Hospitaalschip 'Peace Ark'
China heeft veel belang bij vrede en veiligheid in Afrika, zegt Mulugeta Gebrehiwot. “Of je nu wil investeren, economisch actief wil zijn of iets anders, vrede en veiligheid moeten in orde zijn.”
Gebrehiwot is directeur van het Instituut voor Vredes- en Veiligheidsstudies in Ethiopië, dat de voorbije twee dagen een “denktankforum” hield over de relaties tussen China en Afrika. Dat gebeurde in Bishoftu, op 45 kilometer van de Ethiopische hoofdstad Addis Ababa.
Op de bijeenkomst waren belangrijke politici, functionarissen en experts aanwezig, onder wie de Ethiopische vicepremier, Demeke Mekonnen, de ondervoorzitter van de Chinese Universiteit voor Buitenlandse Zaken, Zhu Liqun, en de directeur-generaal van het departement voor Afrikaanse zaken van het ministerie voor Buitenlandse Zaken, Lu Shaye.
Meer steun aan Afrikaanse Unie
China’s non-interventiebeleid betekent niet dat het land onverschillig is voor vrede en veiligheid in Afrika, zeggen Chinese functionarissen. “We zijn het niet eens met sommige landen die ingrijpen in Afrikaanse aangelegenheden met als excuus dat ze willen helpen”, zegt Lu Shaye.
De Chinese inmenging beperkt zich tot steun aan regionale organisaties en instellingen, zegt hij. “In het verleden hebben we fondsen aan de Afrikaanse Unie (AU) ter beschikking gesteld, in de toekomst zal die steun nog groter worden.”
Geen voorwaarden
De Chinese aanwezigheid in Afrika is tot nog toe hoofdzakelijk op economische ontwikkeling gericht. Vorig jaar was de handel tussen China en Afrika goed voor 166 miljard dollar (128 miljard euro), zo blijkt uit Chinese overheidsstatistieken.
Door China’s non-interventiebeleid kreeg Afrika broodnodige leningen zonder dat daar de voorwaarden aan vast hingen die sommige westerse landen wel opleggen. Het resulteerde in de snelle realisering van grote infrastructuurprojecten, zeggen experts.
Chinese bedrijven domineren
Chinese bedrijven domineren nu de Afrikaanse bouwsector, besluiten Bridgette Liu en Richard Stocken in een artikel in de gids Standard Bank’s Guide to Transactional Banking in Africa 2012. Het marktaandeel van de Chinezen is groter dan dat van de Fransen, Italianen en Amerikanen samen.
Chinese financiële instellingen, die eigendom zijn van de staat, lenen nu op even grote schaal aan Afrika als de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Twee maanden geleden kondigde de Chinese president Hu Jintao aan dat zijn land nog eens 20 miljard dollar (15 miljard euro) extra in Afrika gaat investeren. Maar hij zei tegelijk dat China nieuwe maatregelen gaat nemen om de vrede en ontwikkeling in Afrika te versterken. Het beleid voor deze grotere betrokkenheid wordt nu al uitgewerkt.
Koloniale trekken
China’s rol in Afrika leidde al vaak tot controverse. De Chinese financiering van het nieuwe AU-hoofdkwartier in Addis Ababa deed niet-Afrikaanse critici opmerken dat China zich een toegang tot het continent kocht.
Westerse landen hebben meermaals gewaarschuwd dat China’s aanwezigheid in Afrika koloniale trekken vertoont. Of dat het Aziatische land autoritaire regimes steunt en zich tegoed probeert te doen aan de natuurlijke hulpbronnen van het continent.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton zei tijdens haar jongste Afrikareis in augustus dat de VS vasthouden aan mensenrechten en democratie, “ook wanneer het soms makkelijker of winstgevender zou zijn om de andere kant op te kijken.”
Ook financiën, onderwijs en technologie
De Chinezen willen hun vredesopdracht niet tot de opleiding van soldaten beperken, zegt Liu Hongwu, directeur van het Instituut voor Afrikaanse Studies van de Universiteit van Zhejiang. “We kunnen de veiligheid ook verbeteren door landen te trainen in sectoren zoals financiën, onderwijs en technologie.”
China traint momenteel meer dan zesduizend Afrikanen in uiteenlopende sectoren. Daarnaast verstrekt het meer dan 5500 regeringsbeurzen aan Afrikanen.
IPS, Blain Biset
