Dit artikel verscheen op 16 februari op de website China Talk. Het is het vierde van een reeks die ChinaSquare in overleg met de auteur overneemt.
Ed Sander* staat in de reeks ‘China’s grote internetschoonmaak’ stil bij nieuwe regels rondom KREDIETBEOORDELING.
De aanleiding voor de reeks was een aantal ontwikkelingen rond de beursgang van de aan Alibaba gelieerde Ant Group van Jack Ma. Die passen in een serie van aanscherpingen van wetten en regels voor de tot voor kort wildwestachtige Chinese internetsector. In een serie artikelen neem Ed Sander van China Talk deze maatregelen onder de loep. In het eerste deel keek hij naar de nieuwe antimonopoliewetgeving, in het tweede deel naar de nieuwe regels voor de fintechmarkt, in het derde naar dataprivacy. Ziehier dus: KREDIETBEOORDELING.
China’s grote internetschoonmaak – deel 4: kredietbeoordeling
We keren nog één keer terug naar de toespraak van Guo Shuqing, een van de financiële toezichthouders, die de Chinese fintechmarkt er begin december tijdens een congres in Singapore flink van langs gaf. Naast zijn waarschuwingen over privacywetgeving die we in deel 3 van deze serie behandelden zei Guo, dat het nodig was vast te stellen wie eigenaar is van alle data. ‘De Chinese overheid heeft data erkend als een productiefactor, net als arbeid, kapitaal en technologie. En duidelijk eigenaarschap is fundamenteel voor marktgedreven toewijzing en prijsstelling van data. Momenteel hebben weinig jurisdicties het eigendom van data gespecificeerd en BigTechs hebben de facto controle over data. Het is nodig om datarechten van verschillende partijen te verduidelijken, en de gegevensstroom en het prijsmechanisme te verbeteren.’
Met de verwijzing naar ‘productiefactor’ zinspeelt Guo erop, dat data eigendom is van de overheid. Wat hij daarmee en met het ‘verbeteren van datastromen’ bedoelde werd al snel duidelijk.
Maar eerst een stukje achtergrond.
Kredietbeoordeling in China
Omdat de Chinese staatsbanken over weinig consumentendata beschikken is er altijd gebrek geweest aan een goed systeem voor het beoordelen van de kredietwaardigheid van consumenten. Bij gebrek aan zo’n systeem komt de markt van consumentenleningen, die soms nodig zijn om de consumptie-economie -binnen gezonde grenzen- een stimulans te geven, niet op gang. Als banken het risico niet kunnen inschatten zullen ze namelijk niet graag een lening verstrekken, zeker niet zonder onderpand. In 2006 zette de Chinese centrale bank (People’s Bank of China) daarom het Credit Reference Center op; een datapool van banken en andere traditionele leningenverstrekkers. Maar 9 jaar later, in 2015, beschikte het nog steeds over data voor maar 25% van de markt. Consumenten die online microleningen afsloten bleven ook buiten beeld. Het was tijd voor plan B.
Plan B
In 2015 gaf de overheid een achttal bedrijven, waaronder Tencent en Ant Group, opdracht om met hun data een kredietbeoordelingssysteem te ontwikkelen. De ontelbare betalingen die plaatsvinden via betaalsystemen als WeChat en Alipay genereren enorme hoeveelheden data die deze fintechbedrijven kunnen inzetten voor het berekenen van kredietwaardigheid. Het stelt hen in staat om leningen te verstrekken zonder onderpand. Zoals we hebben gezien was dat een van de succesfactoren in de groei van Ant Group. Het kredietbeoordelingssysteem van Sesame Credit werkt namelijk goed. Bij Ant is het percentage slecht presterende leningen 1,3%. Bij de staatsbanken was dat in september 2%. Maar dat verzamelen en gebruiken van data verhoogt ook de kans op privacyschending (zoals we hebben gezien in deel 3 van deze serie). Ook bij de banken die samenwerken met Ant Group en de daadwerkelijke leningen verstrekken levert dit risico’s op; zij kunnen enkel vertrouwen op de correctheid van Ant’s kredietbeoordeling. En deze machtspositie was de financiële toezichthouders een doorn in het oog.
