Op 18 augustus zat de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi, een tussentijdse vergadering voor van het Forum over samenwerking tussen China en Afrika (FOCAC).
Als achtergrond bij deze belangrijke bijeenkomst publiceren wij een artikel van Benjamin Norton, in de vorm van een opiniestuk. De Chinese belofte op 18 augustus om 23 renteloze leningen aan 17 Afrikaanse landen kwijt te schelden kreeg het meeste aandacht (ook al was de berichtgeving hierover in sommige media verre van neutraal of positief). De toespraak van Wang Yi op de tussentijdse vergadering van het Forum over samenwerking tussen China en Afrika (FOCAC) bevatte echter een schat aan andere details over de voortgang in de samenwerking tussen China en Afrika sinds een ministeriële bijeenkomst in november vorig jaar. Het zou jammer zijn dat aan westerse lezers te onthouden. Daarom publiceren wij het artikel over precies dat onderwerp, geschreven door Ben Norton. Voor de overname vroegen en kregen wij toestemming van de auteur.
Niet bij leningen alleen..
De Chinese regering heeft aangekondigd dat ze 23 renteloze leningen aan 17 Afrikaanse landen kwijtscheldt, terwijl ze belooft haar samenwerking met het continent te verdiepen. Dit komt bovenop de kwijtschelding van meer dan 3,4 miljard dollar aan schulden door China en de herstructurering van ongeveer 15 miljard dollar aan schulden in Afrika tussen 2000 en 2019. Beijing heeft een staat van dienst om leningen als deze kwijt te schelden. Westerse regeringen uiten herhaaldelijk ongegronde, politiek gemotiveerde beschuldigingen dat China aan ‘schuldenvaldiplomatie’ zou doen in het Zuiden.
Twee tegengestelde benaderingen
De Verenigde Staten maken van Afrika een slagveld in hun nieuwe koude oorlog tegen China en Rusland. Washington gebruikt de dubieuze claims over Chinese schuldenvallen in hun pogingen om Beijing te demoniseren vanwege de substantiële infrastructuurprojecten die China op het continent steunt en aanvat. Van zijn kant verzet China zich tegen de nieuwe koude oorlog die van de VS uitgaat.
Steun voor Afrika naar G20
De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi had op 18 augustus een conferentie met leiders van verschillende Afrikaanse landen en van de Afrikaanse Unie. Tijdens de bijeenkomst veroordeelde Wang de ‘zero-sum Koude Oorlog-mentaliteit’ van het Westen. Als alternatief stelde hij een model voor dat gebaseerd is op ‘samenwerking tussen meerdere partijen’ met Afrika en dat ‘win-winresultaten’ voor alle partijen oplevert. ‘Iets wat Afrika zou verwelkomen, zou een wederzijds voordelige samenwerking voor het grotere welzijn van de mensen zijn, niet de rivaliteit tussen grote landen voor geopolitieke winst’, zei hij. Wang maakte bekend dat Beijing de Afrikaanse Unie zal steunen in haar inspanningen om lid te worden van de G20. De minister van Buitenlandse Zaken kondigde toen ook aan dat ‘China zal afzien van de 23 renteloze leningen voor 17 Afrikaanse landen die eind 2021 afliepen.’
Soliede beloften
Beijing beloofde de handel met Afrika te versterken en heeft overeenkomsten gesloten met 12 landen op het continent om invoerrechten af te schaffen voor 98% van de producten die ze naar China exporteren, waardoor het concurrentievermogen van Afrikaanse goederen wordt vergroot. Wang zei dat Beijing zal doorgaan met het verstrekken van voedsel, economische en militaire hulp aan Afrika, en tegelijk verder hulp zal bieden in de strijd tegen Covid-19. China benadrukte het belang van ‘ontwikkelingssamenwerking’ en bood miljarden dollars aan investeringen in infrastructuurprojecten aan als ‘een sterke stimulans voor het industrialisatieproces van Afrika’.
