Over de resultaten van de VN-conferentie over klimaatverandering in Glasgow (COP26) is China redelijk tevreden. Het land heeft concrete klimaatdoelstellingen die een essentiële bijdrage zullen leveren aan de aanpak van de klimaatcrisis. Voor zover mogelijk zal Beijing daaraan stug blijven samenwerken met de rest van de wereld.
Wat in Beijing enige tevredenheid teweegbrengt is dat de onderhandelaars van 200 deelnemende landen tijdens COP26 een nieuw mondiaal pact hebben gesloten om de klimaatverandering aan te pakken.
Plus
Uiteindelijk werden ze het eens over artikel 6 van de Klimaatovereenkomst van Parijs, met betrekking tot koolstofmarktmechanismen en de vermindering van de emissies, onder andere door geleidelijk het gebruik van steenkool, dat nog steeds de dominante bron van CO²-emissies is, af te bouwen. Het is de eerste expliciete vermelding van fossiele brandstoffen in een COP-overeenkomst. Tijdens COP26 hebben meer dan 100 landen beloofd om tegen 2030 een einde te maken aan de ontbossing. Ook was er in Beijing tevredenheid over het feit dat in de laatste dagen van de conferentie China en de Verenigde Staten een gezamenlijke verklaring hebben uitgegeven over het versterken van acties tegen klimaatverandering in de jaren 2020.
En min
Enige twijfel heeft de Chinese regering over de toezeggingen om de financiële steun via het Adaptatiefonds aanzienlijk te verhogen. Aan de ontwikkelde landen is op COP26 gevraagd om hun steun aan ontwikkelingslanden tegen 2025 te verdubbelen. Volgens China valt het te bezien of de ontwikkelde landen zich aan de gestelde termijn zullen houden. In 2009 hebben rijke landen 100 miljard dollar per jaar toegezegd om tegen 2020 de lage-inkomenslanden te helpen. Ze hebben de belofte echter nog steeds niet waargemaakt en er is sprake van dat ze dit doel naar 2023 willen verschuiven. Woorden in de wind? Dan is het misschien begrijpelijk dat Beijing zich niet druk zal maken over al de heisa rond het verschil tussen ‘het gebruik van kolen stoppen’ en ‘het gebruik van kolen geleidelijk afbouwen’.
Waarom kan de wereld op de nationaal vastgestelde klimaatdoelstellingen van China vertrouwen en waarom zal de realisatie ervan een bewonderenswaardige prestatie zijn?
Woorden en daden
Kijk naar de woorden, maar kijk ook naar de daden. Volgens de Wereldbank is China sinds 2005 verantwoordelijk voor meer dan de helft van de totale energiebesparing in de wereld. In China zijn, zoals in landen over de hele wereld, maatregelen genomen om de uitstoot te verminderen: de verbetering van de energie-efficiëntie, optimalisering van de energiemix, ontwikkeling van hernieuwbare energie, aanpassing van de industriële structuur en de ontwikkeling van koolstofopslag in bossen. Die maatregelen hebben in China meer dan waar ook resultaten opgeleverd.
Hernieuwbaar
Op 2 November hield Xie Zhenhua, de belangrijkste Chinese onderhandelaar bij COP26 Glasgow, een persconferentie. Daar zei hij: ‘wij hebben al een opslagcapaciteit voor hernieuwbare energie van 890 gigawatt, wat goed is voor 32% van het wereldtotaal en 53% van al de nieuw toegevoegde hernieuwbare energie in de wereld’. China heeft de afgelopen zes jaar de andere landen overtroffen in de ontwikkeling van zijn openbaar vervoer en in de productie en verkoop van nieuwe-energievoertuigen (NEV’s), met een NEV-vloot van 6,78 miljoen, inclusief 5,52 miljoen elektrische voertuigen, meer dan de helft van de NEV’s in de hele wereld. Door alle Chinese inspanningen om hernieuwbare energie te ontwikkelen, zijn de kosten daarvan aanzienlijk gedaald. Nu is hernieuwbare energie concurrerend met conventionele energiebronnen in China en de kosten blijven dalen.
Herbebost
Wat herbebossing voor koolstofopslag betreft, meldt de Brits-Chinese onafhankelijke ngo China Dialogue dat het oppervlak aan bosin China toegenomen is van 12% in 1978 tot 23% vandaag. Volgens de NASA is het vooral aan dit ongekende vergroeningsprogramma, dat sinds eind jaren negentig naar schatting meer dan 100 miljard dollar heeft gekost, te danken dat de aarde nu groener is dan twintig jaar geleden.
