Officiële Chinese verklaringen worden al te vaak niet serieus genomen of vooringenomen geïnterpreteerd. Wij willen die fout niet maken en citeren de belangrijkste recente uitspraken van Chinese topdiplomaten over de kwestie Oekraïne.
Op zaterdag 19 februari nam Wang Yi, lid van de Staatsraad en minister van Buitenlandse Zaken, via een videolink in Beijing deel aan de 58e veiligheidsconferentie van München. Oekraïne stond in het brandpunt van de belangstelling.
(foto Xinhua / Shen Hong)
19 februari München over Oekraïne
Wang legde de Chinese visie op de toestand in de wereld uit en over de situatie in Oekraïne zei hij het volgende. China blijft consistent en vasthoudend stellen dat ‘de soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van alle landen moeten worden gerespecteerd en gewaarborgd. De enige haalbare manier om de kwestie Oekraïne op te lossen, is door zo snel mogelijk terug te keren naar de overeenkomst van Minsk 2, het uitgangspunt bij deze kwestie. Relevante partijen moeten samen gaan zitten om een routekaart en tijdschema uit te werken voor de uitvoering van die overeenkomst en om te werken aan vrede, in plaats van de spanningen op te voeren, paniek te zaaien of de oorlogsdreiging te overdrijven’.
‘Oekraïne moet een brug zijn voor communicatie tussen het Oosten en het Westen, niet een grens voor confrontaties tussen grote mogendheden.’
Zorgt NAVO voor vrede?
Wang Yi verduidelijkte verder het standpunt van China over de uitbreiding van de NAVO naar het oosten. Volgens de topdiplomaat is de NAVO een product van de Koude Oorlog, en moet ‘het bondgenootschap zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden, aangezien de Koude Oorlog al lang voorbij is’. Hij stelde aan de ‘Europese vrienden’ voor dat ze zich eens serieus afvragen of ‘het bijdraagt aan de vrede en de stabiliteit in Europa als de NAVO zich verder naar het oosten uitbreidt’.
China en Rusland
Over de betrekkingen tussen China en Rusland wilde Wang Yi in München nog dit kwijt. ‘Onlangs hebben president Xi Jinping en president Vladimir Poetin elkaar in Beijing ontmoet en een gezamenlijke verklaring tussen China en Rusland uitgebracht over internationale betrekkingen in het nieuwe tijdperk en wereldwijde duurzame ontwikkeling (…)
China en Rusland, als permanente leden van de VN-Veiligheidsraad en verantwoordelijke grote landen, zullen zich inzetten voor het smeden van een nieuw soort internationale betrekkingen en een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid. Beide landen staan voor rechtvaardigheid, goede trouw, samenwerking en rechtsstaat. Beide landen zijn ervoor om geen blokken te vormen, om niet de confrontatie te zoeken en geen ander land tot doelwit te maken’. Wang hoopt dat de betrokken regeringen en instellingen ‘hun gekleurde bril afzetten, het koudeoorlogsdenken verwerpen en de samenwerking tussen China en Rusland in een objectief licht bekijken’.
Minsk revisited
Ter informatie over Minsk 2 waarvan de herwaardering door China zo sterk bepleit wordt. Ludo De Brabander publiceerde in januari in Vrede.be een stuk met een heldere passage over die akkoorden. Ze zijn ‘overeengekomen tussen Duitsland, Frankrijk, de Russische Federatie en Oekraïne met garanties dat ze eindelijk worden uitgevoerd. Die akkoorden voorzien o.m. in het terugtrekken van zware wapens van de frontlijn ter hoogte van de opstandige regio’s Donetsk en Lugansk, het terugtrekken van alle buitenlandse gewapende troepen en huurlingen, een politieke oplossing die zorgt voor meer autonomie voor de opstandige regio’s, het herstel van de Oekraïense controle over de buitenlandse grenzen en een staakt-het-vuren. Dat laatste is problematisch. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking constateerde duizenden inbreuken door beide kampen’.
12 februari New York VN Veiligheidsraad
Op maandag 21 februari belegde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een spoedvergadering op verzoek van Oekraïne, de Verenigde Staten, vijf Europese landen en Mexico. De Russische president Vladimir Poetin had twee decreten ondertekend waarin ‘de Volksrepubliek Lugansk’ en ‘de Volksrepubliek Donetsk’ worden erkend als onafhankelijke en soevereine staten. Dat deed hij onder meer, omdat hij naar eigen zeggen, niet meer gelooft dat de westerse landen oprecht een terugkeer naar Minsk 2 willen.