Uiteindelijk waren de resultaten van de acht individuele partijen teleurstellend. Weliswaar werkt kredietbeoordeling met systemen als Ant’s Sesame Credit goed, ze komen wel met diverse problemen waaronder het overmatig verzamelen van data en belangenverstrengeling. Veel partijen waren namelijk zowel aanbieder als gebruiker van de kredietinformatie. Zo is de financiële score bij Sesame Credit sterk verweven met de bedragen die een consument besteedt bij de platformen Taobao en Tmall van Alibaba en gebruik Ant haar eigen systeem voor het verkopen van producten en diensten. Geen van de acht partijen kreeg daarom in 2017 toestemming om zijn systeem commercieel aan te bieden aan derden.
Plan C
De centrale bank moest dus terug naar de tekentafel voor Plan C. Ondanks dat de individuele systemen ontoereikend waren zag de overheid wel in, dat de data van al die acht bedrijven waardevol was. Ze zagen in 2018 de oplossing in het opzetten van Baihang Credit Scoring, een joint venture tussen de China Internet Finance Association (onder toezicht van de centrale bank) met 36% aandeel en de acht voormalige kandidaten met elk 8% aandeel. De bedoeling was dat die acht hun data aan Baihang zouden aanleveren, die daarmee al die gegevens kon combineren tot de ultieme kredietbeoordeling. Tenminste, dat was het plan.
Tencent en Ant Group bleken echter helemaal niet happig te zijn op het delen van hun waardevolle data binnen de Baihang joint venture. In september 2019 werd bekend, dat de twee weigerden mee te werken. Beiden hebben 8% aandeel in Baihang, maar beschikken over veel meer data dan de andere 7 deelnemers. Ze waren dus niet bereid hun waardevolle data zomaar te delen met hun concurrenten in Baihang. En met zoveel eigen data hebben ze Baihang helemaal niet nodig. Uiteindelijk kreeg Baihang van slechts drie van de acht deelnemers data aangeleverd. Een ander probleem waar Baihang tegenaan liep was, dat de aangeleverde data te rudimentair of gebrekkig van kwaliteit waren. Een van de redenen voor de onwil om mee te werken met Baihang was volgens een anonieme Tencent medewerker, dat Baihang te laag in de hiërarchie zou zitten om dit te kunnen afdwingen. Alleen de centrale bank zelf zou dit kunnen eisen. En dit was precies waar Guo Shuqing in Singapore op zinspeelde.
Regulering van kredietbeoordeling
In maart 2013 verstrekte de centrale bank voor het eerst regels m.b.t. kredietbeoordeling, maar zoals we ook hebben gezien bij de antimonopoliewetgeving en regulering van fintech is deze regelgeving inmiddels ingehaald door de ontwikkelingen in de internetsector. Door de snelle groei in online financiële diensten was er een explosie aan de vraagkant van de markt voor kredietbeoordeling. Aan de aanbodkant zijn er 131 bedrijven met een vergunning voor kredietbeoordeling van bedrijven, maar voor particulieren is dit zeer beperkt. Naast het Credit Reference Center en Baihang heeft momenteel slechts één andere entiteit, Pudao, toestemming om dergelijke diensten aan te bieden. Pudao kreeg daarvoor kort geleden, in december 2020, een vergunning en heeft als aandeelhouders staatsbedrijf Beijing Financial Holdings Group, gezichtsherkenning-startup Beijing Kuangshi Technology en de fintechdivisies van smartphonefabrikant Xiaomi en e-commercebedrijf JD. Geen van deze partijen is deelnemer in Baihang.
