Het Chinese bbp is in 2021 gegroeid met 8,1%, het hoogste percentage in 10 jaar. Dat succes wordt toch nog door sommige westerse waarnemers gerelativeerd.
Het Chinese bbp in 2021 bedroeg 114.367 miljard yuan, een stijging met 8,1%. Dat is 18.150 miljard dollar of 12.800 dollar per Chinees. Daarmee komt China op de grens tussen landen met een middelmatig inkomen en landen met een hoog inkomen per hoofd. De Chinese economie bedraagt nu 18% van de wereldeconomie, hetzelfde percentage als de Chinese bevolking in de wereld; China heeft dus het wereldgemiddelde bbp per hoofd bereikt. Over de periode 2020-21 zorgt China bovendien op zijn eentje voor de helft van de groei in de wereld.
De belangrijkste onderdelen van de groei zijn consumptie (verkoop in de kleinhandel), de investeringen en de uitvoer.
De verkoop in de kleinhandel steeg met 12,5%, aanzienlijk meer dan de 3,9% van 2020. Daarmee was het de belangrijkste groeimotor, met 65% van de groei. Tussen 2013 en 2019 was het aandeel van de kleinhandel gemiddeld 60%. In ontwikkelde landen is het eerder 70-80%.De stijging van de kleinhandel kwam er ondanks Covid-19 opflakkeringen, een tijdelijk tekort aan elektriciteit en verstoorde wereldwijde leverketens. Door de omikron variant was er echter een sterke vertraging van de kleinhandel in december; de groei daalde in die maand tot 1,7% jaar op jaar. Covid-19 zal volgens Chinese analisten ook het eerste trimester 2022 nog negatief beïnvloeden; pas in het tweede trimester zal de consumptie goed op gang komen.
De investeringen stegen met 4,9% ondanks de sanering van de vastgoedsector waar de investeringen daalden. De maatregelen tegen het ‘chaotisch ontwikkelen van kapitaal’ in de internetsector hebben niet belet dat het venture capital (risicokapitaal voornamelijk in technologische starters) toegenomen is.
De buitenlandse investeringen in China stegen 14,9% om 1.150 miljard dollar te bedragen. De directe buitenlandse investeringen ( productieve investeringen, exclusief de financiële sector) stegen 20,2%. De hoogtechnologische productie ontving 10,7% meer, de dito diensten 19,2%.
De buitenlandse handel steeg voor het eerst boven 6.000 miljard dollar. De uitvoer lag in november-december 20% hoger dan een jaar voordien, en de invoer 19,5%, ondanks de economische oorlog van de VS en de wereldwijde storingen in de leverketens.
De productie van de fabrieken steeg sterk in 2021, mede onder invloed van een sterke vraag in het buitenland en een relatief schokbestendige interne leverketen. De industriële productie ging 9,6% vooruit. De toegevoegde waarde in sector van het maakwerk groeide in het vierde trimester met 13,9% op jaarbasis , de vaste investeringen in december met 10%. De verwachtingen zijn gunstig.
In 2021 bedroeg het aantal werklozen in de Chinese steden 5,1%. Dat was beter dan de 5,6% van 2020. Er werd gepland 11 miljoen nieuwe banen te scheppen in de steden, het werden er 12,69 miljoen. Het aantal interne migranten nam 2,4% toe, tot 292 miljoen.
Buitenlandse sceptische bedenkingen
8,1% is de snelste groei sinds 10 jaar. Maar Westerse analisten vermelden graag dat in 2020 de groei slechts 2,3% bedroeg. Daaruit zou volgen dat de 8,1% in 2021 ‘gemakkelijk’ te halen was, omwille van de ‘abnormaal lage vergelijkingsbasis’. Klopt die redenering?
Over de jaren 2020 en 2021 gecombineerd bereikt China nog steeds een groei van 5,1% gemiddeld per jaar; in coronatijden is dat een eclatant succes. Vergelijken we even internationaal: India en de VS kenden in dezelfde periode een gemiddelde jaarlijkse groei van 1%. De EU ging in de periode 2020-2021 achteruit. Westerse media bekritiseren vooral het Chinese ‘nul-covid’ beleid als een factor van economische vertraging, maar in de praktijk blijkt dat het land zich veel sneller herpakt dan andere grote landen.
