Op een seminarie van het European Institute for Asian Studies (EIAS) is gisteren gedebatteerd over de relaties Volksrepubliek-Taiwan-VS. Meningen uit het Westen, Taiwan en de Volksrepubliek botsten. Chinasquare was erbij en noteerde interessante stellingen.
Professor Chris Hughes van de London School of Economics, bekeek de kwestie historisch.
De separatistische Democratic Popular Party (DPP) won de parlementsverkiezingen in 2000 en bleef aan de macht tot 2008. In 2003 was haar populariteit echter sterk gedaald. Om de verkiezingen van 2004 nipt te winnen nam de partij de Taiwanese identiteit (in feite Taiwanese onafhankelijkheid) als kernthema. Er werd rond dat thema met succes een referendum gehouden. Onder meer de epidemie van de gevaarlijke ziekte SARS werd in de schoenen van de Volksrepubliek geschoven.
De partij kon echter de formele onafhankelijkheid niet uitroepen. De Amerikaanse president Bush junior wilde geen groot conflict met China riskeren en blokte de Taiwanese plannen af.
In 2008 kwam de Kuomintang (KMT), de republikeinse partij, aan de macht, tot 2016. De Kuomintang is de oude regeringspartij van heel China, die in 1949 naar Taiwan vluchtte. Zij erkennen het ‘één China’ principe. Tijdens hun bewind verbeterden de politieke relaties en namen de economische relaties een hoge vlucht.
Maar dat kon de versterking van het Taiwanees identiteitsgevoel niet tegenhouden. In 2016 betoogden jongeren van de Zonnebloembeweging tegen verregaande economische samenwerking en integratie met het vasteland.
In 2016 won de DPP overtuigend de parlementsverkiezingen. De nieuwe regering weigerde het ‘één China’ principe te onderschrijven.
De relaties met Beijing verslechterden. Verschillende van het dozijn landen dat Taiwan nog diplomatiek erkent liepen over naar Beijing. Er waren economische speldenprikken van Beijing: bijvoorbeeld het aantal toeristen van het vasteland daalde. De lokale verkiezingen van november dit jaar werden een grote overwinning voor de KMT.
Wat betekent deze overwinning? Volgens Hughes spelen lokale factoren mee, zoals pollutie, een zwakkere economie, werkloosheid; en ook een zeker populisme van sommige KMT kandidaten. Hij ziet geen gunstiger houding tegenover Beijing bij de bevolking.
Hoe moet het verder? De volgende parlementsverkiezingen zijn in 2020. Gaat de DPP opnieuw de ‘identiteit’ uitspelen en de verkiezingen als referendum voor of tegen Beijing voorstellen? Zo gaan er nu stemmen op om Beijing te blameren voor het gebrek aan samenwerking in het bestrijden van de varkenskoorts die de Chinese veestapel bedreigt.
Het verschil met 2004 is dat de Amerikaanse president Trump in tegenstelling tot Bush wel eens geneigd zou kunnen zijn het Taiwanees separatisme een duw in de rug te geven. Anderzijds wordt de KMT nog steeds als een ‘partij van het vasteland’ gezien. Naargelang de jongere generatie meer invloed krijgt in de partij zal de steun voor ‘één China’ misschien afkalven.
Het is ook mogelijk het rond Taiwan tot een conflict komt tussen de VS en de Volksrepubliek. Beijing ziet dat economische toenadering geen positieve gevolgen heeft op de mentaliteit van de Taiwanezen. Welke strategie zal het verder volgen?
Meer vragen dan antwoorden
Professor Kerry Brown van het Kings College in Londen bekijkt de zaak meer algemeen en geeft toe dat hij meer vragen dan antwoorden heeft.
Tot 10 jaar geleden dachten velen dat Taiwan en Hongkong model zouden staan voor de evolutie en modernisering van de Volksrepubliek. Zo zouden ze langzaam naar elkaar toegroeien. Nu is duidelijk dat de Volksrepubliek zijn eigen model van ontwikkeling volgt. Taiwan is geen model meer voor China, de twee regio’s groeien uit elkaar. Daardoor is het statuut van Taiwan een geïsoleerd probleem aan het worden, met minder invloed op wat in de rest van China gebeurt.
