China organiseert de gaokao, het toelatingsexamen voor hoger onderwijs. Het huidige examen is 40 jaar oud, voor het eerst heeft een robot deelgenomen.
Van 7 juni tot en met 9 juni organiseren alle provincies en steden in China de gaokao het toelatingsexamen voor hoger onderwijs.
Nationaal en regionaal
De deelnemers zijn overwegend eindejaarsscholieren uit het middelbaar onderwijs, hoewel oudere kandidaten mogen meedoen. Hongkong, Macau en Taiwan hebben een eigen onderwijssysteem met specifieke eindexamens. In de rest van China is het toelatingsexamen echter in grote lijnen hetzelfde wat vakken, vragen, moeilijkheidsgraad en organisatie betreft. Het examen is dus nationaal, maar provincies krijgen (steeds vaker) toestemming om er op bepaalde punten een eigen invulling aan te geven. Hier en daar zijn er bijvoorbeeld twee sessies: een in het vroege voorjaar en een in juni. Die maand is uiteindelijk gekozen omdat in juli, wanneer het examen eerst viel, voor de zuidelijke provincies de temperaturen meestal al hoog zijn. Dat maakte het moeilijker voor de kandidaten daar.
Drie + één vakken
Het Nationale Toelatingsexamen voor Hoger Onderwijs wordt meestal de gaokao, ‘het grote examen’, genoemd. Drie vakken zijn verplicht: Chinees, wiskunde en Engels. Als vierde kiest de kandidaat ofwel een natuur-, ofwel een sociaalwetenschappelijk leervak. Die keuze hangt af van de beoogde studierichting. Er is bovendien een extra moeilijk wiskunde-examen, waar toekomstige studenten exacte wetenschappen voor kunnen kiezen. Kandidaten in Tibet, Xinjiang, Binnen-Mongolië, Qinghai en Jilin, kunnen een lichter examen Chinese literatuur combineren met een examen in de Tibetaanse, Mongoolse, Oeigoerse of Koreaanse literatuur, naar keuze. De cijfers voor de drie verplichte vakken samen wegen het zwaarste door, maar het vierde vak alleen bepaalt bijna de helft van de einduitslag.
Het gewicht van de gaokao
Dit jaar doen 9,4 miljoen Chinese aspirant-studenten de uiterst moeilijke gaokao. Het ministerie van Onderwijs verwacht dat 3,7 miljoen van hen uiteindelijk de einduitslag zullen halen die nodig is om verder te kunnen studeren aan een universiteit of hogeschool. Als die voorspelling uitkomt zullen er 10.000 studenten meer hoger onderwijs gaan volgen dan vorig jaar. De kandidaten met de hoogste cijfers zullen een kans krijgen op inschrijving aan een topuniversiteit.
De gaokao is in elk geval zeer belangrijk. De uitslag is in vele gevallen bepalend voor de rest van je loopbaan en je leven. De druk op de kandidaten is dan ook hoog: familie, leraren, vrienden en zijzelf stellen hoge eisen. Voor sommigen loopt de spanning te hoog op, of is hun attitude niet correct. Zij nemen hun toevlucht tot fraude, met middelen om te spieken die technologisch steeds geavanceerder worden. Bedrog bij de examens is sinds vorig jaar een wettelijk strafbaar feit.
Sociale dimensies
Een bijzonder aspect van de gaokao is dat het tegelijk een indicatie is van de huidige sociale ongelijkheid en een manier om die te bestrijden. Het feit alleen al dat er een hiërarchie is onder de universiteiten en ook dat er een voordeel is voor jongeren uit de steden en kinderen van rijke of politiek invloedrijke ouders wijst op de ongelijkheid. Ook de plaats waar je in het bevolkingsregister ingeschreven bent speelt een rol. Er zijn lokale overheden die kinderen van migranten niet de gelegenheid geven om het examen af te leggen omdat zij nog altijd elders staan ingeschreven. Dit leidt tot verdeeldheid. Migranten eisen het recht op de examens te kunnen afleggen waar ze wonen en werken. Bepaalde lagen van de bevolking in rijkere provincies verzetten zich tegen overheidsmaatregelen van de centrale regering om te zorgen voor meer gelijke kansen. De centrale regering heeft daartoe hogere quota van toelating tot hoger onderwijs vastgesteld voor scholieren in westelijke provincies. Mensen van minder bevoorrechte komaf hebben de ervaring dat ze door het examen veel meer kansen hebben gekregen.
Gaokao 2017 historisch
Dit jaar zitten er aan de Gaokao twee aparte kanten. Het is 40 jaar geleden dat het examen opnieuw werd georganiseerd, na een tijdelijke afschaffing in de Culturele Revolutie. En het is voor het eerst dat een robot deelneemt. Het Nationale Toelatingsexamen voor Hoger Onderwijs werd in 1952 ingesteld. In 1966 lieten de leiders van de Culturele Revolutie het examen afschaffen. Zij vonden dat jongeren zich meer met revolutionaire politiek moesten inlaten dan met wetenschap en dat ze het meeste konden leren van de boeren op het platteland. Ook vreesden voorzitter Mao en zijn bondgenoten dat er met het toelatingsexamen een maatschappelijke elite werd gekweekt. In de jaren 70 kwamen de leiders van de CPC en de staat tot de conclusie dat de opschorting van de gaokao en van de wetenschappelijke activiteiten in het algemeen een nefaste invloed had op onderwijs en ontwikkeling. Het zou de achterstand die China op de rijke en machtige landen in de wereld had nog groter maken. In 1977 kregen 5,7 miljoen Chinezen, meestal twintigers en dertigers, de kans om het examen te doen. Ze zouden studeren aan de universiteiten die intussen al langer weer open waren. Velen van diegenen die toen slaagden hebben nu een leidende positie. Premier Li Keqiang was een van hen.
Triomf van de Innovatie
De hervormingen en de opening naar de buitenwereld waren begonnen. Vandaag is innovatie een belangrijk instrument voor China om de resultaten te verankeren en zaken die zijn scheefgegroeid recht te zetten. Het ministerie van Wetenschap en Technologie wil nu met kunstmatige intelligentie robotten maken die aan de eisen voldoen gesteld door de gaokao. Het bedrijf Chengdu Zhunxingyunxue Technology heeft in het kader van dat project de robot Artificial Intelligence-Maths gemaakt. AI-Maths deed het moeilijke wetenschapsexamen en slaagde voor hoger onderwijs. De machine moet nog wat worden verfijnd: met zijn cijfer maakt hij nog geen kans tot een plaatsje aan een topuniversiteit.
Bronnen:
Xinhua, South China Morning Post, sixthtone.com, Wikipedia
