China heeft als belangrijke en betrokken partner deelgenomen aan de ASEAN-top van 31 oktober tot 4 november in Thailand. Beijing kan tevreden zijn over de resultaten van die bijeenkomst.
Afspraken
De deelnemende landen maakten concrete afspraken voor een nauwere regionale samenwerking in handel en economie. Ze zetten ook stappen vooruit bij de bevordering van duurzame ontwikkeling. Er was een doorbraak in de vorming van het RCEP, een gigantisch handelsakkoord waaraan zowel de ASEAN-landen als China zullen deelnemen. De betrekkingen tussen China, de landen van ASEAN en andere partners van deze Associatie wonnen aan nut en hartelijkheid. Dat was bijvoorbeeld zichtbaar tijdens de vergaderingen van ASEAN-China en ASEAN+3 die naast de hoofdbijeenkomst werden georganiseerd. Last but not least werd het duidelijk dat de ASEAN minder dan ooit te vinden is om de VS zijn zin te geven en China aan te vallen inzake de Zuid-Chinese Zee.
RCEP
De vergadering over het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) eindigde met de ondertekening van concrete afspraken over alle punten die van belang zijn voor dat handelsverdrag. Uiterlijk in 2020 zal het RCEP, na de juridische doorlichting van de verdragsteksten, een feit zijn. Het RCEP wordt een reusachtig samenwerkingsverband tussen de 10 lidstaten van ASEAN en hun vijf grote handelspartners in de wijde regio: China, Japan, Zuid Korea, Australië en Nieuw Zeeland. Het zal bijna een derde van het bbp in de wereld omvatten en ruim drie miljard mensen, bijna de helft van de wereldbevolking, kunnen er de vruchten van plukken. In de economieën van RCEP zal meer dan een kwart van de wereldhandel plaatsvinden en een derde van alle investeringen zullen er naartoe vloeien.
India – China
Jammer dat India vooralsnog niet meedoet, vanwege nationalistische en protectionistische bezwaren, maar de toekomstige partners zoeken naar een ‘manier om de openstaande kwesties op te lossen’. Het positieve belang dat China heeft bij het RCEP is duidelijk. De gigantische vrije handel in de regio zal de Chinese economie verder stimuleren. Het zal het Belt and Road Initiative ondersteunen en een opsteker zijn voor de Chinese voorstellen om op basis van wederzijds voordeel de banden tussen grote aantallen landen vreedzaam aan te halen.
Connectiviteit en innovatie
Dat laatste kan ook het resultaat zijn van de afspraken gemaakt tijdens de ASEAN-China bijeenkomst, en van de aparte vergadering van de ASEAN+3 (China, Japan, Zuid-Korea). Op die beide bijeenkomsten, ook in het kader van de grote ASEAN-top, werd besloten om het Master Plan on ASEAN Connectivity (MPAC) 2025 en de initiatieven van China, Japan en anderen op elkaar te laten aansluiten door infrastructuurontwikkeling, financiering, transformatie van digitale systemen en dialogen tussen overheden en bevolkingen. Op ASEAN+1 (dat wil zeggen plus China) ontstond ook het plan voor een smart cities network voor algemene technologische innovatie. Dat zal het ASEAN Smart Cities Network verbinden met een tiental grote Chinese steden.
Duurzame ontwikkeling
De landen van ASEAN hebben bovendien toegezegd dat ze het klimaatakkoord van Parijs trouw blijven uitvoeren. Ze willen verder de vooruitgang stimuleren in de strijd tegen afval in de oceanen en grensoverschrijdende luchtvervuiling. Bij dat alles willen ze de verschillende generaties betrekken en uitgaan van de belangen en de steun van de gewone bevolking. Ook dat beleid dat gericht is op de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN kan China bijtreden. In elk geval meer dan dat van De Verenigde Staten die nu officieel de procedure hebben opgestart om uit het klimaatakkoord te stappen.
Zuid-Chinese Zee
Nog een kwestie waarin de geopolitieke tegenstelling tussen de VS en China een rol speelde bij de ASEAN-top was die van de geschillen in de Zuid-Chinese Zee. Minister van Buitenlandse Zaken Pompeo en vicepresident Mike Pence hadden China vooral op dit punt op internationale bijeenkomsten voor de top aangevallen. Tegenover de ASEAN-landen zelf had Washington gevraagd om een duidelijke veroordeling van China betreffende activiteiten in de Zuid-Chinese Zee. Alleen Vietnam leek hiertoe bereid, maar kreeg daarvoor nauwelijks bijval. In de slotverklaring werd er enkel aangedrongen op de terughoudendheid, de maatregelen voor vrede en stabiliteit en de afwerking van een Gedragscode waar China ook altijd om vraagt. Blijkbaar begrijpen de leiders van de ASEAN-landen dat de VS met zijn acties voor de vrije doorvaart alleen uit is op het provoceren van Beijing. De vrije handel waar China voor is heeft immers alle belang bij een vlot en veilig scheepvaartverkeer.
Verkoeling tussen VS en ASEAN?
Opvallend was dat de VS diplomaten van een lagere rangorde naar de ASEAN-top had gestuurd, terwijl China, Japan en India door hun premier werden vertegenwoordigd. De aparte bijeenkomst tussen ASEAN en de VS werd dan ook slechts door drie landen bijgewoond: Thailand, Laos en Vietnam. De eerste twee konden bovendien moeilijk anders, als gastland en als land dat instaat voor de contacten ASEAN-VS. Waarom had Trump gekozen voor een afvaardiging van de tweede garnituur? Een vergissing of het toenemend inzicht dat de VS aan de verliezende hand is in het gevecht tegen China voor de harten en de geesten van Zuidoost-Azië?
Bronnen: asean2019.go.th, Xinhua, South China Morning Post, Bloomberg,Wikipedia, India Briefing
