Chinasquareredacteur Peter Peverelli heeft onlangs een tweeweekse reis door Kenia gemaakt, georganiseerd via een Chinees reisbureau in Nairobi. Bij zijn kennismaking met Kenia heeft hij extra aandacht besteed aan de invloed van China in deze regio en de relatie met het reisbureau kwam daarbij goed van pas.
Een Chinese restaurateur met zijn lokale staf; foto WeChat (disclaimer)
China in Afrika
De stijgende invloed van China in Afrika is al enige tijd een onderwerp van aandacht in de westerse media. Het is een doorn in het oog van de meeste westerse politici dat het westen niet meer het vanzelfsprekende voorbeeld voor niet-westerse landen. Dat geldt nog sterker voor de voormalige koloniale machten in Europa. Een beproefde westerse tactiek in zaken als deze is proberen een beeld te schetsen waarin de meerderheid van de Afrikanen die Chinese invloed als negatief ervaren. Het is in zo’n grote en diverse regio makkelijk genoeg mensen te vinden die zich negatief over China’s activiteiten in Afrika uitlaten. Niets is echter beter om een goed beeld van de werkelijkheid te verkrijgen dan er zelf naartoe te reizen, rond te kijken en met verschillende mensen te praten.
Chinezen in Kenia
Op dit moment zijn er tussen 20.000 en 30.000 Chinezen in Kenia, voornamelijk verdeeld over de steden Nairobi, Mombasa, Kisumu. 15.000 onder hen zijn door China gefinancierde werknemers, d.w.z. wier salaris uit China komt. Er zijn momenteel 107 door China gefinancierde ondernemingen geregistreerd bij de Kenia-Chinese Kamer van Koophandel. Met de Chinese privéondernemingen erbij zouden er 200 Chinese ondernemingen in Kenia moeten zijn. Door China gefinancierde ondernemingen houden zich voornamelijk bezig met bouw en vastgoedontwikkeling, handel, toerisme, catering en medische industrie.
Zichtbaarheid
Het eerste wat ik altijd doe (zie mijn artikelen op Chinasquare over mijn recente verblijf in Cambodja en Thailand) is kijken naar zichtbare Chinese invloed in het straatbeeld. In de eerste standplaats van mijn reis, de havenstad Mombasa, was niet veel meer te zien dan een winkel met Chinese meubelen, opgezet door een bedrijf uit Foshan (provincie Guangdong). Toen we de hoofdstad Nairobi binnenreden was de indruk totaal anders. Langs de snelweg waarop wij de stad binnenreden zag ik meerdere Chinese bedrijven, inclusief de bedrijfsnaam in Chinese karakters. Onze eerste lunch in Nairobi was in een Chinees restaurant dat gelegen was in een wijk waar duidelijk veel Chinezen woonden. Dat konden we opmaken uit de vele Chinese eethuisjes en winkels in de omgeving van ons restaurant.
Chinese wijken
Onze gids/chauffeur was een medewerker van het Chinese reisbureau dat onze reis verzorgd had: Longren Travel. Hij bevestigde dat er in Nairobi meerdere wijken zijn met een hoge concentratie van Chinese bewoners. Dit is heel gebruikelijk onder Chinese expats en past bij de collectieve aard van de Chinese cultuur. Zodra een van hen een goede plek om te wonen gevonden heeft, sluiten degenen die later komen zich daar graag bij aan en dan volgen de dienstverleners (winkels, restaurants en zelfs loodgieters e.d.) snel. Een aantal van die ommuurde wijken heeft naast de Engelse ook een Chinese naam. In een buitenwijk van Nairobi bevindt zich zelfs een Chinees winkelcentrum dat de naam van onze site draagt: China Square.
China Square Nairobi; foto van de auteur
Vastgoed
Tijdens een diner heb ik een van de bekendere Chinese ondernemers in Nairobi, vastgoedondernemer Deng, ontmoet. Hij kwam twintig jaar geleden in Kenia aan, uitgezonden door een staatsbedrijf. Hij is al snel daarna voor zichzelf begonnen. Deng bouwt appartementsgebouwen, waarna hij de appartementen een voor een verkoopt. Zijn klanten zijn vooral lokale mensen. Chinezen huren liever, omdat de meesten van hen tijdelijk in Kenia gestationeerd zijn. Voor de bouwactiviteiten worden wel veel Chinese ondernemingen gebruikt. Toen onze chauffeur de weg naar het Chinese restaurant niet meteen kon vinden, kregen we het adres van een Chinese werknemer van een bouwplaats voor een nieuw flatgebouw die toevallig langsliep.
Infrastructuur
China heeft een aantal grote infrastructurele projecten in Kenia (mede)gefinancierd. Wij namen vanuit Mombasa de trein naar een plaats nabij de grens met Tanzania. De spoorweg en de stations waren door China gefinancierd en aangelegd. Hetzelfde geldt voor een verhoogde autoweg in Nairobi en (delen van) het vliegveld aldaar. Deze informatie ontvingen we van onze lokale gids/chauffeur en werd zeker niet met een negatieve ondertoon verstrekt. Ze zijn trots op de moderne uitstraling die dergelijke projecten aan het stadsbeeld toevoegen.
Cultuur
Het viel al snel op hoeveel Chinese uitdrukkingen Kenianen die in de reiswereld werken kennen. Kenia is een geliefde reisbestemming onder Chinezen aan het worden. Longren is niet de enige Chinese reisorganisatie die in Kenia actief is. Ik zag advertenties van meerdere bedrijven. Mijn reisgroep bestond uit vijf Chinezen en een Nederlander, met het Chinees als voertaal. Zodra wij ergens aankwamen werden we al snel met Chinese uitdrukkingen begroet. Het meest bijzondere in dit opzicht was echter dat veel safarigidsen de Chinese namen van zoveel wilde dieren kennen. Chinese toeristen zijn duidelijk geliefd onder deze Kenianen en dat is zeker niet alleen omdat ze met velen komen en dus voor inkomsten zorgen. De Chinese en Keniaanse culturen liggen dicht bij elkaar en Kenianen voelen sneller een connectie met Chinezen dan met westerse toeristen. In één van onze hotels observeerde ik een conversatie tussen een Keniaanse kok belast met het klaarmaken van eieren voor het ontbijt en een Duitse toerist. De laatste raakte snel geïrriteerd, toen de kok niet meteen zijn eieren op de in gebrekkig Engels gecommuniceerde manier bakte. Daarna zag ik de vriendelijke en geduldige manier waarop één van de Chinezen met dezelfde kok over hetzelfde onderwerp in gesprek ging, en in veel gebrekkiger Engels. De kok had ongetwijfeld een betere indruk van de Chinese gast dan van de Duitse.
Bron: eigen observaties en interviews; WeChat groep Engineeringgroup (Chinese ingenieurs in het buitenland)
Lees ook dit artikel over de export van bloemen uit Kenia naar China.