Het Credit Reference Center en Baihang konden de afgelopen jaren de vraag niet aan, waardoor er steeds meer aanbieders opstonden die niet beschikten over de noodzakelijke vergunningen. Er wordt steeds meer onconventionele data verzameld zoals activiteit op sociale media, telecomdata, e-commercetransacties, boekingen voor trein- en vliegtickets en data uit apps en browsers. De hoogste tijd om in te grijpen dus.
Ingrijpen
Eind 2020 werd langzaamaan duidelijk dat er iets in het vat zat. Op 26 november beloofde de overheid kredietinformatie meer inzichtelijk te maken. In december benadrukte men het belang van bescherming en beveiliging van persoonsgegevens bij kredietbeoordeling. Op 27 december gaven de toezichthouders een toelichting op het interview dat ze een dag eerder hadden gehad met Ant Group. Ze prezen Ant Group voor zijn rol in innovatie in de financiële markt, maar bekritiseerden Ant ook op een aantal vlakken en eisten rectificatie van een aantal problemen. Een deel van deze zaken is reeds besproken in deel 2 van deze serie, maar de toezichthouders hadden het ook specifiek over data en kredietbeoordeling: “Ant Group dient persoonlijke kredietbeoordeling met een wettelijke licentie en in overeenstemming met wet- en regelgeving te exploiteren, en de privacy van personen te beschermen.” Ant’s Sesame Credit heeft zoals gezegd geen vergunning voor kredietbeoordeling van particulieren, enkel voor beoordeling van de kredietwaardigheid van bedrijven. Ant dacht hier waarschijnlijk mee weg te kunnen komen door de kredietbeoordeling zelf uit te voeren en goedgekeurde klanten door te sluizen naar banken die de daadwerkelijke leningen verstrekken.
Het is opmerkelijk dat Ant zo lang buiten schot is gebleven. Wat er gebeurt als bedrijven zonder toestemming toch kredietbeoordeling aanbieden hebben verschillende cases de afgelopen jaren namelijk duidelijk gemaakt. In januari 2018 werd Tencent Credit gelanceerd. Een dag later werd het systeem al weer van de markt gehaald. Volgens Tencent zou het ‘slechts om een test gaan die inmiddels was afgerond’. In november 2019 werd Kaola Credit beschuldigd van het illegaal opslaan en verhandelen van consumentendata. In januari 2021 legde de centrale bank het bedrijf Pengyuan tenslotte een boete met recordhoogte (620,000 RMB, €80.000) op voor het verstrekken van kredietinformatie zonder vergunning. Ook werd 19,2 miljoen RMB ($2,5 miljoen) aan illegaal verkregen gelden in beslag genomen. Zowel Tencent en Kaola Credit als Pengyuan behoren opmerkelijk genoeg tot de groep van acht bedrijven die oorspronkelijk waren gevraagd kredietbeoordeling te ontwikkelen, en zijn alle 3 deelnemers in Baihang.
Nieuwe regels
Op 11 januari publiceerde de centrale bank een voorstel voor nieuwe regels voor bedrijven die data verzamelen ter beoordeling van kredietwaardigheid van ondernemingen en individuen. De nieuwe regels zouden moeten afrekenen met wanpraktijken, de privacy van de betrokkenen moeten beschermen en kredietbeoordeling transparanter moeten maken. De wet is al in de maak sinds 2016.
Kredietinformatie wordt voor het eerst gedefinieerd en het voorstel geeft duidelijke regels over de manier waarop het verzameld, samengesteld, opgeslagen, verwerkt en gebruikt mag worden. Leveranciers van kredietbeoordelingen dienen zo min mogelijk en enkel noodzakelijke informatie te verzamelen. Verzameling mag enkel op een legale manier gebeuren en het individu dient om toestemming gevraagd te worden en geïnformeerd te worden hoe zijn gegevens gebruikt worden. Het individu mag ook een overzicht van zijn gegevens opvragen. Ook bevat het voorstel richtlijnen voor beveiliging en datastromen buiten de grenzen van China. De centrale bank heeft duidelijk de Civil Code (zie deel 3) als uitgangspunt genomen voor de regels. De branche wordt daarnaast aangemoedigd een diversiteit aan diensten en producten te leveren die binnen de regelgeving vallen.