De permanente vertegenwoordiger van China bij de VN, Zhang Jun, riep maandag tijdens die bijeenkomst van de Veiligheidsraad alle betrokken partijen nogmaals op om redelijke oplossingen te zoeken voor de kwestie Oekraïne. Letterlijk zei Zhang: ’We verwelkomen en moedigen elke inspanning voor een diplomatieke oplossing aan, en roepen alle betrokken partijen op om de dialoog en het overleg voort te zetten en redelijke oplossingen te zoeken om elkaars bezorgdheden aan te pakken op basis van gelijkheid en wederzijds respect’.
Zhang stelde ook dat alle betrokken partijen terughoudend moeten zijn en elke actie moeten vermijden die de spanningen kan aanwakkeren. De gezant benadrukte dat de huidige situatie in Oekraïne ‘het resultaat is van vele complexe factoren’. China maakt altijd zijn eigen standpunt op basis van de concrete situatie, volgens de vertegenwoordiger, en China blijft van mening dat alle landen internationale geschillen met vreedzame middelen moeten oplossen in overeenstemming met de doelstellingen en principes van het VN-Handvest.
22 februari Washington – Beijing over Oekraïne
Op dinsdag 22 februari heeft Antony Blinken, de Secretary of State (minister van Buitenlandse Zaken) van de Verenigde Staten zijn collega Wang Yi opgebeld. Zij bespraken een heleboel onderwerpen. Het is 50 jaar geleden dat de Amerikaanse president Nixon China bezocht en het communiqué van Shanghai over nieuwe en betere betrekkingen tussen de VS en China ondertekende. De Amerikanen erkenden toen dat er maar één China is en dat Taiwan deel uitmaakt van China. De recente acties van Washington rond Taiwan, die voor Beijing een grove inmenging zijn, kwamen ter sprake en de sportieve successen tijdens de Winterspelen (waarover de ministers felicitaties uitwisselden). Oekraïne was, dat valt niet te ontkennen, een zeer belangrijk agendapunt. ‘De legitieme veiligheidszorgen van elk land moeten worden gerespecteerd en de doelen en principes van het VN-Handvest moeten worden gerespecteerd’, zei Wang.
Ondeelbare veiligheid voor allen
De minster van China zei verder nog eens dat de ontwikkeling van de kwestie tot dusver nauw verband houdt met de vertraging in de effectieve uitvoering van de overeenkomst van Minsk 2. China zal contact blijven leggen met alle betrokken partijen. ‘China roept alle partijen nogmaals op zich terughoudend op te stellen, het belang te erkennen van het toepassen van het principe van ondeelbare veiligheid, de situatie te laten afkoelen en de geschillen op te lossen door middel van dialoog en onderhandeling’, aldus Wang Yi.
Over ondeelbare veiligheid schrijft de Belgische vredesbeweging Vrede vzw in haar persbericht van 24 januari: ‘De veiligheid van een staat is verbonden aan de veiligheid van alle andere. De Europese Unie moet haar relaties met Rusland autonoom organiseren zonder inmenging van de NAVO of de VS, op basis van het internationaal recht, wederzijds begrip en respect voor elkaars belangen’.
Terug naar de Chinese verklaringen dan. Volgens het principe van ondeelbare veiligheid kan je de veiligheid van een staat niet los zien van de veiligheid van de andere staten in de regio. Contact houden met alle betrokken partijen. Dat wil dus zeggen: zowel Oekraïne als Rusland, maar ook de elkaar bestokende militaire partijen, alle landen in de regio, en alle belanghebbende landen daarbuiten. In de Hongkongse South China Morning Post lazen wij de volgende interessante opinie van de bekende columnist Alex Lo: ‘Gezien de genuanceerde, principiële en belangeloze houding van Beijing, bevindt het zich in een uitstekende positie om als eerlijke bemiddelaar te fungeren in de huidige crisis. Jammer dat het Westen er al van uitgaat dat het aan de kant van Rusland staat’.
Bronnen: Xinhua, Global Times, Ministerie BuZa China, Financial Times, South China Morning Post, Vrede.be, Wikipedia‘