Gepland
De hoogste leiding van de communistische partij en van de overheid van China heeft op 24 oktober 2021 een document gepubliceerd over welke maatregelen China precies zal treffen om zijn klimaatdoelstellingen te halen. Zoals inmiddels bekend is, streeft China ernaar het aandeel van niet-fossiele bronnen in de opwekking van energie geleidelijk te verhogen tot ongeveer 20% tegen 2025, ongeveer 25% tegen 2030 en meer dan 80% in 2060. Dat dit streven wordt ondersteund door een nauwgezette en gecontroleerde planning is nog een reden om te voorzien dat China erin zal slagen zijn doelen te realiseren.
Ambitieus
Volgens de criteria van de Wereldbank en de Verenigde Naties is China een ontwikkelingsland, het grootste in de wereld. De Nationaal Vastgestelde Doelstellingen van China zijn nu dat het land vóór 2030 een piek in CO2-uitstoot moeten bereiken en vóór 2060 uiteindelijk CO²-neutraal moeten zijn. Deze sterk bijgestelde doelstellingen voor 2030 en 2060 zijn voor een ontwikkelingsland, en zeker een land van die omvang, zeer hoog gegrepen. China zal immers binnen de kortste tijd in de wereldgeschiedenis de meest drastische vermindering van de koolstofemissie-intensiteit voltooien en koolstofneutraliteit realiseren. Tegelijk zijn deze doelen een geweldige bijdrage aan de bescherming van het klimaat in de hele wereld.
Feiten en gegevens om rekening mee te houden, bij de beoordeling van wat China in dit verband verwacht van andere landen.
Historische verantwoordelijkheid
Algemeen erkent de internationale gemeenschap dat de ontwikkelde landen een onontkoombare historische verantwoordelijkheid hebben voor de wereldwijde klimaatverandering vanwege de ongebreidelde emissies tijdens hun industrialisatie in de afgelopen 200 jaar. Die cumulatieve historische hoeveelheden zijn van belang omdat CO² niet verdwijnt maar zich ophoopt in de atmosfeer: de voorraden van broeikasgassen en CO², dat is wat het klimaat het meest bedreigt. Het is wettelijk gezien nodig om te kijken naar historisch opgebouwde broeikasgassen om de verantwoordelijkheden voor de bescherming tegen rampen, herstel en schadebeperking te begrijpen. Het is onaanvaardbaar dat de Verenigde Staten en andere westerse landen, die verantwoordelijkheid blijven ontlopen en dat ze wegkomen met het argument ‘we zijn bang dat we voor eeuwig en altijd zullen moeten opdraaien voor dingen uit het verleden’. Dat de ontwikkelde landen tegen 2021 de toezegging van 100 miljard dollar per jaar voor klimaatfinanciering (gegeven in 2009 tijdens COP15 in Kopenhagen) grotendeels niet zijn nagekomen wekt dan ook de woede op bij veel landen in het Zuiden.
Het Noorden neemt de tijd
De belangrijkste ontwikkelde economieën van de wereld hebben intussen allemaal een koolstofpiek bereikt. Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de Europese Unie (EU) bereikten in de jaren zeventig een koolstofpiek, terwijl de Verenigde Staten en Japan dit respectievelijk in 2007 en 2013 deden. Deze landen hebben dat echter allemaal op ‘natuurlijke wijze’ gedaan: via hun ontwikkeling ten koste van die in de Derde Wereld, en via het uitbesteden van koolstofrijke industrieën (naar landen zoals China). De kloof tussen de koolstofpiek en de beloofde koolstofneutraliteit zal voor de EU 71 jaar zijn, voor de Verenigde Staten 43 jaar en voor Japan 37 jaar. Die landen ‘nemen dus ruim de tijd’, veel meer tijd dan China zichzelf gunt om de kloof te dichten tussen de koolstofpiek (2030) en de koolstofneutraliteit (2060): 30 jaar.
I can’t breathe
The Lancet toonde aan dat 92% van de uitstoot boven het veilige niveau van 350 delen CO² voor elk miljoen luchtdeeltjes, kan worden toegeschreven aan het wereldwijde Noorden, waarvan 40% van deze uitstoot alleen al van de Verenigde Staten komt. Volgens KJ Noh en Michael Wong in Asia Times op 12 november is de atmosfeer, ‘een kostbaar mondiaal goed, door het Westen gekoloniseerd en gemonopoliseerd ten nadele van de rest van de wereld’. Ook daarin draagt de VS de grootste individuele verantwoordelijkheid voor de wereldwijde klimaatcrisis.
Een detail?