Wat is de strategie van Beijing tegenover Taiwan? Brown vraagt zich af of de Volksrepubliek wel een duidelijke strategie heeft, en waar die dan uitgebroed wordt.
In het Westen leeft de idee dat China een strategie voor alles heeft. Maar klopt dat wel? Heeft Beijing de fundamentele verschuiving naar ‘containment’, inperking door de regering van Trump niet te lang onderschat? Schiet het niet in eigen voet door maatregelen tegen Canadese burgers te nemen naar aanleiding van de aanhouding van de Huawei directrice in Vancouver? Zijn de gigantische investeringen in veiligheid tegen het terrorisme en fundamentalisme in Xinjiang wel effectief en kunnen ze de bevolking aan de kant van Beijing krijgen/houden? Werkt de stille maar onmiskenbare tussenkomst van Beijing in Hongkong niet contraproductief? Indien China een strategie heeft dan zitten er toch gaten in.
Brown trekt een parallel tussen onze situatie en die van Taiwan. Ook bij ons worden de economische banden steeds sterker. Dat gaat ongetwijfeld ook meer politieke invloed voor China meebrengen. Maar moeten we dat als een bedreiging ervaren?
Taiwan is ongetwijfeld een belangrijke pion van de VS in de rivaliteit met China. Maar is het echt politiek belangrijk voor de EU? Moeten wij ons echt engageren voor Taiwan?
Taiwan sluitstuk van de maritieme Amerikaanse omsingeling
Na deze twee westerse benaderingen kreeg het publiek twee uitgesproken en tegengestelde Chinese standpunten voorgeschoteld.
Professor Jiann-Fa Yan is leider van de Taiwan Foundation of Democracy en nauw verbonden met de DPP.
Hij stelt dat de VS China ter zee militair omsingelt, en dit vooral sinds 2013 onder het presidentschap van Obama. Het keurslijf loopt van Zuid-Korea over Japan, Taiwan, de Filipijnen, Indonesië tot Maleisië en Singapore. Taiwan is het sluitstuk. Indien de Volksrepubliek Taiwan onder controle zou krijgen, dan ligt de weg naar de Stille oceaan voor China wijd open. Daarom moeten de VS en het Westen in het algemeen Taiwan steunen.
Professor Yan betwist het ‘één China’ principe. Taiwan was een Japanse kolonie die in 1945 door de Amerikanen bevrijd is, niet door China. Sinds 1999 stelt de DPP dat het een onafhankelijk land is, de Republic of China (ROC). Taiwanezen voelen zich Taiwanees, meer dan Chinees.
De overwinning van de KMT in de lokale verkiezingen van november heeft te maken met lokale situaties en met populisme, niet met een meer positieve houding tegenover Beijing.
Taiwan is niet naïef. Het is mogelijk dat de VS op termijn geen betrouwbare bondgenoot is, dat het in het conflict met China de eigen belangen boven die van Taiwan stelt. Maar Taiwan heeft geen andere keuze dan op de VS rekenen.
Vandaag ziet Yan een fundamentele confrontatie tussen de Volksrepubliek en de VS. De VS is vastbesloten om door te gaan tot China knock-out is. Taiwan heeft weinig speelruimte, het kan alleen de VS volgen.
De Taiwanese regering kan een aantal concrete dingen doen, zoals Taiwanese bedrijven ondersteunen die zich uit de Volksrepubliek willen terugtrekken, en hen steun geven voor investeringen in Zuid-Oost Azië.
Professor Yan ziet vandaag geen ruimte voor betere betrekkingen met Beijing. De huidige generatie politici daar komt uit de Culturele revolutie, daar valt niet mee te praten. Hij hoopt dat de volgende generatie misschien redelijker is; wanneer China democratisch wordt verandert de situatie.
Hij roept Europa op om Taiwan op alle mogelijke manieren te ondersteunen, in naam van de vrijheid en de democratie. Meer specifiek probeert Taiwan toegelaten te worden tot een aantal internationale organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Interpol.
Tijdens de vragenronde komt het standpunt van Taiwan in de conflicten van de Zuid-Chinese zee (vooral met de Filipijnen en Vietnam) – en de Oost-Chinese zee (met Japan) aan bod waar Taiwan dezelfde claims heeft als de Volksrepubliek. De professor antwoordt hier ontwijkend dat Taiwan zich houdt aan het internationale recht.
