China probeert een doorbraak in de klimaatbesprekingen in Cancun dichterbij te brengen. De Chinese topverantwoordelijke voor het klimaat Xie Zhenhua verklaarde dat China eventueel kan aanvaarden dat zijn vrijwillige engagementen tot uitstootbeperkingen bindend verklaard worden in een internationaal verdag. Als voorwaarde stelt China wel dat het nieuwe verdrag formeel een verlengstuk van Kyoto wordt. En verder dat de USA dat verdrag mee ondertekenen en zich engageren voor ernstige uitstootvermindering.
Xie Zhenhua
Dit Chinese voorstel is een stap vooruit want totnogtoe ging China ervan uit dat alleen de 40 meest ontwikkelde landen bindende engagementen konden opgelegd worden. Nu wordt dus principieel aanvaard dat ontwikkelingslanden die veel uitstoten ook hun steentje zullen bijdragen.
De knoop zit hem echter in de voorwaarden. Het nieuwe verdrag moet een verlenging van Kyoto zijn . Naast China eisen ook India, Brazilië en Zuid-Afrika dit met zeer veel klem. Maar de USA wil dit absoluut niet. Ook Japan is er zich tegen beginnen verzetten en zelfs Rusland (dat bij de 40 ontwikkelde landen hoort) . Vanwaar dit ernstige meningsverschil? Kyoto erkent principieel de historische verantwoordelijkheid van de ontwikkelde landen in het probleem van de opwarming; daaruit vloeit voort dat zij grotere inspanningen moeten doen om hun uitstoot te beperken dan de ontwikkelingslanden; er volgt ook uit dat zij een deel van hun historische schuld moeten aflossen door ruime steun aan ontwikkelingslanden in het klimaatdossier (100 miljard dollar tot 2020 is al toegezegd, maar de ontwikkelingslanden vinden dat veel te weinig) .
De USA zijn dus principieel tegenstander van Kyoto; zij vinden dat over de fouten van het verleden (de USA zijn historisch gezien dé grote verantwoordelijke voor het klimaatprobleem) niet meer moet gepraat worden en men nu moet onderhandelen over een nieuw plan waaraan iedereen bijdraagt.
Om de USA toch over de streep te halen heeft China nu deze belangrijke stap – aanvaarden dat het bindende engagementen heeft- gezet. Het is een principiële toegeving, waarop China wel goed voorbereid is. Het vifjarenplan 2011-5 is zo goed als rond en heeft de uitbouw van een groene economie als een van de speerpunten; normaal wordt dat plan in maart 2011 door het parlement goedgekeurd en dan kan iedereen aan het werk. De kans dat China zijn engagementen waar maakt ligt dan ook heel hoog.
Of het Chinese voorstel voldoende zal zijn om Cancun te redden is de vraag. Ook indien de USA principieel bijdraaien en hun historische verantwoordelijkheid erkennen – en er is weinig dat daar op wijst- , dan zijn er nog harde onderhandelingen te verwachten rond de percentages uitstootvermindering en over de manieren om die te controleren (de USA wil strenge buitenlandse controles in China).
Verder zou een opname van China en andere grote ontwikkelingslanden in een verlengd Kyoto-protokol tot gevolg hebben dat ontwikkelde landen zoals België geen ‘schone lucht’ meer kunnen kopen in die landen via het Clean Development Mechanism (CDM). Want met bindende uitstootverminderingen houden die landen voortaan hun ‘schone lucht’ uiteraard voor zichzelf. Voor China brengt dit een miljardenverlies aan inkomsten uit de CDM- handel mee; Europa zou met de neus op de feiten gedrukt worden dat hier en nu echt minder moet uitgestoten worden, en niet alleen ‘schone lucht’ gekocht.
Intussen hoopt men in Cancun nog altijd op een akkoord over de verdeling van de financiële steun van de ontwikkelde aan de ontwikkelingslanden. Officieel zijn de controlemechanismen over de besteding van het geld de grote struikelblok. Maar de Amerikaanse onderhandelaar verklaarde dat naar zijn gevoelen een akkoord mogelijk is. Sommigen stellen dat de USA en de Japanners de miljardensubsidies als wortel gebruiken om de ontwikkelingslanden niet langer aan Kyoto te doen vasthouden.
Zie ook CNTV “Countdown in Cancun” Insight (55 min)
