Op maandag 27 mei hebben China, Japan en de Republiek Korea (ROK, Zuid-Korea) een gezamenlijke verklaring uitgegeven na afloop van hun negende topontmoeting voor trilaterale samenwerking.
De president van de Republiek Korea Yoon Suk Yeol, de premier van Japan Kishida Fumio en de premier van China Li Qiang zijn op 27 mei 2024 bijeen geweest in Seoul, de hoofdstad van de Republiek Korea. Het was de negende keer dat de drie landen een topconferentie belegden sinds dat mechanisme in 2008 werd ingesteld. In 2011 werd er dan een secretariaat voor de trilaterale samenwerking (TCS) opgericht dat heeft kunnen zorgen voor een regelmatige bijeenroeping en voorbereiding van de topconferenties en de trilaterale samenwerking tussen China, Japan en de Republiek Korea (Zuid-Korea) tussendoor.
‘nieuw leven inblazen’
Blijkbaar gaat het voor de opeenvolgende regeringen in de drie landen om een zinvol platform voor regionale samenwerking dat gunstig uitpakt voor hun bevolking. Wel spreekt de gemeenschappelijke verklaring over de ‘noodzaak de samenwerking nieuw leven in te blazen’. Er zijn op de top drie terreinen afgesproken om de trilaterale samenwerking verder te ontwikkelen.
Drie terreinen voor samenwerking
Ten eerste willen ze regelmatig bijeen blijven komen en het TCS blijven ondersteunen. Ten tweede zullen ze steun werven bij hun respectieve bevolkingen voor de samenwerking en de intermenselijke contacten met de buurlanden, vooral tussen de jongere generaties, door te laten zien hoe het dagelijkse leven er beter van wordt. Daartoe zoeken ze manieren om elkaar bij te staan bij de omgang met de klimaatverandering en zullen ze hun economische samenwerking en handel opdrijven. Andere terreinen voor overleg en uitwisseling zijn: volksgezondheid en vergrijzing, wetenschap en technologie, digitale transformatie, rampenbestrijding en veiligheid. Er komen verder meer bijeenkomsten op hoog niveau en ministeriële bijeenkomsten voor de sectoren van het onderwijs, de cultuur, het toerisme en de sport. Ten derde zullen China, Japan en de Republiek Korea de ‘Trilaterale + X samenwerking’ bevorderen, dat wil zeggen: streven naar een verdere afstemming met andere landen en regio’s.
Trilaterale samenwerking concretiseren
Voor elk van de drie bovenstaande terreinen van samenwerking worden in de slotverklaring nauwgezet concrete initiatieven en instellingen genoemd waarvan het de bedoeling is dat ze bevorderend zullen werken. Zo hopen de landen dat ze via het regionaal alomvattend economisch partnerschap (RCEP) een trilaterale vrijhandelsovereenkomst (FTA) kunnen vooruitbrengen. Zij bevestigen samen dat RCEP een open en inclusief regionaal engagement is en moedigen het bevoegde comité van het RCEP aan de toetredingsprocedures van nieuwe leden te versnellen.
‘markten open houden’
Volgens de verklaring zullen de drie landen zich ‘blijven inzetten voor een wereldwijd gelijk speelveld ter bevordering van een vrij, open, eerlijk, niet-discriminerend, transparant, inclusief en voorspelbaar handels- en investeringsklimaat’. En zij bevestigen hun ‘engagement om markten open te houden, de samenwerking in de toeleveringsketen te versterken en verstoringen van de toeleveringsketen te voorkomen’.
Vrede, maar hoe?
Uiteindelijk zijn de officiële doelstellingen van de trilaterale samenwerking tussen China, Japan, en de Republiek Korea: ‘de bevordering van hun onderlinge betrekkingen en van vrede, stabiliteit en welvaart in de Noordoost-Aziatische regio’. De drie willen naar ‘een wereld waarin alle landen, groot of klein, kunnen vooruitgaan.’ Ze bevestigen dat de handhaving van vrede, stabiliteit en welvaart op het Koreaanse schiereiland en in Noordoost-Azië hun gemeenschappelijk belang dient en hun gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is.
Zoeken naar verbinding, negeren wat ons scheidt
De paragrafen daarover in hun gemeenschappelijke verklaring zijn een schoolvoorbeeld van het principe om te ‘zoeken naar punten van overeenkomst en tijdelijk conflictstof te negeren’. De drie landen herhaalden hun standpunten over het kernwapenvrij maken van het Koreaanse schiereiland. De ‘kwestie van de ontvoeringen’, een probleem tussen de Democratische Volksrepubliek Korea (Noord-Korea) en Japan, kreeg in de tekst een korte vermelding. De drie gesprekspartners hebben afgesproken positieve inspanningen te blijven leveren voor de politieke regeling van de kwestie van het Koreaanse Schiereiland.
Belang van de Verenigde Naties
Dat is een van de belangrijke redenen waarom China, Japan, en de ROK (Zuid-Korea) ‘gehecht blijven aan de doelstellingen en beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties’ en aan ‘een internationale orde die gebaseerd is op de rechtsstaat en het internationaal recht’. Zij vinden alle drie dat staten hun verplichtingen ‘uit hoofde van het internationale recht en overeenkomsten’ moeten nakomen. Noord-Korea heeft tijdens de top voor trilaterale samenwerking echter een raket in zee gelanceerd (en de Japanse kustwacht, zoals internationaal afgesproken, vooraf op de hoogte gesteld van zijn plannen). Dit is voor Pyongyang een onderdeel van de ‘inspanningen om een bewakingsnetwerk in de ruimte op te bouwen om de toenemende militaire dreigingen onder leiding van de VS het hoofd te bieden’. Het is duidelijk dat de VS de twee gesprekspartners van China betrekt bij zijn beleid om Noord-Korea te omsingelen en uit te dagen, en hierbij uiteindelijk China zelf in het vizier heeft. De raketlancering leidde uiteraard tot kritieken van Zuid-Korea en Japan tegenover de pers. De Chinese premier Li Qiang daarentegen noemde de Noord-Koreaanse satelliet tegenover de media niet specifiek. De hele situatie van het Koreaanse schiereiland en de rol van de VS: ziedaar enkele van de achtergronden waarom de heropleving van de trilaterale samenwerking niet vanzelfsprekend kan zijn, hoe voordelig ze ongetwijfeld ook zou uitpakken voor de bevolking in de regio Noordoost-Azië en daarbuiten.
Bronnen: Xinhua, SCMP, Reuters, Morning Star, Wikipedia
