Welke essentiële bedrijvigheid het beste door staatsbedrijven verricht kunnen worden en voor welke private ondernemingen efficiënter zijn is een constant spanningsveld in de Chinese economie. Tijdens de jongste nationale congressen is besloten haast te maken met de integratie van activiteiten van staatsondernemingen.
Illustratie Xinhua (disclaimer)
Staatsbedrijven
De officiële Chinese benaming voor deze juridische ondernemingsvorm is quanmin suoyou, ‘bezit van het gehele volk’. Dat werkt niet in de praktijk en dus neemt de staat namens het volk het bezit waar. In de huidige economie brengt de staat vervolgens het eigendom onder in lokale beheerbedrijven onder supervisie van de centrale State-owned Assets Supervision and Administration Commission (SASAC). De SASAC beslist o.a. welke activa staatsbezit moeten blijven en welke aan private ondernemers verkocht kan worden. Voor het beheer van staatsondernemingen worden professionele managers aangenomen.
Specialisatie
Bedrijvigheid die de staat liever in eigen beheer houdt omvat typisch strategische bedrijfstakken. Voorbeelden zijn de productie van elektriciteit en andere vormen van energie, voedsel (met name basisvoedsel als granen, soyabonen, of zuivel), mijnbouw, infrastructuur, financiële dienstverlening, e.d. Dat de staat deze bedrijven bezit en beheert betekent niet, zoals nog te vaak in de westerse pers voorgesteld wordt, dat het verkapte overheidsorganisaties zijn. Het zijn wel degelijk ondernemingen die net als private ondernemingen behandeld worden. Zo moeten ze in principe winst maken en als dat over een langere periode niet lukt, zal de betreffende beheerder de falende bestuurders vervangen.
Integratie
De recente ontwikkelingen betreffen het integreren van bepaalde activiteiten van staatsbedrijven om aan de ene kant een grotere coherentie te verkrijgen in het deel van de economie dat onder de staat valt en aan de andere kant de efficiëntie te verhogen door het vermijden van doublures. De SASAC hield op 29 maart een ondertekeningsceremonie voor centrale staatsondernemingen voor de vorming van 11 groepen gespecialiseerde integratieprojecten. Die projecten hebben betrekking op schone energie, minerale hulpbronnen, milieubescherming, de gezondheidszorg en andere gebieden. Het betreft niet alleen de integratie van middelen tussen centrale ondernemingen, maar ook de gecoördineerde ontwikkeling tussen centrale en lokale overheden.
Voorbeeld: biomassa
Een mooi voorbeeld van integratie is die in de opwekking van elektriciteit uit biomassa. Biomassa is een verzamelnaam voor afval uit de landbouw en de levensmiddel- en veevoederproductie. Elektriciteit is het terrein van State Grid, een van China’s grootste staatsbedrijven. Daarnaast is er de China Energy Group (Guoneng) met als dochteronderneming Guoneng Biotech die zich bezig houdt met de ontwikkeling van energie uit biomassa. De laatste heeft een geïnstalleerd vermogen van 1,136 miljoen kilowatt, totale activa van RMB 15,86 miljard en een jaarlijks verbruik van 10 miljoen ton land- en bosbouwafval, waarvan meer dan een miljoen burgers profiteren. Volgens de Onderdirecteur van SASAC, Weng Jiaming, kan de integratie van de activiteiten van State Grid en Guoneng de ontwikkeling van de energieopwekking en overgang naar nieuwe energiebronnen versnellen. Het bevordert van de transformatie naar op biomassa gebaseerde energie en steunt tevens de lokale sociale en economische ontwikkeling.
Bronnen: eigen onderzoek van de auteur, People’s Daily, en.sasac.gov.cn
