President Xi Jinping is aangekomen in Ryadh voor besprekingen met de Arabische landen. De versterking van de samenwerking en de vriendschap met deze landen is van geopolitiek belang en hindert de plannen van de VS om de wereld in twee kampen op te splitsen.
Xi Jinping zal deelnemen aan de eerste top van China met de Arabische landen, de eerste top van China met de Raad voor Cooperatie van de Golfstaten, en een staatsbezoek aan Saoedi-Arabië brengen. Xi bezocht dit land al in 2016 en de Saoedische premier was in Beijing in 2019.
De topbijeenkomsten zijn een vervolg op het China–Arab States Cooperation Forum, een dialoogmechanisme dat bestaat sinds 2004.
Tegen de zin van de VS
De versterkte banden van de Arabische wereld met China lopen parallel met de verslechterende relaties van deze landen met de VS. President Biden bezocht Saoedi-Arabië om de plooien glad te strijken in juli en verklaarde toen aan de Arabische leiders: ‘We zullen niet weglopen en een vacuüm achterlaten dat kan ingenomen worden door China, Rusland of Iran…’. Het heeft niet veel geholpen om de relaties te verbeteren, want in november steunde Saoedi-Arabië het plan van OPEC+ voor een stevige vermindering van de olieproductie, tegen de wil van Washington.
Economisch complementair
In 2022 was het Midden-Oosten de belangrijkste begunstigde van het Chinese Belt and Road Initiative (BRI, de nieuwe zijderoutes). Twintig Arabische landen hebben zich aangesloten bij het BRI. China helpt onder meer industrieparken bouwen in Egypte en de economie diversifiëren in Saoedi-Arabië. Van alle Arabische landen trok Saoedi-Arabië de meeste Chinese investeringen aan, met 106,5 miljard dollar. Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten vervolledigen de top drie.
Recentelijk tekenden China en Qatar en gasleveringscontract voor 60 miljard dollar. Met de Verenigde Arabische Emiraten wordt samengewerkt om een maansonde te lanceren. Er zijn onbevestigde berichten dat Saoedi-Arabië een akkoord met China heeft voor de aankoop van wapens voor 4 miljard dollar.
In 2021 bedroeg de wederzijdse handel tussen de Arabische landen en China 300 miljard dollar, 80 keer meer dan in 1990. China is de grootste handelspartner van de regio. Het Midden-Oosten met veel energie en weinig mankracht is economisch complementair met China. China is de grootste klant van het Midden-Oosten voor olie en gas. De helft van zijn energie import komt uit de regio. Behalve energie is er nu ook samenwerking op het vlak van landbouw, digitale economie, en civiele toepassingen van kernenergie.
Oude vrienden
China verwijst ook graag naar de sterke historische banden tussen beide gebieden, die via de oorspronkelijke Zijderoute veel uitwisselden. Ook in de huidige politiek hebben China en de landen van de regio geen belangrijke tegenstellingen; Chinese media wijzen op de goede relaties met de vier regionale hoofdspelers in het Midden-Oosten – de Arabische landen, Iran, Turkije en Israël. China is het enige grote land zonder koloniale erfenis of militaire agressie in de regio.
Het was onder meer met de steun van de landen van het Midden-Oosten dat de Volksrepubliek in 1971 uiteindelijk zijn zetel in de VN en de Veiligheidsraad kon innemen. Ook later kregen de landen bij stemmingen in de VN dikwijls steun van elkaar.
China probeerde in de Golfoorlog van 1990 (Iraakse inval in Koeweit) te bemiddelen, en verzette zich tegen de inval van de VS met zijn bondgenoten in Irak in 2003. Sinds 2002 heeft het een speciale gezant voor het Midden-Oosten die probeert te bemiddelen tussen Israël en Palestina. Het bemiddelde als enig groot land tussen Soedan en Zuid-Soedan. Het blokkeerde in de Veiligheidsraad een aantal Amerikaanse voorstellen die tot de omverwerping van de Syrische regering moesten leiden.
China strijdt resoluut tegen terrorisme, maar associeert dit in tegenstelling tot andere grote landen niet met een specifieke etnische groep of een godsdienst.
Nog maar een begin?
Niettemin blijft China in het Midden-Oosten qua invvloed nog de mindere van de VS, Rusland en de EU (het VK en Frankrijk). Er liggen dus nog veel mogelijkheden open. Experts wijzen erop dat de VS sterk dominant blijft als wapenleverancier, maar dat versterkte politieke banden van de Arabische wereld met China op termijn in internationale instellingen ongunstig voor de VS kunnen uitvallen.
Een andere doorn in het oog van Washington is de technologische samenwerking, onder meer voor telecommunicatie met Huawei dat in de VS op de zwarte lijst staat. Een nachtmerriescenario voor de werelddominantie van de dollar is een – mogelijk? – akkoord om Soedische olie te laten betalen in Chinese yuan.
De versterkte vriendschap tussen de Arabische wereld en China is alleszins een tegenslag voor een deel van de Amerikaanse elite die hoopt de wereld te kunnen opsplitsen in twee kampen en de kaart trekt van een nieuwe koude oorlog.
Eerste resultaten (upd)
Tijdens het verblijf van Xi zullen naar verwachting dozijnen contracten betreffende energie, handel en investeringen ondertekend worden.
Volgens de Saudi Press Agency zijn op de eerste dag van het bezoek 34 contracten voor energie, informatica,infrastructuur en medische nijverheid ondertekend. Dat zijn er meer dan de oorspronkelijk verwachte 20, die een geschatte waarde van 30 miljard dollar hadden.
Het Saoedisch ministerie van energie kondigt een plan aan voor een regionaal centrum van Chinese fabrieken betrokken bij de leverketens voor energie.
Een woordvoerder van het staatsoliebedrijf Saudi Aramco ziet goede kansen voor samenwerking met China om de traditionele olie-industrie te koppelen aan de digitale economie.
Bronnen: South China Morning Post, Financial Times, China Daily, Global Times, People’s Daily
