Op 30 november vergaderden de regeringshoofden van de lidstaten van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO), via een videoverbinding. Bij monde van premier Li Keqiang heeft China geprobeerd een boost te geven aan het multilateralisme in de regio
De voorzitter van deze sessie was de Indiase vicepresident Venkaiah Naidu.
Iedereen present?
De eerste ministers van India en van Pakistan (Modi en Khan) namen niet deel, maar die twee landen waren wel vertegenwoordigd. India door de vicepresident, die de vergadering voorzat. Pakistan door de secretaris Buitenlandse Zaken van het parlement. Alle leden van de SCO waren dus aanwezig, of vertegenwoordigd: China, Kazachstan, Kirgizië, Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan. Ook de waarnemende landen, aspirant-leden, namen deel: Afghanistan, Iran, Mongolië en Wit-Rusland.
Vierpuntenplan
De Chinese premier Li Keqiang riep de SCO op samen te werken langs vier lijnen: door de creatie van een veilige en stabiele ontwikkeling, verdere integratie van verschillende initiatieven, het goed benutten van technologische innovatie en contacten tussen de volkeren. Li drong eropaan dat de landen in de SCO de afspraken zouden implementeren die hun staatshoofden hadden gemaakt tijdens het overleg op 10 november.
Woorden en daden
Een veilige en stabiele ontwikkeling hang volgens Li af van een voortgezette gezamenlijke campagne tegen COVID-19. Hij riep op om de samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling van vaccins en medicijnen te bespoedigen. ‘COVID-19-vaccins zullen, wanneer ze in China worden ontwikkeld en ingezet, een mondiaal publiek goed worden. Dit zal China’s bijdrage zijn aan het waarborgen van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van vaccins’, zegde de Chinese premier nog eens toe. (Dat dit geen loze woorden zijn laat China overigens in de praktijk zien. Het heeft een vaccin ontworpen dat op normale koelkasttemperaturen (2°C – 8°C) gedurende drie jaar kan bewaard worden. Een oplossing voor vele landen uit het Zuiden waar het onmogelijk is of onbetaalbaar om vaccins te bewaren en te transporteren op vriestemperaturen. Het land heeft ook 2 miljard dollar gedoneerd aan Covax, een door de VN gesponsorde wereldwijde groepsaankoop met als doel om vooral in de landen van het Zuiden tegen eind volgend jaar 20 procent van de bevolking te kunnen vaccineren. Deze Chinese steun is viermaal zo hoog als die van de Europese Unie).
Afstemming
Ook de strijd tegen het terrorisme moet doorgaan: Li wil gezamenlijke terrorismebestrijdingsoefeningen en samenwerking op het gebied van deradicalisering. Het is nodig effectief om te gaan met nieuwe uitdagingen zoals cyberterrorisme en gezamenlijk de gegevensbeveiliging te waarborgen. Speciale aandacht vraagt Li voor het proces van verzoening in Afghanistan. China wil graag het Belt & Road Initiative laten afstemmen op andere dergelijke ontwikkelingsprogramma’s, zoals de Euraziatische Economische Unie en daarbij een regionaal netwerk van ‘fast tracks’ en ‘green lanes’ laten opzetten om de stroom van mensen en goederen en de handel in landbouwproducten te vergemakkelijken. Het is bekend dat de Chinese premier een groot voorstander is van technologische innovatie. Hij heeft zijn collega’s proberen te overtuigen om ‘nieuwe groeigebieden in de digitale economie te verkennen en de hausse in de interneteconomie te benutten en zo de geïntegreerde ontwikkeling van de digitale economie en de reële economie te bevorderen, en tegelijkertijd nieuwe industrieën en nieuwe bedrijven te stimuleren’. Volgens hem moeten de volkeren nieuwe contacten verkennen in gezondheidszorg, cultuur en sport.
Moeizame strijd
China blijft zijn pogingen voortzetten om andere landen te overtuigen van een multilaterale politiek van samenwerking, met oog voor de zwakkere landen. Het is overduidelijk dat dit de beste manier is om uit de grote humanitaire en economische crisis veroorzaakt door de pandemie te ontsnappen. De VN en de WHO dringen daar ook op aan. Dit multilateralisme is ook de beste garantie voor een vreedzame ontwikkeling van de geopolitieke verhoudingen. Er zijn echter grote machten die de realisatie van een dergelijke wereldwijde samenwerking tegenhouden omdat ze vasthouden aan hegemonie en conflict. Is de Chinese premier erin geslaagd in de regio waar de SCO een centrale rol speelt vooruitgang te boeken voor het multilaterale project van zijn land? Dat is niet duidelijk.
Balans van deze ronde
Positief is dat zowel India als Pakistan actief blijven in de SCO, hoewel hun topleiders het soms laten afweten, zoals bij de vergadering van 30 november. Het beste resultaat is wellicht dat Kazachstan, Kirgizië, Pakistan, Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan, naast uiteraard China, hun steun aan het BRI hebben bevestigd en dat ze streven naar een synergie tussen Euraziatische Economische Unie (EEU) en BRI. Ze hebben dat vastgelegd in een plechtige verklaring. Het feit dat India als enige volwaardig lid die verklaring niet wenste te ondertekenen (net zoals het geen lid wil worden van RCEP) is dan weer een tegenvaller.
Bronnen: Xinhua, sectsco.org (website SCO), mea.gov.in (website ministerie BuZa India), DeWereldMorgen
De volledige tekst van Li ’s toespraak is op de website van de Chinese regering gepubliceerd.
Het officiële communiqué na afloop van de vergadering leest u hier.