Chinese visie
Afrika speelt een belangrijke rol in het Belt & Road Initiative (BRI) van Beijing, een wereldwijd infrastructuurproject dat erop gericht is de landen van het Zuiden met elkaar te verbinden en het centrum van de wereldeconomie terug naar het oosten te verplaatsen. ‘Geconfronteerd met de verschillende vormen van hegemonie en manieren om hen te dwarsbomen, hebben China en Afrika schouder aan schouder met elkaar gestaan’, benadrukte Wang. Hij deed een oproep om ‘zich sterk te maken voor faire en rechtvaardige internationale verhoudingen.’
Chantage
Amerikaanse diplomaten bezoeken Afrika en zetten de landen daar onder druk om de banden met China en Rusland te verbreken. De verklaringen en beloften van China om de ‘wederzijds voordelige samenwerking’ met Afrika te verdiepen, hadden nauwelijks meer kunnen verschillen van die van Amerikaanse topdiplomaten.
De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Linda Thomas-Greenfield, bracht in de eerste week van augustus een bezoek aan Oeganda en Ghana. Daar sprak ze dreigende taal en vertelde Afrikaanse landen dat ze geen handel met Rusland konden drijven, anders zouden ze de westerse sancties saboteren.
Thomas-Greenfield waarschuwde Oeganda: ‘Wat betreft de sancties die we tegen Rusland hebben – bijvoorbeeld oliesancties – als een land besluit om met Rusland in zee te gaan als er sancties zijn, dan doorbreken ze die sancties; ze saboteren onze sancties en in sommige gevallen schenden ze VN-sancties met andere landen, en we waarschuwen landen om die sancties niet te ondermijnen, want als ze dat wel doen, lopen ze de kans dat er maatregelen tegen hen worden genomen voor het overtreden van die strafmaatregelen.’
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bezocht vervolgens van 7 tot 11 augustus Zuid-Afrika, de Democratische Republiek Congo en Rwanda, als onderdeel van een reis om de betrekkingen van Afrika met China en Rusland te verzwakken.
‘De Chinese schuldenval is een mythe’
Een van de krachtigste wapens van Washington in zijn informatieoorlog tegen China zijn de onbewezen beschuldigingen dat Beijing Afrikaanse landen zogenaamd in de schulden gevangen houdt. Maar zoals wij eerder meldden in een analyse van de economische crisis in Sri Lanka, zijn juist westerse regeringen, financiële instellingen, banken en aasgierfondsen verantwoordelijk voor de overgrote meerderheid van de schulden waarin de landen van het Zuiden vastzitten. Het eigen staatsmedium van de Britse regering, de BBC, onderzocht beschuldigingen van ‘schuldenvaldiplomatie’ in Sri Lanka en moest tegen haar zin concluderen dat ze vals waren.
“De waarheid is dat veel onafhankelijke experts zeggen dat we op onze hoede moeten zijn voor het verhaal over de Chinese schuldenval, en we hebben hier in Sri Lanka behoorlijk wat bewijzen gevonden die dat verhaal tegenspreken’, berichtte BBC-verslaggever Ben Chu.
Evenzo erkenden gevestigde academici aan de Johns Hopkins University en de Harvard Business School in het prestigieuze tijdschrift The Atlantic uit Washington dat ‘de Chinese schuldenval een mythe is.’ Onderzoeker Deborah Brautigam schreef dat het door de Amerikaanse regering gesponsorde verhaal ‘een leugen, en een krachtige leugen is’. ‘Ons onderzoek toont aan dat Chinese banken bereid zijn de voorwaarden van bestaande leningen te herstructureren en nooit daadwerkelijk activa van welk land dan ook in beslag hebben genomen’, voegde ze eraan toe.
Brautigam ontdekte dat China tussen 2000 en 2019 meer dan 3,4 miljard dollar heeft geannuleerd en ongeveer 15 miljard dollar aan schulden in Afrika heeft geherstructureerd of geherfinancierd, waarbij opnieuw werd onderhandeld over ten minste 26 individuele leningen. Deze kwijtschelding van schulden komt bovenop die van de 23 renteloze leningen voor 17 Afrikaanse landen die Beijing nu heeft aangekondigd.
Het bovenstaande artikel komt uit Multipolarista, de blog van de linkse journalist Ben Norton. Het werd overgenomen door Friends of Socialist China, met een samenvatting van de toespraak van Wang Yi die concrete gegevens bevatte over de samenwerking tussen China en Afrika.
