Nu de vaarroute door het Suezkanaal een risico wordt en het Westen actief bezig is de spanning in de Straat van Taiwan te vergroten, is de Noordelijke Zeeroute die Rusland aan het organiseren is ook voor China steeds interessanter.
De zuidelijke (zwart) en noordelijke (rood) routes; afbeelding Silk Road Briefing (disclaimer)
Spanningen
Nu de geopolitieke spanningen en conflicten snel toenemen, maken velen opnieuw kennis met de zwakten in de toeleveringsketens van onze wereld. Met uitzondering van de ouderen onder ons, zijn de meesten eraan gewend dat je ieder product van iedere plaats op de wereld naar iedere andere kunt vervoeren. De moeilijkheidsgraad van het vervoer wordt bepaald door de afstand, de geografische situatie en soms de aard van de goederen. Politieke problemen waren tot voor kort nauwelijks van invloed. Als gevolg van de zich ophopende gewapende conflicten worden deze problemen echter weer van zolder gehaald. Met name westerse politici zijn snel in het afroepen van sancties en boycots. Dit gebeurt echter vaak zonder voldoende aandacht te schenken aan de gevolgen voor, bijvoorbeeld, consumenten.
Gaza
Een belangrijk probleem is het conflict in Gaza, met een reële mogelijkheid dat het zich naar de hele regio uitbreidt. Afgezien van humanitaire overwegingen bedreigt het conflict in de Gazastrook de veiligheid van de zeeroutes tussen Azië en Europa: het Suezkanaal, de Straat van Hormuz en de Perzische Golf.
Alternatief
Terwijl de Suezkanaalroute tussen Europa en Azië 21.000 km lang is, haalt de Noordelijke Zeeroute met een afstand van 13.000 km daar 8.000 km vanaf. Hierdoor wordt de vaartijd tussen Europese havens als Antwerpen en Rotterdam en Aziatische havens waaronder Dalian en Shanghai in China, teruggebracht van 5 – 6 weken naar minder dan 3 weken. De Noordelijke Zeeroute strekt zich uit langs de noordelijke kusten van Rusland over de zeeën van de Noordelijke IJszee. De route consolideert de Europese, Russische en Aziatische havens alsmede de bevaarbare riviermondingen in Siberië tot één transportsysteem.
Problemen
Er zijn al problemen in de Suez geweest, die tot aanzienlijke vertragingen en verliezen leidden. In 2021 kwam het containerschip ‘Ever Given’ tijdelijk vast te zitten in het Suezkanaal – niet door een gewapend conflict maar als gevolg van een menselijke fout. Volgens Lloyds, de maritieme verzekeraars, heeft dit 12% van de wereldhandel – waarvan een deel aan bederf onderhevig is – vertraagd en leveringen ter waarde van ruim USD 9 miljard per dag opgehouden, omdat andere schepen de route niet konden gebruiken. Alleen al dat ene incident stond gelijk aan een handelswaarde van USD 400 miljoen per uur; USD 6,7 miljoen per minuut. Projecteer dit eens naar de vertraging die een gewapend conflict kan veroorzaken en wat de economische gevolgen dan zullen zijn.
Wedden op twee paarden
China wedt niet op één enkel paard en maakt steeds vaker gebruik van de Noordelijke Zeeroute, niet alleen vanwege het huidige conflict in de Gazastrook, dat de veiligheid van andere zeeroutes van Azië naar Europa bedreigt, maar ook om de beweging van de vrije handel te garanderen, wat er ook gebeurt. Jin Qianzhong, directeur van het Instituut voor Internationale Betrekkingen aan Renmin University, stelt: ‘Wat de Noordelijke Zeeroute betreft, hopen we dat er een nieuwe verbinding zal ontstaan tussen Europa, Rusland en Oost-Azië. Wij willen een nieuw handelskanaal ontwikkelen. Op dit moment hebben we alleen een route van Maleisië. Als de crisis in Gaza zich uitbreidt, zal dat een groot gevaar vormen voor het Suezkanaal. De Noordelijke Zeeroute wordt daardoor steeds levensvatbaarder.’
Rusland
Het Russische Ministerie van Oostelijke Ontwikkeling heeft samen met commerciële partners proactief modellen opgesteld voor de ontwikkeling van het commerciële zeeverkeer plus infrastructuur in de Arctische zone (van Moermansk en het westelijke Noordpoolgebied) en de Noordelijke Route (van de Karskije-Vorotastraat tot de Beringstraat). Dat kan het mogelijk maken de huidige en eventuele toekomstige sancties en andere potentiële geopolitieke beperkingen te pareren. Rusland plant vooruit voor verdere verstoringen van de sancties en is zich er terdege van bewust hoe deze zich zouden kunnen manifesteren.
Bevaarbaarheid
Een van de belangrijkste bezwaren tegen de Noordelijke Route is de seizoensgebondenheid, omdat het een deel van het jaar dichtgevroren is. Dit is echter door de opwarming van het klimaat veranderd. Vanaf 2024 zal de maritieme navigatie langs de Noordelijke Zeeroute zal het hele jaar door mogelijk zijn, aldus de Russische vice-premierAlexander Novak. Voor een volledig gebruik van de route het hele jaar door is echter steun voor ijsbrekers vereist. De gehele nucleaire ijsbrekervloot wordt beheerd door de federale gecentraliseerde onderneming Atomflot, onderdeel van het Rosatom, en zal worden ingezet om de bevaarbaarheid te garanderen.
Bron: The Silk Road Briefing
