De presidenten van China en de vijf ex-Sovjet republieken van Centraal-Azië hebben elkaar deze week virtueel ontmoet. China zal 500 miljoen hulp bieden aan de regio, als steun om ‘hun eigen weg te bewandelen’ en ‘hun soevereiniteit te verdedigen’. Een en ander is een reactie op de instabiliteit in de regio, met de recente rellen in Kazachstan als laatste uiting.
President Xi Jinping verklaarde tijdens de ontmoeting dat 500 miljoen dollar steun in de volgende drie jaar zullen vrijgegeven worden voor ‘projecten die het leven van de bevolking verbeteren’ in de vijf republieken Kazachstan, Oezbekistan, Turkmenistan, Kirgizië en Tadzjikistan.
De financiële steun is maar één aspect van de nauwere samenwerking die China voor de regio ziet. Xi had het over meer strategische communicatie, bouwen aan vertrouwen en eenheid en het nastreven van ‘wederzijdse welvaart’ en ontwikkeling.
Concrete projecten
China zal dit jaar 50 miljoen dosissen Covid-19 vaccins leveren en is bereid de productietechnologie over te dragen. Het is bereid zijn markt open te zetten voor de invoer van landbouwproducten uit Centraal-Azië en meer samen te werken voor energievoorziening. China zou graag een doorbraak zien voor de spoorverbinding China-Kirgizstan-Oezbekistan. Er kan samengewerkt worden voor AI, big data en clouddiensten.
De Chinese buitenlandse investeringen in de regio liepen in 2018 (volgens de South China Morning Post de laatste officiële cijfers) op tot 14,7 miljard dollar een stijging met 40% sinds 2013. Sinds enkele jaren is China economisch belangrijker voor de regio dan Rusland. China koopt ook energie in de regio via de pijplijn van Turkmenistan over Oezbekistan en Kazachstan naar Xinjiang.
Bredere context
In een allusie op de recente poging tot staatsgreep in Kazachstan waarmee volgens de Kazachse regering buitenlandse (Amerikaanse) inmenging gemoeid was, stelde president Xi Jinping dat ‘China zich resoluut verzet tegen het misbruik van mensenrechten als excuus voor inmenging in de binnenlandse politiek’. Hij loofde de inspanningen in dat verband van de zes aanwezige landen.
De ontmoeting vond plaats ter gelegenheid van 30 jaar diplomatieke relaties tussen China en de vijf republieken, die bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie onafhankelijk werden. De leiders van de vijf landen bevestigden hun aanwezigheid op we Olympische Winterspelen in Beijing.
De belangrijkste georganiseerde samenwerking tussen Centraal-Azië en China vind plaats in de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) waar ook Rusland een drijvende kracht van is maar Turkmenistan geen lid. Die organisatie speelt een rol in het onder controle houden van islamitisch radicalisme in de regio. Kazachstan, Kirgizië en Tadzjikistan grenzen aan Xinjiang.
Bronnen: South China Morning Post, China.org.cn
