Geen voetballand zo gemediatiseerd de afgelopen maanden als China. De clubs uit de Super League spendeerden dan wel miljoenen aan buitenlandse sterren, maar waar het president Xi Jinping echt om gaat is de Wereldbeker. Volgens Jeroen Dejonckere een werk van zeer lange adem.
Jeroen Dejonckere was zo vriendelijk toe te stemmen in de overname door ChinaSquare van een artikel voor MO*. Het stuk verscheen op 27 maart. Op dat moment was er nog een waterkans op een kwalificatie voor de Wereldbeker voetbal. Die kans heeft China nu eigenlijk niet meer, na een nederlaag tegen Iran.
De kans dat Team Dragon volgend jaar aanwezig is in Rusland, is zeer klein. Wel behaalde China een beladen zege in de interland tegen angstgegner Zuid-Korea. De cruciale interland tussen China en Zuid-Korea vond op 23 maart plaats in Changsha, de stad waar Mao Zedong zich bekeerde tot het communisme, tegen een achtergrond van politieke hoogspanning. Op de training van de Koreanen waren zo’n 30 politieagenten aanwezig, zowat één agent voor elke speler en tijdens de wedstrijd zelf patrouilleerden 10.000 agenten.
Voetbal politiek?
De reden voor de strenge veiligheidsmaatregelen is het nieuwe defensieakkoord tussen Zuid-Korea en de VS. Zuid-Korea wil gebruik maken van de Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) om zich te beschermen tegen de noordelijke buur maar dat zint de Volksrepubliek niet. De Chinezen zien die vergeldingsmaatregel als een bedreiging voor hun veiligheid en trekken sinds begin maart van leer tegen alles wat Koreaans is op economisch en toeristisch vlak.
In aanloop naar de interland speelde de Chinese achterban de politieke hoogspanning handig uit. De T-shirts met het opschrift ‘Changsha War‘, waarmee verscheidene fans voor de wedstrijd pronkten, spraken boekdelen. Ook bondscoach Marcello Lippi dreef de nationalistische gevoelens voor de aftrap, bewust of onbewust, nog wat op. Hij sprak over de eer van 1,4 miljard landgenoten als inzet van het duel.
Bovendien zou een nederlaag het definitieve einde betekenen van de hoop op een tweede WK-deelname in de nationale voetbalgeschiedenis. Een haast onmogelijke opdracht gezien het voetbalverleden tussen China en Zuid-Korea. In de voorgaande 31 ontmoetingen kon de Volksrepubliek immers maar één keer triomferen. Bovendien staat Zuid-Korea in de hiërarchie van het voetbal al decennialang vele trapjes hoger dan China en ook in de huidige kwalificatiecyclus werden de krachtsverhoudingen gerespecteerd.
China verzamelde in de eerste vijf wedstrijden amper twee punten waardoor een terugkeer naar het mondiale podium verder af leek dan ooit.
In 2002 nam China voor de eerste en voorlopig laatste keer deel aan het WK, een fel bejubelde kwalificatie maar het toernooi zelf was een ontgoocheling van jewelste: nul punten, nul doelpunten en negen tegendoelpunten wat meteen ook de voorlopige balans is van de Volksrepubliek in bijna 90 jaar Wereldbekergeschiedenis.
Op zoek naar een negende opeenvolgende kwalificatie voor de Wereldbeker kampeerden de Koreanen op de tweede plaats in de groep, een positie die rechtstreeks toegang geeft tot Rusland. Bovendien beschikt China over maar één actieve speler in Europa, Zhang Yuning, die slechts invaller is bij Vitesse Arnhem.
Konghanzheng
Het continue succes van de kleine broer steekt de Chinese ogen uit en de obsessie met alles wat Koreaans is en tegen een bal trapt draagt zelfs een naam: Konghanzheng of letterlijk vertaald ‘schrik voor de Korea-ziekte’.
Het sportieve minderwaardigheidscomplex en het recente diplomatieke gekibbel brachten 30.000 Chinese supporters op de been die getuige waren van een spectaculaire wedstrijd. Team Dragon trok van bij de aftrap in de aanval terwijl de Koreanen verlamd leken door de zenuwen. De Koreaanse bondscoach Uli Stielike vreesde voorafgaand voor een bitsige sfeer waar zijn spelers geen raad mee zouden weten en de Duitser kreeg gelijk.
