Terwijl westerse economen zich obsessief op de buitenlandse investeringen in China concentreren, lopen ze het risico een veel belangrijkere trend te missen: de snel groeiende Chinese investering in het buitenland. Alleen al in de regio Azië-Stille Oceaan stegen in 2023 de Chinese directe investeringen met 37% tot bijna 20 miljard USD. Dit heeft een niet-geringe invloed op de wereldeconomie.
China: de supermarkt voor bijna alles; illustratie China Daily (disclaimer)
Laatkomer
‘China’s ODI (outbound direct investment) is sinds de eeuwwisseling aanzienlijk gestegen’, zegt Frederic Neumann, hoofdeconoom Azië bij de Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC). ‘China waagde zich pas halverwege de jaren 2000 in het internationale investeringslandschap en was in zekere zin een laatkomer. Na snelle stijgingen in de eerste helft van de jaren 2010 overtreft China’s ODI nu echter dat van Japan, Duitsland en het VK. En er is nog ruimte voor exponentiële groei. Neumann merkt op dat eind 2023 de totale omvang van de Chinese uitgaande investeringen slechts een derde van die van de VS bedroeg. Dit is nog steeds weinig in verhouding tot de totale omvang van de Chinese economie. Met 15,7% van het bruto binnenlands product (bbp) ligt het volgens Neumann ver onder het wereldwijde gemiddelde van 34%.
Globale Zuiden
Volgens Neumann ontvangen Chinese bedrijven sterke prikkels om ‘eropuit te gaan’ (zouchuqu, een overheidsslogan om ondernemingen aan te sporen in het buitenland te investeren), zeker ook in het zogenaamde ‘Globale Zuiden’. Naarmate China zich ontwikkelt, zal de ODI een steeds belangrijker kanaal worden om toegang te krijgen tot hulpbronnen, markten en handelsroutes. ‘We denken dat de Chinese ODI-stromen zullen versnellen’, voegt hij eraan toe. ‘In ons basisscenario, dat voorziet in een stijging van de ODI in lijn met de recente trend, zouden de jaarlijkse stromen met meer dan 50% kunnen stijgen, waarbij tussen nu en 2028 ten minste 1,4 biljoen USD in het buitenland moet worden geïnvesteerd.’
Zuidoost-Azië
Die trend in de buitenlandse investeringen van China staat in schril contrast met de daling van 12% van de totale directe buitenlandse investeringen in opkomend Azië in 2023. Ongeveer de helft van de investeringen die China in de regio doet, gaat naar Zuidoost-Azië, een stijging van 27% op jaarbasis. Vooral Indonesië, de grootste economie van Zuidoost-Azië, die in 2023 met meer dan 5% groeide, haalde vorig jaar ongeveer 7,3 miljard dollar aan Chinese ODI binnen. Chinese investeringen kunnen Jakarta helpen de eigen economische doelen te bereiken. Dat geldt ook voor andere delen van Azië.
Verschuiving
De sectoren waarin China zich concentreert zijn aan het verschuiven. Zo zijn de ODI in mijnbouw en onroerend goed gedaald. De focus is verschoven naar technologie, hernieuwbare en groene energie, elektrische voertuigen en digitalisering. Een van de belangrijkste investeringen in de EV-sector is een joint venture tussen het Zuid-Koreaanse LG Chem en Zhejiang Huayou Cobalt. Andere Chinese autofabrikanten hebben productiefaciliteiten in landen als Thailand, Vietnam en Maleisië opgezet.
Geografie
De geografische prioriteiten van China zijn ook aan het evolueren. De VS en Europa zijn minder in trek, terwijl de ODI naar Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten stijgt ‘De aantrekkingskracht van nieuwe wereldmarkten en evoluerende bedrijfsmodellen drijven Chinese ondernemingen ertoe de stap naar het buitenland te wagen en hun aanwezigheid op het wereldtoneel uit te breiden’, merkt econoom Yi Wu van Dezan Shira & Associates op.
