 
leden telt, dat het zakencijfer van de top 100 ketens vorig jaar steeg met 13%. De Chinese kleinhandelsmarkt is echter zeer gefragmenteerd. De top 100 retailers hadden in 2011 amper 9.1% van de markt aldus nog hoger genoemde vereniging. Ketens van supermarkten kende China nauwelijks. Het half miljoen kleinhandelszaken in 2009 telde gemiddeld 15 werknemers. Bij de grotere spelers bedraagt dit 44 personeelsleden. Kleine- en middelgrote initiatieven domineren. Zelden overstijgen de ketens de provinciale schaal zij het dat de buitenlandse ketens een binnenlandse concurrentie hebben los gemaakt. Tot de meest lucratieve segmenten in de kleinhandel behoren echter voertuigen, motoren, brandstof en auto-onderdelen. Dit is de twee grootste energieoperatoren PetroChina en Sinopec niet ontgaan en beiden bouwden langs de autowegen duizenden supermarkten bij hun pompen.
Oorzaken
Wat zijn de oorzaken dat sommige buitenlandse ketens het minder goed doen in China? Naar aanleiding van Media Markt werd gezegd dat de groep te laat in China aankwam en dat de Chinezen al de gewoonte hadden om online te kopen. De concurrentie met de florissante e-commerce speelt ongetwijfeld parten. Deze is razend populair bij de jongeren: soms is een bestelling binnen een paar uren al ter plaatse. Feit is ook dat de gronden in de eerste- en tweedelijnssteden vrij duur uitvalt.Typisch voor de Chinese verkoop is ook dat de Chinese winkelketens als Gome en Suning de merken laten betalen voor de goede uitstalling van hun goederen. Het Japanse Yamada Denki verwijt de Chinese bedrijven onvoldoende te willen samenwerken voor het aanbieden van hun producten. Volgens consultant Shaun Rein die auteur is van het boek The End of Cheap China was Tesco gesandwicht tussen twee systemen: enerzijds ondervond het concurrentie van de buurtmarkten (wet markets) en anderzijds van supermarkten. Volgens hem is de enige keten die het goed doet in China SunArt, omdat het focust op derdelijns- en vierdelijnssteden waar vastgoed voor uitbreiding tegen een goedkopere prijs te vinden is. Volgen het recentste nieuws echter is daar de e-commerce het meest in opmars. Ook moet gesteld dat in de meer gepecialiseerde ketens zoals van sportkledij het Chinese merk Li Ning problemen ondervindt, terwijl Adidas en Nike floreren.
Banken
Het is echter niet enkel bij de winkelketens dat zich een strategische terugtocht voordoet. Ook buitenlandse banken zijn begonnen hun lokale takken te sluiten. Midden juli stopte Deutsche bank haar retail bank in Huamao, Beijing. Volgens Beijing Business Today besloot Deutsche bank dit filiaal dat open was sinds 2007 te sluiten om zich te concentreren op bedrijven. Voordien had de Royal Bank of Scotland ook al aangekondigd het retail bankieren te stoppen ten voordele van de corporate sector en wholesale banking. Volgens dezelfde bron sloot ook de Bank of East Asia ook al enkele van zijn filialen. Niettegenstaande een kleine winstmarge openden buitenlandse banken toch filialen om hun imago kenbaar te maken en te houden. Een manager van een buitenlandse bank gaf toe dat de meeste buitenlandse banken voor hun retail in het rood opereren. De Deutsche Bank beweert nu tot de sluiting al beslist te hebben twee jaar geleden. In de toekomst zal Deutsche Bank werken via de in Beijing gevestigde Hua Xia Bank waarin het 20% heeft. Het was nochtans anders verhoopt wanneer een goede 10 jaar geleden China toetrad tot de WTO. Toen was de sfeer vrij triomfantelijk dat de buitenlandse banken op middellange termijn China zouden inpakken. Uit gegevens blijkt echter dat hun aandeel in China’s bankwezen op 7% blijft.
Bronnen: Reuters, FT, Peoples Daily, Wantchinatimes