‘Geen onafhankelijkheid’ is belangrijkst
Professor Song Xinning is verbonden aan het Confucius Instituut en de Brussels Academy of Chinese Studies (BACES), beiden aan de Vrije Universiteit Brussel.
Hij weerlegt de historische redenering van professor Yan. Japan gaf zich in 1945 niet over aan de VS maar aan de Chinese KMT. En het ‘één China’ principe is geen waanbeeld van de Chinese communisten, maar een door de Verenigde Naties en bijna alle landen erkend principe.
Van 2000 tot 2008 was de DPP aan de macht maar riep toch de onafhankelijkheid niet uit. Van 2008 tot 2016, onder het KMT-bestuur, ontwikkelde de relatie tussen Taiwan en de Volksrepubliek zich positief. Toch kwam er geen vooruitgang voor de hereniging.
De Volksrepubliek heeft intussen besluiten getrokken: Met de KMT aan de macht komt er geen éénmaking. Maar met de DPP aan de macht komt er ook geen onafhankelijkheid. Voorlopig aanvaardt iedereen blijkbaar het statu quo.
Op korte of halflange termijn is de belangrijkste strategie van de Volksrepubliek niet ‘eenmaking’ maar ‘geen onafhankelijkheid’. Het plan van de Chinese Droom loopt tot 2050. Het zou mooi zijn mocht de hereniging dan een feit zijn, maar een absolute voorwaarde is dat niet. De Chinese Droom verwezenlijken op het vasteland is al groot genoeg als uitdaging.
Sinds 2016 zijn er politieke spanningen tussen de twee zijden van de straat van Taiwan. Maar de economische relaties zijn ongeschonden. Elk jaar neemt de wederzijdse handel toe. Die is nu groter dan de handel van China met Duitsland of met heel Afrika.
Een groot deel van de Chinese uitvoer gebeurt door bedrijven met buitenlands kapitaal. 70% van de grote Chinese uitvoerders naar de VS zijn bedrijven met Taiwanees kapitaal. De Amerikaanse handelsoorlog treft dus rechtstreeks Taiwanese bedrijven. Sommigen trekken nu al weg.
De Volksrepubliek gaat het Taiwanese bedrijven het leven zeker niet zuur maken. Dat zou alleen de separatisten van de DPP in de kaart spelen.
De Volksrepubliek wil Taiwan ook niet absoluut uit alle internationale instellingen houden. Maar bijvoorbeeld de Wereldgezondheidsorganisatie is statutair alleen voor leden van de VN. Daar hoort Taiwan niet bij. Het kan wel waarnemer worden bij een nevenorganisatie. Maar daar wil de DPP-regering niet van weten.
Bron: eigen berichtgeving
De VS is n.m.m de meest onbetrouwbare bondgenoot. Zij hadden de kans om Rusland samen met Gorbatsjov DEMOCRATISCH te maken. Zij kwamen hun beloftes niet na, lieten hem ” als een baksteen vallen”. Gevolg grote chaos en Poetin aan de macht. Met China, zal het niet anders gaan..
Voeg daarbij dat nog niet lang geleden de VS ook al zijn “VRIENDEN”, o.a. Merkel, afluisterden en
ook hieruit blijkt dat het de VS maar om een ding te doen is: “de absolute macht over de Wereld hebben en houden. Zij willen niet inzien, dat er meerdere “spelers” in aantocht zijn, natuurlijk China,
maar ook Europa zal “uit zijn schulp moeten kruipen. Op termijn zullen India, Afrika en mogelijk Brazilie ook “een woordje gaan meespelen. Het worden spannende tijden!
Als het recht van Taiwan voorop staat, dan weet ik nog wel meer (geroofde) gebieden die “terug moeten” , b.v. Falklands, Frans Guyana, Hong Kong en nog een paar eilandengroepen.
Taiwan kan alleen met China samen als China de Taiwanese democratie volgt. Het probleem is juist dat Taiwan steeds minder democratisch wordt volgens het Chinese volk. Ze geven hun territorium steeds meer op aan andere landen. En het heeft geen probleem met steeds gepest te worden door het westen.