Een tweede veel gehoorde opmerking betreft de lagere groei in het derde en vierde trimester. In het vierde trimester zat het bbp ‘slechts’ 4% boven dat van het vierde trimester 2020. Een duidelijke vertraging die zich volgend jaar doorzet?
Niet zo duidelijk. Het vierde trimester 2020 was immers het beste van het jaar, de vergelijkingsbasis voor het vierde trimester 2021 lag daardoor hoog. Een andere manier van vergelijken is met het voorgaande trimester. Het derde trimester 2021 steeg 0,7% boven het tweede, wat omgerekend op jaarbasis neerkomt op een zwak 2,8%. Maar het vierde trimester steeg 1,6% tegenover het derde, wat neerkomt op 6,4% groei per jaar. Dit wijst erop dat de dip in het derde trimester zat en de economie in het laatste trimester van 2021 alweer flink aan het aantrekken was.
Een derde opmerking: de Chinese economie wordt momenteel geconfronteerd met allerlei remmende factoren en kan niet anders dan vertragen in 2022.
Een belangrijke onzekere factor is Covid-19. In de tweede helft van 2021 waren de opflakkeringen talrijker en groter dan voordien. Dat had gevolgen op de consumptie van gezinnen, zeker in de dienstensectoren zoals toerisme in het vierde trimester. Dat blijft inderdaad een onzekere factor in 2022, voor elk land. Maar China heeft intussen meer ervaring met het uitdoven van opflakkeringen.
Nog een remmende factor zijn de dalende verkopen van woningen met gevolgen voor de hele bouwsector. Die maakten dat de investeringen in de sector in het laatste trimester lager lagen dan een jaar eerder. Die dalende trend is het gevolg van overheidsmaatregelen om de speculatie in woningen tegen te gaan en de schuldengraad van vastgoedontwikkelaars naar beneden te krijgen. Indien de sector niet voldoende snel opveert kan de overheid altijd die maatregelen bijsturen. In de praktijk blijkt dit in sommige steden al te gebeuren.
Er is ook sprake van de strengere controleregels op privébedrijven in de dienstensectoren, zoals de informatica, internetbedrijven en betalende bijlessen, met Didi en Alibaba als bekendste voorbeelden. Die sectoren groeiden einde 2021 iets trager, maar in de financiële sector versnelde de groei. De overheid maakt overigens voortdurend duidelijk dat strengere regels in deze sectoren bedoeld zijn om een gezonde verdere ontwikkeling mogelijk te maken, niet om af te remmen.
Vooruitzichten
Het tijdschrift Caixin stelt dat de vertraging van de groei in de tweede jaarhelft van 2021 voor een deel veroorzaakt werd door hervormingsmaatregelen van de regering die in 2021 minder prioriteit gaf aan zeer snelle groei. De doelstelling voor 2021 was immers ‘ongeveer 6%’ en die is ruimschoots gehaald.
Caixin stelt vast de de Chinese beleidsmakers in 2022 van plan zijn meer prioriteit te geven aan de groei. Recente renteverlagingen door de Centrale Bank zijn één aspect daarvan. Die zullen een directe invloed hebben op de vastgoedsector en op de investeringen in het algemeen. De uitgifte van obligaties door lokale overheden voor infrastructuurwerken wordt ook versneld. De uitvoering van de 102 megaprojecten onder het vijfjarenplan 21-25 kan iets worden vervroegd, zo heeft de regering intussen beslist. Investeringen kunnen zo de rol van groeimotor overnemen indien de consumptie door corona tijdelijk zou vertragen of indien de internationale handel onder ernstige verstoringen zou leiden.
In 2021 versterkte de Chinese yuan tegenover de dollar wat wijst op een gezonde economie; maar de centrale bank kan in geval van vertraging van de buitenlandse handel de munt ook wat laten verzwakken om Chinese uitvoer concurrentiëler te maken.
Op basis van deze redenering schat Caixin voor 2022 een groei van 5,2%. De Chinese Academy of Sciences gaat voor 5,5%. Dat is ruim voldoende om tegen 2035 het bnp van 2020 zoals gepland te verdubbelen. Het volstaat ook om de tien miljoen extra banen in de stad te creëren die nodig zijn om migranten en jongeren aan de slag te helpen. De officiële krant Global Times verwacht dat de regering dit als minimum streefdoel voor 2022 zal stellen.
Bronnen: Caixin, Global Times, Financial Times, China.org.cn
