Staatsraad en Buitenlandminister Wang Yi heeft te Singapore bekend gemaakt dat China en de ASEAN-landen het na vele jaren eindelijk eens werden over een ontwerptekst over een Gedragscode rond de Zuid Chinese Zee. Het ontwerp zou dit jaar nog minstens tweemaal bediscussieerd worden voor de uiteindelijke goedkeuring. VS-minister Pompeo maakt een vijfdaagse rondreis door de regio om de nieuwe Amerikaanse visie op Azië uit te komen leggen.
De kwestie van een na te streven gedragscode (Code of Coduct COC) rond de Zuid-Chinese Zee dateert al uit 1995. In 2000 wisselden de beide partijen hun ontwerpen uit en waren het eens een geconsolideerde tekst uit te werken. Er kon echter geen overeenstemming bereikt worden over vier belangrijke punten. voordat de geografische afbakening, bouwbeperkingen op bewoonde en onbewoonde stukken, militaire activiteiten in waters nabij de Spratly eilanden en of vissers uit het betwist gebied al of niet konden gearresteerd of aangehouden worden. In 2002 werd gesteld dat vooraleer de gedragscode kon toegepast worden, er eerst samenwerking moest zijn op 5 gebieden: maritieme milieubescherming, wetenschappelijk onderzoek over de zee, veiligheid van navigatie en communicatie, zoek- en reddingsoperaties en het bestrijden van transnationale misdaad.
Er vonden ondertussen al 15 vergaderingen plaats van een ASEAN–China Senior Officials’ Meeting (SOM-DOC). Dit orgaan heeft eind juni een ontwerpdocument van Gedragscode aanvaard die echter vertrouwelijk gehouden werd omdat de ministers er in de ASEAN-China Post Ministerial Conference (PMC) in Singapore er al of niet hun goedkeuring aan moeten verlenen. Uit de verklaring van Wang Yi blijkt dus dat het ontwerp wel degelijk is goedgekeurd. Verwacht word dat het ontwerp drie maal zal doorgenomen worden door een ASEAN-China Joint Working Group (JWG-DOC). Na elke lezing gaat de tekst terug naar SOM-DOC. Een eerste lezing zou op 1 en 2 september te Siem Reap, Cambodia plaats vinden. Een tweede lezing staat gepland in Manilla van 23 tot 26 oktober. Bedoeling is dat de staatshoofden hem nog dit jaar op de ASEAN-top zouden goedkeuren.
Wang Yi zei in Singapore te geloven dat de onderhandelingen bespoedigd kunnen worden indien buitenlandse inmenging (lees van de VS) wordt voorkomen. Hij gelooft dus dat er regionale richtlijnen aangenomen kunnen worden die na onderhandelingen door allen aanvaard worden. Hij kondigde nog aan dat China zijn meest geavanceerd reddingsschip naar de Nansha eilanden heeft gestuurd dat zo nodig maritieme hulp zal verstrekken aan schepen van over de wereld. De Singaporese minister van Buitenlandse Zaken Vivian Balakrishnan bevestigde het akkoord over de ontwerptekst en zei ook dat er eenstemmigheid was over de modaliteiten van de toekomstige COC-discussies. Wang noteerde nog dat beide zijden een consensus bereikten over het China-ASEAN Strategic Partnership Vision 2030. Hij beloofde ook meer financiële hulp van China.
VS-gelden
Dat China met het Belt & Road Initiative (BRI) invloed wint bij zijn buren is ook de omgeving van president Trump niet ontgaan. Vorige maandag ontvouwde minister van Buitenlandse Zaken Pompeo op een Indo-Pacific Business Forum een plan waarbij de VS regering inspeelt op de infrastructuurbehoeften in de regio Azië-Pacific. Pompeo maakte bekend dat de VS 113 miljoen dollar ter beschikking wil stellen voor nieuwe initiatieven qua technologie, energie en infrastructuur. Dit zal gebeuren via het nieuw opgerichte US International Development Finance Corporation (USIDFC) dat twee diensten versmelt, namelijk het Overseas Private Investment Corporation (OPIC) met een vleugel van het US Agency for International Development. Ook zou jaarlijks 50 miljoen dollar gespendeerd worden aan technologie-uitvoer naar de regio. Dit jaar nog 60 miljoen om die landen toe te staan stroom op te wekken en op te slaan. Pompeo zei nog met Mongolië een investeringsovereenkomst te hebben getekend om nieuwe waterbronnen te ontwikkelen. Ook in Sri Lanka zouden honderden miljoenen dollar geïnvesteerd worden in transport.
Woensdag begon Pompeo aan een vijfdaagse rondreis door het gebied waarbij hij Maleisië, Singapore (ook ASEAN) en Indonesië bezoekt om de nieuwe visie uit te leggen, maar ook om steun te zoeken voor het Amerikaans standpunt tegenover Noord-Korea en Iran. Men moet echter geen professor in de politieke wetenschappen zijn om te beseffen dat het Amerikaans doel van een nieuw Marshallplan nogal hoog gegrepen is, te meer dat China voor zijn BRI tientallen miljarden ter beschikking stelt en de VS tientallen miljoenen. Minister van Handel Ross merkte over het nieuw initiatief op dat de focus zal liggen op het zoeken naar privé investeringen voor energie en infrastructuur. Hij hoopt dat dit het Amerikaanse handelsdeficit zal doen inkrimpen vermits Azië dan olie en aardgas van de States zouden kopen.
Bronnen: Xinhua, SCMP, CNBC, The Diplomat
