China ijvert in München voor mondiale samenwerking en multilateralisme

Op de veiligheidsconferentie in München heeft China vooral gepleit voor mondiale samenwerking en multilateralisme. De inspanningen die Beijing hiervoor levert kennen enig succes bij westerse partners.

Topdiplomaat Yang Jiechi hield een keynote speech voor de veiligheidsconferentie (foto Xinhua)

De speech van Yang

Yang wees erop dat ‘China pleit voor een standvastige inzet voor meer internationale samenwerking, multilateralisme en een rechtvaardige wereldorde’. ‘De geschiedenis leert dat dit de enige manier is om alle volkeren kansen op een beter leven te bieden’, aldus Yang. De diplomaat is lid van het Politiek Bureau van de CPC en hij leidt het comité Buitenlandse Zaken van de communistische partij. Hij was tot 2007 minister van Buitenlandse Zaken en is ook kabinetslid.

Lobby

Leden van de Chinese delegatie en waarnemers lobbyden in München voor een terugkeer van de samenwerking en het multilateralisme. Ze noemden hierbij  een aantal manieren waarop China daarvoor in de praktijk ijvert. De centrale rol van de VN erkennen, het Belt and Road Initiative (BRI) en de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) steunen.

Samen met de VN

Beijing probeert Europese landen te winnen voor een globaal multilateralisme onder de hoede van de Verenigde Naties. Dat gaat in tegen initiatieven van bepaalde landen om eenzijdig of met een ‘coalitie van bereidwilligen’ tussen te komen bij andere landen, hen sancties op te leggen of oorlogen te beginnen. China ondersteunt vredesinitiatieven met een breed draagvlak in de VN. Dat doet het land bijvoorbeeld ook door vredesstrijdkrachten in te zetten tegen de piraterij in de Golf van Aden.

BRI en AIIB

China heeft het Belt and Road Initiative (BRI) opgestart en zoekt intussen op alle continenten partners om de nieuwe zijderoutes van het BRI aan te leggen en te onderhouden. De Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), nog een initiatief van China, is een bank voor financiering van ontwikkelingshulp, specifiek gericht op infrastructuurprojecten. De deelnemende landen concurreren hierbij niet met elkaar. Bovendien wordt erkend dat de AIIB op een positieve manier samenwerkt met andere financiële instellingen. Er is dus geen sprake van dat de AIIB, of initiatiefnemer China, anderen zoals de Wereldbank, of zijn westerse sponsors, een dominante positie probeert af te pakken.

Dreiging

Het is duidelijk dat ondanks de onderlinge verdeeldheid in het Westen en in de elite van de Verenigde Staten de dreiging die China ondervindt zeker niet is weggenomen. De eenzijdige verklaring van de VS dat het zich terugtrekt uit het INF-raketverdrag zal zware gevolgen hebben. Ook in China heerst grote bezorgdheid hierover. Daarnaast is het duidelijk dat haviken die pleiten voor een aanval op vele fronten tegen China de overhand hebben in de Amerikaanse regering. Vicepresident Pence heeft in München alweer geëist dat Europa Huawei uitsluit van de markt voor 5G communicatiemiddelen. Maar ook in Europa zijn er politici en analisten die wantrouwen zaaien tegen China, het land willen isoleren en zijn bedrijven fnuiken.

Alternatieven voor een nieuw INF-verdrag

Om die reden weigert China zijn defensie te verzwakken. Dat zou gebeuren als het zich zou laten verleiden deel te nemen aan een opvolger van het INF-raketverdrag. Yang Jiechi heeft dat dus geweigerd maar komt met een alternatief: laat de VS en Rusland hun INF-raketverdrag zelf herstellen. De Chinese dipomaat verklaarde dat na zijn keynote speech voor de veiligheidsconferentie. Een ander spoor dat China volgt is het overtuigingswerk van zijn diplomaten en academici om het tij te keren. Hun streven is om het unilateralisme en protectionisme de wind uit de zeilen te nemen.

Bijval

Om die reden verwelkomt het Chinese persbureau Xinhua dan ook elke bijval vanwege invloedrijke figuren uit onverdachte hoek voor het streven naar samenwerking en multilateralisme. Bij Johann Wadephul, een vooraanstaande Duitse christendemocraat, viel de toespraak van Yang Jiechi in goede aarde. De Amerikaan Alexander Vershbow, een voormalig NATO-topman, ziet in het BRI een bijdrage aan de mondiale welvaart, ondanks bepaalde onvolkomenheden die moeten worden weggewerkt. Hij wordt daarin bijgetreden door Igor Yurgens, een Russische ondernemersvertegenwoordiger  en adviseur van de regering. Charles Kupchan, een voormalig veiligheidsadviseur van Obama, noemt de AIIB een voorbeeld van de Chinese bijdrage aan de publieke goederen in de wereld.

Bronnen: Xinhua, Wikipedia, China Daily, Financial Times