VRT-Nieuws publiceerde recent een lang verslag over het gevaar dat China het Vlaamse elektriciteitsnet zou kunnen uitschakelen. Het is representatief voor hoe de media vandaag de dag over China rapporteren en is door zijn lengte ideaal geschikt voor een grondige analyse van deze aard van berichtgeving.
Ginlong omvormer; foto Ginlong (disclaimer)
Omvormers
Het concrete object van de rapportage is de omvormer. De journalist legt uit dat een omvormer de gelijkstroom uit de zonnepanelen naar wisselstroom voor onze elektriciteitsnetten omzet. Omvormers sturen de stroom en kunnen de panelen ook stilleggen, wanneer er bijvoorbeeld overspanning ontstaat op de elektriciteitsnetten. Dat is waar, maar hier stuiten we al meteen op een belangrijke journalistentruc: het weglaten van informatie. De uitleg over de omvormers is niet onwaar, maar wel onvolledig. De onachtzame lezer merkt dit niet snel op.
Het financiële plaatje
Het belang van de omvormer ligt nu juist in die mogelijke aansluiting op het elektriciteitsnet. Zonnepanelen en wat daar zoal bij komt kijken zijn een grote investering voor een privépersoon. Om dit toch te stimuleren kunnen overheden subsidies verlenen, maar energiebedrijven hebben burgers ook gelokt met het idee dat jouw huis een kleine elektriciteitscentrale kan worden en dat je door de levering van je teveel aan stroom geld zou kunnen verdienen. Echter, het aantal geïnstalleerde panelen is inmiddels zo groot, dat het netwerk het niet meer aankan en omvormers van privé-installaties steeds vaker uitgeschakeld worden om het net te ontlasten. Eigenaars van zonnepanelen worden dan gedwongen elektriciteit van een externe leverancier af te nemen, terwijl hun dure installatie dan juist topprestaties levert.
Wie zet de installaties uit
Wie schakelt in zo’n geval de installaties uit? De eigenaars zelf doen dit zeker niet. Deze merken dat vaak niet eens op, tenzij zij geregeld hun app raadplegen. Het is de beslissing van de netwerkbeheerder, die erop moet toezien dat het netwerk niet overbelast raakt. Netwerkbeheerders werken aan oplossingen, maar daar is tijd voor nodig en privé-investeerders kunnen niet anders doen dan, morrend, geduld oefenen.
China als producent
Interessant, hoor ik de lezers denken, maar wat heeft China hier nu mee te maken? Om die vraag afdoende te beantwoorden moet ik opnieuw een aspect aansnijden dat het VRT-artikel niet vermeldt. De productie van zonnepanelen is een proces waarbij veel CO2 uitgestoten wordt. Door de ijver om veel westerse naties om die uitstoot te verminderen is de productie van o.a. zonnepanelen snel naar China verschoven. China was indertijd een ideaal productieland met ruim voldoende beschikbaarheid aan grondstoffen en goed opgeleid personeel. China liet het niet bij de productie van de panelen alleen en een aantal Chinese bedrijven ontwikkelden zich tot wereldleiders op het vlak van de gehele installatie, inclusief de omvormers. Aangezien de producenten van omvormers deze online kunnen beheren, b.v. voor het noodzakelijke updaten van de software, kunnen nu dus veel omvormers in de westerse landen in theorie vanuit China uitgezet worden. Het VRT-artikel verstrekt uitgebreide informatie over de wereldleiders in deze technologie, waarbij Chinese bedrijven aan de top staan, maar het is een manco dat men nalaat te vermelen dat wij in het Westen aanvankelijk blij waren dat China de productie op zich nam.
China als kwade genius
Waarom is dit alles nu ineens een probleem? China is niet veranderd. Wat wèl is gewijzigd is de houding van westerse politici en hun media jegens China. Dat zal ik hier niet uitgebreid behandelen. Ik richt me op één aspect: het idee dat China de wereld wil overheersen. Ondanks het feit dat geen enkele Chinese leider ooit heeft verwezen naar een dergelijke doelstelling, lijkt het wel of het in het westerse blok algemeen geaccepteerd is geworden. Het buitenlandbeleid van China is gebaseerd op het leggen van verbindingen (infrastructuur, BRI), de vrije uitwisseling van goederen en personen, het van elkaar leren i.p.v. elkaar te bestrijden. Al deze aspecten worden door westerse politici steevast uitgelegd als bewijzen dat China een steeds sterkere invloed wil krijgen op wat er in de wereld gebeurt.
Ontwikkelingstegenwerking
Ik citeer uit een eerder artikel op deze site. De westerse kijk op China ontwikkelde zich net zo snel als de evolutie van China zelf. Tijdens de jaren negentig waren de meesten in het Westen enthousiast over de ontwikkeling en de commerciële kansen die China bood. In het Westen bestond toen nog de overtuiging dat een niet-westers land alleen echt kon moderniseren, als het de westerse werkwijze over zou nemen. Toen dat maar niet gebeurde, ging aan het begin van deze eeuw het enthousiasme over in een lichte zorg. Na de opkomst van Xi Jinping sloeg de zorg om in angst en zelfs afkeer. China sprak te veel westerse dogma’s tegen over hoe de wereld in elkaar zat. Zo’n groot, en inmiddels ook sterk, land kon je echter niet laten verdwijnen, maar je kon nog wel proberen zijn ontwikkeling tegen te werken. Intussen weten we dat die pogingen niet succesvol waren.
Duidelijkheid
Dit VRT-artikel past dus geheel in het stadium waarin de relatie tussen EU-landen en China beland is. De politici willen de ontwikkeling van China op diverse manieren tegenhouden, zoals het weren van apparatuur van bepaalde bedrijven (b.v. Huawei) of het verbieden van export naar China van bepaalde technologieën (b.v. ASML). De media ondersteunen de politici geregeld met reportages (betiteld als ‘onderzoek’) over gebieden waarop wij van China afhankelijk zouden worden Dat zijn altijd gebieden waarop Chinese bedrijven wereldleiders zijn en aangezien dat voor steeds meer gebieden gaat gelden, wordt die vermeende afhankelijkheid van China alsmaar groter.
Eerlijk
Ik koester niet de illusie dat de reguliere media in onze landen binnen afzienbare tijd hun manier van berichten over China zullen wijzigen. Ik roep wel op die berichtgeving zo eerlijk mogelijk te houden. In het VRT-artikel staat geen enkele leugen, maar er wordt wel relevante informatie weggelaten. Hierdoor wordt de lezer op het verkeerde been gezet en verliest het artikel aan overtuigingskracht. Het artikel noemt zeker terecht een aantal negatieve aspecten, maar deze worden afgezwakt, omdat de agenda van de journalist kennelijk ligt bij het zo negatief mogelijk belichten van China.
Bron: VRT en eigen onderzoek van de auteur
