China is niet van plan de nieuwe Amerikaanse oliesancties tegen Iran toe te passen. De VS dreigen met vergeldingsmaatregelen. Olie wordt de eerste conflictstof.
De VS willen Iran dwingen de door president Obama in 2015 afgesloten afgesloten nucleaire deal te heronderhandelen. Daarvoor vaardigen ze zware economische sancties uit. De VS eisen dat ook andere landen en buitenlandse bedrijven hun sancties toepassen, anders worden ze in de VS bestraft.
Op 7 augustus zijn de eerste maatregelen van kracht geworden. Iedereen die nog verboden handel met Iran drijft zal uit het internationaal betalingssysteem in dollars gezet worden. Vanaf november komt er een totaal verbod op de invoer van Chinese olieproducten.
Japan, Zuid-Korea en India, die sterk van Iraanse olie afhangen, proberen met de VS te onderhandelen om de invoer niet volledig te moeten stilleggen. India stelt voor die handel te halveren. Samen met deze drie landen zijn de EU en China de grote olieklanten van Iran. China koopt maandelijks voor zowat 1,5 miljard dollar olie aan in Iran. Alleen China heeft laten weten dat het niet van plan is zijn invoer uit Iran te verminderen.
Naar een nieuw front?
Brian Hook, de leider van de Iran Action Group bij het VS-ministerie van Buitenlandse Betrekkingen heeft expliciet met sancties tegen China gedreigd. Hij verklaarde ‘We zijn klaar om afgeleide sancties op te leggen aan landen die met deze handel met Iran doorgaan.’
China voert meer dan een kwart van de Iraanse olie-uitvoer in. Nu andere landen zich terugtrekken zou de Chinese invoer nog kunnen vergroten.
Dat het China menens is blijkt uit beschermende maatregelen die al genomen zijn. De grote Chinese olie-invoerders gebruiken een speciale clausule uit hun langetermijncontracten; die de mogelijkheid biedt leveringsvoorwaarden aan te passen. Meestal zijn die FOB (free on board; vrij aan boord geladen) in tankers en moet de koper een verzekering voor de goederen tijdens het transport aangaan. Sinds juli werken China en Iran echter altijd op ‘ex ship’ basis. Daarbij is de verkoper verantwoordelijk voor het transport met Iraanse tankers en voor de verzekering van de lading tot ze bij de Chinese klant geleverd is.
Deze aparte formule is ook al in 2012-2016 toegepast. Ze omzeilt de maatregelen van de VS die internationale verzekeraars verbieden nog Iraanse olie te verzekeren. Met de ‘ex ship’ clausule moet de koper niet bij een verzekering gaan aankloppen want het risico valt volledig bij de Iraanse verkoper.
Een ander probleem is dat Iran volledig uit het internationaal betalingssysteem in dollars gestoten wordt. China kan dat echter ondervangen door de oliehandel met Iran in Chinese munt te drijven.
EU machteloos
Niettegenstaande de beloften van de EU om hun bedrijven tegen Amerikaanse sancties te beschermen, hebben de meeste Europese landen hun olie-invoer uit Iran al teruggeschroefd. Total, een hoofdrolspeler in de handel van Iraanse olie, heeft zich volledig teruggetrokken uit schrik dat zijn Amerikaanse filialen zullen gestraft worden. Het geeft ook zijn aandeel in het belangrijke South Pars gasveld op. De Iraniërs zouden graag hebben dat het Chinese staatsbedrijf CNPC het deel van Total overneemt.
Bronnen: Asiatimes, Reuters
Zie ook ‘Iran centraal voor nieuwe Zijderoutes’
