China-Japan: Koreaanse patriot of terrorist?

De Japanse regering protesteert tegen de opening van een gedenkteken voor een Koreaan in Harbin. Zuid-Korea feliciteert China. Het verleden leeft voort in het Verre Oosten.

In het station van Harbin is een herdenkingsruimte geopend voor de Koreaan Ahn Jung-guen, in de Chinese en Koreaanse pers omschreven als een ‘patriot’. Ahn Jung-guen schoot in 1909 op die plaats Hirobumi Ito dood. Deze laatste was vier keer Japans premier geweest en diende sinds 1905 als residentgeneraal van Japan in Korea. Japan veroverde Korea in 1907 als protectoraat en hechtte het in 1910 aan. Het duurde tot na de tweede wereldoorlog vooraleer Korea terug onafhankelijk werd. Harbin ligt in het noordoosten van China, niet zo ver van Korea, en maakte deel uit van Mantsjoerije, dat in 1931 opgericht werd als vazalstaat van Japan.

Tegengestelde reacties

Het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Betrekkingen spreekt over de herdenking van “een personage dat zowel in Zuid-Korea als in China gerespecteerd wordt” omwille van zijn “moedige daad”. De secretaris-generaal van de Japanse regering heeft echter op een persconferentie Ahn Jung-geun omschreven als “terrorist”. Hij verklaarde: “Dit gecoördineerd initiatief van China en Zuid-Korea is gebaseerd op een bepaalde visie van de geschiedenis en draagt niet bij aan de vrede en de stabiliteit”. De Japanse regering heeft haar standpunt en haar ongerustheid overgemaakt aan de Chinese en Zuid-Koreaanse regeringen.

Vorige week had de Japanse premier Shinzo Abe nog maar eens aangeboden een top te houden met Beijing en Seoel om de zaken uit te praten. Zijn vorige verzoeken zijn telkens afgewezen, omdat China en Zuid-Korea hem als niet oprecht beschouwen. Zijn houding in het conflict rond de Diaoyutai eilanden en zijn officieel bezoek in december aan een schrijn waarin ook Japanse oorlogsmisdadigers herdacht worden, hebben daartoe geleid.

Gedaan met “nooit meer oorlog”?

De Chinese pers reageert intussen op ander schokkend nieuws: Uit het jaarlijkse beleidsdocument van de Japanse regeringspartij LDP zou volgens onbevestigde bronnen voor het eerste de belofte om nooit meer oorlog te voeren weggelaten zijn. Volgens China Daily onthult de Japanse premier daarmee zijn echte politieke ambitie, namelijk Japan terug te vestigen als natie met het recht om oorlogen te voeren. Dat recht is Japan na de tweede wereldoorlog door de geallieerden afgenomen. Abe wordt door Xinhua ook hypocrisie verweten: in december vergoelijkte hij zijn bezoek aan het schrijn nog met de  “nooit meer oorlog” belofte. Chinese media wijzen ook op de snel groeiende militaire uitgaven van Japan en het gebrek aan transparantie.
Dit incident is het zoveelste in de gestaag verslechterende Chinees-Japanse verhoudingen sinds de incidenten rond de Diaoyutai eilanden. Toch blijven de economische betrekkingen tot nu toe redelijk op peil.

Bronnen: Xinhua, Le Monde, BBC