Uitdagingen
Dit brengt natuurlijk nieuwe uitdagingen met zich mee. ‘Hoewel deze trend deuren opent naar voor Chinese bedrijven veelbelovende regio’s,’ aldus Wu, ‘kan de complexiteit van het navigeren door uiteenlopende regelgevingen in verschillende landen een uitdaging zijn voor hun wereldwijde inspanningen.’
Loskoppelen
De rol van China in de wereldeconomie wordt vaak verkeerd begrepen. Een van die aspecten is de staat van de banden tussen de VS en China. ‘Als je denkt dat de VS zich loskoppelt van China, denk dan nog eens goed na’, zegt econoom Robin Brooks van het Institute of International Finance. ‘Kijk naar de sterke stijging van het handelsoverschot van China met belangrijke overslaghubs in de hele wereld. Goederen die in China zijn gemaakt gaan nog steeds naar de VS, alleen via een meer omslachtige route. Er is geen sprake van ontkoppeling, enkel van herlabelen.’
BRI
Wat er misschien echter wel het meest toe doet is hoe het Chinese geld zich naar de hogere markt beweegt. Wu merkt op dat Xi’s Belt and Road Initiative (BRI) de afgelopen jaren ‘enorme kansen bood voor China’s investeringen in het buitenland, wat leidde tot een aanzienlijke toename van het aantal en de waarde van de investeringen in de BRI-landen.’. Tegen het einde van 2022 hadden Chinese buitenlandse investeerders een ‘robuuste wereldwijde aanwezigheid’ opgebouwd met 47.000 offshore-ondernemingen in 190 landen over de hele wereld.
Spreiding
Meer dan 60% van deze ondernemingen bevond zich in Azië, 13% in Noord-Amerika en 10,2% in Europa. Deze namen ongeveer 16.000 buitenlandse bedrijven over, waarvan ongeveer 34% in BRI-landen. ‘China’s betrokkenheid bij Latijns-Amerika is ook snel toegenomen’, zegt Wu van China Briefing. Een ‘substantiële katalysator voor deze expansie’, merkt hij op, was een transactie van bijna 3 miljard USD in Peru. Daar verwierf China Southern Power Grid International twee Peruaanse activa van Enel, het grootste nutsbedrijf van Italië. ‘Latijns-Amerika ontpopt zich als een opmerkelijke hub voor fusies en overnames van Chinese ondernemingen’, aldus Wu. Loletta Chow, van Ernst & Young China Overseas Investment Network, merkt op dat ‘China de op één na grootste handelspartner van Latijns-Amerika blijft en dat de regio geleidelijk een cruciale economische en handelspartner wordt voor Chinese ondernemingen.’
Soft power
Dit kan ook een manier zijn om de soft power van China in de wereld te ondersteunen, merkt Linda Calabrese op, een onderzoekster bij het Overseas Development Institute. ‘Daarom’, zegt ze, ‘heeft investeren in hernieuwbare energiebronnen een positief niet-monetair rendement en kan het de bilaterale relaties verbeteren.’ Margaret Myers, directrice Azië bij de denktank Inter-American Dialogue, merkt op dat Chinese investeerders ‘ook gefocust blijven op belangrijke traditionele sectoren, waaronder die met betrekking tot China’s eigen voedsel- en energiezekerheid.’
Politiek
Natuurlijk vallen er tussen de regels geopolitieke fricties vast te stellen. De Filippijnen, Mongolië en Papoea-Nieuw-Guinea zagen tussen 2022 en 2023 een daling van bijna 100% van de investeringen uit China. Dit zijn landen die op gespannen voet staan met Beijing. Dat geldt ook voor de binnenlandse economie. China doet geen buitenlandse investeringen in een vacuüm. En China’s middelen om hopen geld in projecten over de hele wereld te blijven pompen vereist het stabiliseren van de binnenlandse economie om ervoor te zorgen dat de bbp-groei eind 2024 zo dicht mogelijk bij 5% ligt.
Bron: Asia Times
