Het chemische bedrijf ChemChina wil voor 43 miljard dollar (38,8 miljard euro) het Zwitserse Syngenta overnemen. Dit is het grootste overnamebod ooit door een Chinees bedrijf gedaan. Het Chinese bedrijf zal rekening moeten houden met politieke overwegingen in binnen- en buitenland.
ChemChina (voluit China National Chemical Corporation) wil zijn activiteiten diversifiëren. In zijn afdeling agribusiness heeft het zaden en patenten nodig en die kan Syngenta in grote hoeveelheden verschaffen. ChemChina produceert chemische producten voor de landbouw en voor andere sectoren en is actief in de petrochemische industrie. Het heeft ook bedrijven voor rubberproducten, autobanden bijvoorbeeld.
Records
Het Chinese staatsbedrijf is klein begonnen in de jaren 80, heeft noodlijdende chemiebedrijfjes verzameld en gesaneerd, zonder veel ontslagen, en is uitgegroeid tot een zeer dynamisch staatsbedrijf. Het stond in 2015 op de 265e plaats in de Fortune Global 500, een mondiale ranglijst van bedrijven van groot naar klein op basis van hun jaaromzet. ChemChina heeft een staat van dienst met spectaculaire aankopen. Het heeft Franse chemiebedrijven verworven, het Italiaanse bedrijf voor autobanden Pirelli, de Duitse machineproducent KraussMaffei. Het heeft een hoofdaandeel in het Israëlische Makhteshim Agan, tegenwoordig ADAMA Agricultural Solutions Ltd, de grootste wereldproducent van bestrijdingsmiddelen voor de landbouw. ChemChina verrast vaak doordat het gaat voor records, zo was de overname van KraussMaffei de grootste Chinese investering ooit in Duitsland. De transactie met Syngenta, meer dan vier maal groter dan die met Pirelli, wordt het grootste overnamebod door een Chinees bedrijf en de op een na grootste overname in de chemische industrie van de afgelopen jaren.
Binnenlandse overwegingen
Bij ChemChina is een behoefte gegroeid om de activiteiten te diversifiëren. De Chinese overheid wil het gebruik en de aanmaak van kunstmest en pesticiden, twee vervuilende soorten producten, beteugelen. In december kondigde het ministerie van Landbouw aan dat dit tegen 2020 klaar moet zijn.
Daar komt bij dat er nood is aan nieuwe technologische ontwikkelingen in de landbouw om de voedselproductie op een voldoende hoog peil te houden voor de Chinese bevolking van 1,5 miljard. Genetisch gemodificeerde (of voor de critici en sceptici: gemanipuleerde) gewassen zouden volgens sommige onderzoekers en politici uitkomst kunnen en moeten bieden. Het Zwitserse bedrijf Syngenta is een van de vier grote producenten van gewassen en zaden die vallen onder de categorie ggo’s (genetisch gemodificeerde organismen). Syngenta kan ChemChina daarom ook helpen aan patenten op dat vlak, die het nu ontbeert. Omzichtigheid is hierbij nodig. Het Chinese publiek staat overwegend wantrouwig tegenover landbouw met ggo’s en genetische gemodificeerd voedsel. Dat is een van de redenen waarom ggo’s in China nog altijd verboden zijn op enkel uitzonderingen na: de invoer van een kleine selectie van ggo’s is toegelaten, zes gewassen van Monsanto en zes van … Syngenta. Het gaat om mais, dat als veevoer wordt gebruikt.
Het lijkt echter alsof er een verandering zit aan te komen. Document nr.1 van 2016, de eerste regeringsverklaring van het jaar die traditioneel over de landbouw gaat, spreekt over een ‘voorzichtige lancering van ggo-technologie in China’. Dat is de bedrijfsleider en stichter van ChemChina, Ren Jianxin, en het hoofd van Syngenta, Michel Demaré, niet ontgaan. De beide directeuren, die nu het traject voor de samenwerking van beide bedrijven uittekenen, hebben al laten horen dat ze erop vertrouwen dat de Chinese regering een beroep zal doen op ggo’s om de bevolking op een behoorlijke manier te kunnen blijven voeden.
Obstakels?
Toch is de overeenkomst nog niet helemaal zeker. De VS kan bezwaren opperen op basis van concurrentieoverwegingen. Dat is wat een eerdere poging van het Amerikaanse Monsanto om Syngenta over te nemen deed mislukken: dat zou een te grote bedreiging hebben betekend voor de pas gevormde eenheid van de Amerikaanse chemiereuzen Dow Chemical en Dupont.
De EU zou wetten op voedselveiligheid ter bescherming van de volksgezondheid (bij invoer van ggo’s) kunnen aanvoeren. De meeste waarnemers en de betrokkenen van de beide ondernemingen zelf voorspellen echter dat de deal gewoon zal doorgaan. De overname van het Zwitserse bedrijf door een Chinees bedrijf zou de onderlinge Amerikaanse concurrentie niet verstoren. Bij de elite van de EU zou er geen politiek draagvlak zijn voor het tegenhouden van een fusie die niet rechtstreeks met defensie te maken heeft.
Het nieuw gevormde bedrijf zou zijn hoofdkwartier om bedrijfskundige redenen in Zwitserland houden. Ren Jianxin zal het Zwitserse bedrijf leiden en vier van de huidige directeuren blijven in de tienkoppige leiding.
Financial Times, BBC, Wikipedia, Knack