De hoeveelheid uitstoot per persoon blijft een belangrijk gegeven dat in het Westen nog steeds genegeerd of weggemoffeld wordt. De Verenigde Staten, de grootste cumulatieve uitstoter van broeikasgassen in de wereld, stoot 3,3 keer meer koolstof per hoofd van de bevolking uit dan het wereldwijde gemiddelde dat in 2017 werd geregistreerd. Als ‘werkplaats van de wereld’ is China’s CO²-uitstoot per persoon minder dan de helft van die van de Verenigde Staten. De cumulatieve uitstoot van China per persoon is een achtste van die van de Verenigde Staten.
Collectieve, maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid
Verschillende landen moeten verschillende verantwoordelijkheden op zich nemen. China heeft al de grootst mogelijke inspanning geleverd om de klimaatverandering aan te pakken. Chinese diplomaten wijzen er telkens weer op dat de wereld in hetzelfde schuitje zit en dat de landen de handen ineen moeten slaan. Ieder land moet zijn grootst mogelijke bijdrage leveren. Daarom blijven landen als China erop hameren dat ontwikkelde landen het voortouw horen te nemen om de uitstoot te verminderen, en tegelijkertijd financiële en technologische ondersteuning te bieden aan ontwikkelingslanden. China is een ontwikkelingsland en heeft momenteel een bbp per hoofd van slechts ongeveer 8.730 euro, terwijl ontwikkelde landen, waaronder de OESO-landen, de Verenigde Staten en de EU, een bbp per hoofd hebben tussen 21.800 en 26.200 euro of hoger. De Chinese regering geeft duidelijke steun aan het doel om de opwarming beneden de 1,5℃ te houden, maar ziet dit als een doel voor de hele wereld, niet voor individuele landen. De doelstellingen voor elk land worden door deze individuele landen vastgesteld op basis van de principes van Common But Differentiated Responsibilities (collectieve, maar verschillende verantwoordelijkheden) en op basis van de nationale capaciteiten, omstandigheden en uitgangspunten. Zo was het al in Parijs afgesproken. China is een van die landen die zich daar nog steeds aan houden.
De helft van de energiebesparing ter wereld
Op 27 oktober bracht China een witboek uit, getiteld Responding to Climate Change: China’s Policies and Actions. De regering wil hiermee uitleg geven over haar beleid, acties en vooruitgang bij het tegengaan van klimaatverandering. Daarnaast biedt China zijn ervaringen en zijn aanpak aan de rest van de wereld aan. De koolstofintensiteit van China in 2020 was 48,4% minder dan die in 2005, wat betekent dat China zijn toezegging aan de internationale gemeenschap ruimschoots is nagekomen – om tegen 2020 een vermindering van 40-45% van de koolstofintensiteit ten opzichte van het niveau van 2005 te bereiken. De daling van de koolstofintensiteit vertaalde zich in een totale vermindering van ongeveer 5,7 miljard ton koolstofdioxide-emissies van 2005 tot 2020. Het laat zien dat China de snelle groei van zijn koolstofdioxide-emissies al grotendeels heeft teruggedraaid, zo blijkt uit de gegevens in het witboek, die Xie Zhenhua op zijn persconferentie nog eens aanhaalde.
Gecoördineerde ontwikkeling in samenwerking met de wereld
In de jaren tussen 2005 en 2020, toen China grote vooruitgang boekte in zijn klimaatacties, is zijn bruto binnenlands product (bbp) meer dan drie keer zo groot geworden en is het aantal mensen dat op het platteland in armoede leefde met bijna 100 miljoen afgenomen. China is tegelijkertijd geleidelijk, maar zonder af te wijken de weg opgegaan om zijn economie koolstofvrij te maken. Het heeft zijn best mogelijke bijdrage geleverd aan COP26 in Glasgow, maar zal verder – zoals het de afgelopen jaren talloze keren heeft gedaan – het overleg zoeken en aangaan met de VS, de EU en de andere opkomende en ontwikkelingslanden.
Bronnen: Worldbank.org, Pekingnology, Worldatlas.com, The Lancet, Asia Times, De Standaard, Xinhua, scio.gov.cn (website van de Chinese regering), vrt.nws, Friends of Socialist China
Een woord over Pekingnology, https://pekingnology.substack.com/
Dit is een nieuwsbrief van Zichen Wang, een werknemer van Xinhua News Agency, het officiële Chinese persbureau. Hij is echter geen spreekbuis van Xinhua, ‘Chinese media’, of ’China’. Wie dat voor zichzelf wil beoordelen kan net zoals meer dan 2500 diplomaten, journalisten, academici, ondernemers de proef op de som nemen via https://pekingnology.substack.com/account