Bedrijven als Ant Group, JD en Tencent, die samen met gelieerde banken leningen verstrekken op basis van hun eigen kredietbeoordeling moeten daar wellicht een vergunning voor aanvragen, wat overeenkomt met de verklaring in december. Hetzelfde zou gelden voor kleinere dienstverleners die data verzamelen en kredietinformatie verstrekken aan derden. Zonder zo’n vergunning mag men enkel data leveren aan een partij met een vergunning, maar zelf geen kredietbeoordeling uitvoeren. Als financiële instellingen zelf over onvoldoende data beschikken kunnen ze bij het verstrekken van leningen aankloppen bij het Credit Reference Center, Baihang of Pudao. De financiële instellingen mogen die data vervolgens alleen gebruiken voor de doeleinden waar het individu toestemming voor heeft gegeven. Heel interessant is verder de eis, dat kredietbeoordelaars hun methoden en modellen voor het beoordelen van particulieren openbaar moeten maken en gebruikers moeten (kunnen) vertellen welke data er gebruikt is om hun kredietwaardigheid te beoordelen. (Klik hier voor meer details over het wetsvoorstel).
Centrale database voor iedereen
Maar het meest opzienbarende bericht kwam op 11 januari 2021, toen het voornemen van de toezichthouders om techbedrijven als Ant Group, JD.com en Tencent te dwingen data over leningen te delen uitlekte. Deze data zullen dan breder gedeeld worden met banken en andere verstrekkers van leningen, met als doel het voorkomen van excessief lenen en fraude. Als kleinere banken die data ook via een instelling als Baihang zouden kunnen verkrijgen zouden ze ook minder afhankelijk worden van een partij als Ant Group. In veel gevallen selecteert Ant nu leners, voert een kredietbeoordeling uit en geeft de gegevens van goedgekeurde klanten door aan de banken, die daar flink voor betalen. Ant brengt zo’n 30-40% van de rente-inkomsten in rekening voor haar diensten. Als het de centrale bank lukt om delen van data af te dwingen verliest Ant mogelijk opnieuw een grote cash cow.
Deze eis klinkt misschien vergaand, maar in de wet van 2013 was reeds opgenomen, dat alle instituten die zich bezighouden met leningen kredietinformatie dienen te verstrekken aan het Credit Reference Center, zodat deze een centrale database kon opbouwen die voor iedereen inzichtelijk is (vergelijkbaar met de stichting BKR in Nederland). Een dergelijke plicht tot levering van data bestaat echter niet voor Baihang, wat heeft geleid tot de eerder genoemde onwil tot het delen van data.
Op 4 februari werd bekend dat Ant Group zijn kredietbeoordeling gaat afsplitsen naar een aparte entiteit, die daarna onder toezicht van de autoriteiten komt te staan. Het is afwachten of de centrale bank hiermee ook zijn zin krijgt en uiteindelijk kan beschikken over Ants waardevolle data.
* Ed Sander is mede-oprichter van ChinaTalk, een organisatie gespecialiseerd in kennisoverdracht over China en met name over e-commerce, cultuurverschillen en digitale innovatie in China. Hij verzorgt over die thema’s lezingen, gastcolleges en trainingen.
Op dit ogenblik zit in het cursusaanbod van Ed Sander de (betaalde) e-learning cursus e-commerce in China https://www.chinatalk.nl/onze-diensten/lezingen-e-learning/e-learning/
Zie ook dit interview https://www.customertalk.nl/artikelen/interview/innovaties-in-china-als-zinnige-lessen-voor-online