Na 34 minuten resulteerde het Chinese offensief in het openingsdoelpunt van Yu Dabao waarna de elf van Lippi terugplooiden op de eigen helft. Na de pauze kwam Zuid-Korea enkele keren akelig in de buurt van de gelijkmaker maar doelman Zeng Cheng hield de nul op het bord.
Wanhoop na de nederlaag tegen Syrië.
Kansen vlogen over en weer in de slotfase maar China hield stand tot diep in de blessuretijd. Na het laatste fluitsignaal liepen de emoties dan ook hoog op bij Lippi en zijn spelers. Ook pers en publiek spraken in lyrische termen over de onverwachte zege, een groot contrast met de gewelddadige sfeer na de nederlaag tegen Syrië in oktober vorig jaar. De nederlaag tegen een voetbalnatie, verscheurd door een burgeroorlog en met heel wat minder financiële bagage wekte heel wat woede op bij de Chinese supporters. De agressie in de straten rond het stadion in Xi’an was in de eerste plaats gericht aan Cai Zhenhua, de voorzitter van de federatie die de zwarte piet echter doorschoof naar bondstrainer Gao Hongbo. De nationale voetballegende stapte na de kansloze nederlaag tegen Oezbekistan enkele dagen later zelf op.
Het staatsmedium Xinhua veroordeelde Hongbo voor het chaotisch en teleurstellend voetbal van een team dat als los zand aan elkaar hing. Op Weibo, de Chinese versie van Twitter, kregen echter de federatie, residerend in haar ivoren toren, en de spelersgroep de wind van voren. Critici stelden zich ook hardop de vraag welke meerwaarde de komst van overbetaalde sterren zoals Hulk naar de Super League betekenen voor het nationaal elftal. Geen onterechte kritiek want het ontbreekt de federatie en de Super League duidelijk aan een langetermijnvisie.
Het Lippi-effect
Sinds de eeuwwisseling stonden immers tien verschillende trainers aan het roer van Team Dragon, netjes verdeeld over de eigen trainersgilde en Europa. Nadat Hongbo in naam van de Chinese trainersschool had gefaald, schreef de regel dan ook voor dat de bond op zoek zou gaan naar een Europese trainer met internationale faam.
En zo geschiedde: op 22 oktober trad Marcello Lippi in dienst als nieuwe bondscoach. Het profiel van de Italiaan paste geheel in de lijn van de nieuwe economische realiteit in het Chinese voetbal: succesvol, wereldberoemd en duurbetaald. Zo zou Lippi naar verluidt 16 miljoen pond per jaar verdienen. Wat in het voordeel van de ex-wereldkampioen spreekt, is echter zijn affiniteit met het Chinese voetbal. Met Guanzghou Evergrande won hij als tweede Chinese club de Aziatische Champions League in 2013.
Niet toevallig steunde Lippi op vijf steunpilaren van zijn eerste Chinees avontuur om Zuid-Korea te verslaan. Na amper vier wedstrijden aan het roer is de Chinese pers ervan overtuigd dat de op leeftijd zijnde Lippi de ideale man is om eindelijk een stabiele basis voor te leggen voor de toekomst. De historische overwinning op angstgegner Zuid-Korea kan voetballand China psychologisch naar een hoger niveau tillen. Het bewijs dat niet alle voetbaltriomfen uitgedrukt kunnen worden in miljoenen.
Jeroen Dejonckere is freelance sportjournalist. Door zijn studies geschiedenis en economie heeft hij een voorliefde voor de historische, sociaaleconomische en politieke achtergronden van de hedendaagse sport. Hij publiceert o.a. voor MO*
Naschrift van ChinaSquare
Team Dragon heeft op dinsdag 28 maart Iran ontmoet, het hoogst gerangschikte Aziatische land op de FIFA-ranking. Jeroen Dejonckere voorspelde al dat ook deze wedstrijd uiterst moeilijk zou worden. De Chinezen verloren met 1-0 en de WK-droom ligt zo goed als zeker aan diggelen.
