De VS verkoopt voor 1,8 miljard dollar (1,5 miljard euro) wapens aan Taiwan.
The ‘art of the deal’
Boeing Defense, Space & Security (BDS) mag raketten, artillerie en sensoren leveren aan het de facto afgescheurde deel van het Chinese grondgebied. Ook Lockheed Martin en Raytheon doen mee. Naar verwachting zal de VS binnenkort bovendien drones van General Atomics en antischeepsraketten naar Taiwan sturen. De wapens worden door het Amerikaanse ministerie van defensie verkocht aan een ‘economische en culturele vertegenwoordiging’, het Taipei Economic and Cultural Representative Office (TECRO), want de VS erkent Taiwan officieel niet als onafhankelijke staat en verkoopt het oorlogstuig dus niet via een ambassade of regering aan het eiland.
Afspraken in de prullenmand
In 1982 waren China en de VS in een gezamenlijk communiqué overeengekomen om toe te werken naar een uiteindelijke stopzetting van wapenleveringen aan Taiwan. De ene Amerikaanse president na de andere, van de twee machtspartijen in de VS, heeft die belofte verbroken. Trump is allang de volgende in de rij. Hij gaat wel het verste in de terugkeer naar een politiek van confrontatie met China, door ook de afspraken uit twee andere communiqués (1972 en 1979) te verbreken. Onder zijn bewind gaat Washington meer en meer in tegen het Eén-China principe. De regering van de VS stuurde haar Minister van Gezondheidszorg Alex Azar naar Taipei voor een ontmoeting met de Taiwanese leider Tsai Ing Wen. Dat was een sinds tientallen jaren niet meer geziene provocatie. Immers de Verenigde Staten geven hiermee aan dat ze eigenlijk de soevereiniteit van China over zijn hele grondgebied niet erkennen. Ook bedreigt Trump de veiligheid van China en de hele regio door marineschepen uitdagend naar de Straat van Taiwan te sturen en spionage- en verkenningsvliegtuigen over het gebied te laten vliegen.
De kantoren van Taipei
De representative offices, kantoren van Taipei, bestaan ook in België, Nederland en andere landen. Hun functionarissen verspreiden vooral de boodschap van een partij, die van de huidige leider Tsai Ing Wen, over een Taiwan dat ‘voorbeeldig democratisch‘ zou zijn en ‘eigenlijk al onafhankelijk is’. Uit die bron komt onder andere een eenzijdige visie over het Taiwanese succes bij de aanpak van Covid-19. Voorlopig hebben de representative offices vooral invloed in academische en journalistieke kringen waar zij bondgenoten vinden. In de praktijk ondermijnen ze het Eén-China principe van hun gastlanden. Het nieuwe beleid van de VS betekent voor hen een grote steun in de rug.
Brave little Taiwan?
Nu zijn er dus opnieuw leveringen van wapens die Taiwan in staat moeten stellen een ‘asymmetrische oorlog te voeren’. Dat wil zeggen: een aanval door het veel sterkere Volksbevrijdingsleger, de defensiemacht van de Volksrepubliek, te bemoeilijken en zeer duur te maken. Bovendien schept Taiwan erover op dat het met zijn nieuwe raketten tot ver op het vasteland kan toeslaan om bijvoorbeeld luchtmachtbasissen en commandocentra uit te schakelen.
Wat wil Beijing?
Maar zou China het eiland willen aanvallen? Beijing heeft altijd gezegd dat het Taiwan op vreedzame wijze weer wil verenigen met de rest van China, maar dat het niet zal toestaan dat het eiland zich officieel politiek onafhankelijk verklaart. Met andere woorden: als Taipei die grens overschrijdt zal de Chinese regering met geweld, en als werkelijk allerlaatste optie, die afscheuring ongedaan maken.
De tactiek van de wapenwedloop
Toenemende economische samenwerking tussen het eiland en het vasteland is lange tijd de norm geweest en heeft de bevolking aan beide kanten veel goeds opgeleverd. Separatisten hebben echter handig gebruik gemaakt van de fouten begaan door de Kwomintang die gedurende decennia de politiek in Taiwan beheerste. De prowesterse voorstanders van een aparte staat en hun geestverwanten in Hongkong inspireren en helpen elkaar en kunnen op de aanmoedigingen en steun van de VS en van Europese regeringen rekenen. Voor de VS is steun aan het separatisme in de Chinese regio’s Taiwan en Hongkong een van de middelen om de eenheid van China en het gezag van zijn regering te ondermijnen. In dit kader zou het voor Trump een groot succes zijn als China zich tot een wapenwedloop zou laten verleiden. Voorlopig lijkt de kans daarop vrij klein.
Militair en diplomatiek
Beijing verzet zich tegen het gestook van het duo Trump – Tsai door militaire waarschuwingen en diplomatieke initiatieven. Het heeft geavanceerde wapensystemen naar de kust verplaatst en laat zijn jets de lijn overschrijden tussen het vasteland en het eiland, in het midden van de Straat van Taiwan. Zo put het de Taiwanese defensie uit die hiertegen telkens met luchtpatrouilles moet reageren. Beijing is erin geslaagd het aantal landen dat Taiwan erkent te laten slinken tot 15 van de 193 lidstaten van de VN. En nu komen er sancties tegen de Amerikaanse bedrijven en functionarissen die bij de recent besloten wapenverkoop betrokken zijn.
Wat voor sancties?
Die maatregelen heeft de Chinese regering vooralsnog niet gespecifieerd. Experts vertrouwen erop dat ze rationeel en weloverwogen zullen zijn en enkel gericht tegen de militaire sectoren van bepaalde ondernemingen. Boeing bijvoorbeeld maakt een strikt onderscheid tussen zijn bedrijven die werken voor het ministerie van Defensie en die welke opdrachten uitvoeren voor de burgerluchtvaart of het ruimtevaartonderzoek. Het is inderdaad opvallend dat de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken in zijn aankondiging van de sancties specifiek sprak over Boeing Defense.
Doemscenario?
Beijing hoopt op een terugkeer naar de vruchtbare samenwerking en vriendschappelijke contacten tussen de Chinezen van Taiwan en die van het vasteland. Het is van oordeel dat het uiteenvallen van naties, een handelsoorlog, een koude oorlog en zeker een echt gewapend conflict rampzalig zouden zijn voor het eigen land, voor de regio en de landen ver daarbuiten. China wil enkel zijn territoriale eenheid herstellen en zich kunnen verdedigen als het aangevallen wordt. De provocaties van de VS, de toenemende aanwezigheid van zijn marine en die van enkele Europese landen in het gebied zorgen voor een mogelijke brandhaard. Een onopzettelijk militair treffen per ongeluk is beslist niet uitgesloten. Het agressieve, gewijzigde Taiwanbeleid van Washington is het zoveelste aspect van het presidentschap van Trump dat tot een ramp zou kunnen leiden.
Blogaap.nl, fmprc.gov.cn, Morning Star, Reuters, Wikipedia, Xinhua,
