China heeft een conceptdocument bekend gemaakt voor een wereldwijd veiligheidsinitiatief, het Global Security Initiative (GSI), een breed wereldwijd veiligheidssysteem gebaseerd op samenwerking tussen landen. Het concept zelf werd al een jaar geleden gelanceerd, maar krijgt nu meer inhoud. Het document bespreekt de doeleinden en principes, de concrete gedragsregels en de instellingen waarin China het GSI wil realiseren. Die volledige realisatie is duidelijk niet voor morgen maar toont wel duidelijk waar China heen wil. De toepassing van GSI op het conflict in Oekraïne kan gezien worden als een Chinees vredesplan.
GSI heeft als doelstelling de oorzaken van internationale conflicten zoveel mogelijk op te ruimen en zo de wereld veiliger te maken. Het vertrekt vanuit de bezorgdheid dat de oorlog in Oekraïne verder kan escaleren en leiden tot een nucleaire catastrofe en bevestigt het Chinese engagement om alles te doen voor de wereldvrede.
Het conceptdocument werd in Beijing voorgesteld door buitenlandminister Qin Gang.
‘Vandaag veranderen onze wereld, de tijden en de geschiedenis zoals nooit voorheen. De internationale gemeenschap staat voor talrijke risico’s en uitdagingen zoals we die nog zelden zagen. Er zijn ernstige regionale veiligheidsproblemen, talrijke lokale conflicten en onrust, Covid-19 is niet voorbij, unilateralisme en protectionisme zijn sterk toegenomen, en traditionele en niet-traditionele bedreigingen van de veiligheid lopen door elkaar. Het gebrek aan vrede, ontwikkeling, veiligheid en correct bestuur neemt toe en de wereld staat nog maar eens op een kruispunt van de geschiedenis’.
Het document gaat uit van een grotere rol voor de Verenigde Naties. Grote landen spelen nog wel een voortrekkersrol, maar moeten streven naar vreedzame co-existentie en stabiele evenwichtige relaties in plaats van naar hegemonie.
China zal actief deelnemen aan het vastleggen van een ‘nieuwe agenda voor vrede’ en andere initiatieven van de secretaris-generaal van de VN.
Het kernprincipe is engagement voor gemeenschappelijke en duurzame veiligheid door samenwerking. Dat moet gebeuren met respect voor de soevereiniteit en de territoriale integriteit van alle landen, volgens de principes van het handvest van de Verenigde Naties, en rekening houdend met de veiligheidszorgen van alle landen. Geschillen zijn op te lossen via onderhandelingen. De gemeenschappelijke veiligheid slaat zowel op klassieke brandhaarden (militaire conflicten) als op niet klassieke (terrorisme, …).
De basisgedachte is dat de mensheid streeft naar een ‘gemeenschappelijke toekomst’. Volgens Qin Gang is dit concept al door 80 landen of regio’s in diplomatieke documenten onderschreven.
Pleidooi voor onderhandelde oplossing in Oekraïne
Het document zet zich in het bijzonder af tegen koude oorlog, unilaterale acties, blokvorming en hegemonie. Het benadrukt dat er consensus moet komen over het niet gebruiken van kernwapens en het oplossen van regionale brandhaarden door politieke onderhandelingen.
China is diep bezorgd over de ‘escalatie van de Oekraïne crisis sinds een jaar’. (het gaat er van uit dat de burgeroorlog in Oekraïne al langer bezig was dan de Russische inval).
China zal verder ijveren voor vredesbesprekingen, waar mogelijk bijdragen aan een oplossing en werken aan de bevordering van dialoog. Het roept de betrokken landen op niet nog meer olie op het vuur te gooien, maar ook op te houden met China te beschuldigen (recentelijk onder meer van wapenleveringen aan Rusland) en met provocaties in de stijl van ‘Vandaag Oekraïne, morgen Taiwan’ te stoppen.
Stop koude oorlog
China heeft een stabiele vredige internationale omgeving nodig voor zijn ontwikkeling, en de verdere ontwikkeling van China is omgekeerd ook een factor van internationale stabiliteit en veiligheid.
Als waarschuwing voor wie het schoentje past voegde Qin er aan toe: ‘De buitenlandse pogingen om China af te remmen woorden voortdurend opgedreven en vormen een ernstige bedreiging voor de Chinese soevereiniteit en veiligheid’.
Het soevereine China kan niet aanvaarden dat de VS het land wil dwingen de westerse sancties tegen Rusland te volgen. Het soevereine China kan evenmin aanvaarden dat de Oekraïne-crisis zou aangegrepen worden om Taiwan uit te roepen als onafhankelijk land onder de vleugels van de VS.
Het afremmen van de nieuwe koude oorlog is een belangrijke factor voor meer veiligheid in de wereld.
Acties op vele gebieden
China zal de inspanningen voor vredehandhaving van de VN volledig ondersteunen en de structuren helpen versterken voor heropbouw na een conflictsituatie. Het wil een grotere rol voor de VN in conflictsituaties. Het wil voldoende middelen voorzien voor de Afrikaanse Unie om aan vredeshandhaving te kunnen doen en zal meer middelen voor het China-UN Peace and Development Trust Fund ‘ leveren.
China zal ook verder samenwerken binnen verschillende VN conventies zoals die tegen chemische wapens, tegen biologische wapens en alle wapens voor massavernietiging.
Mer de EU en Afrika zal verder gewerkt worden aan maatregelen tegen de verspreiding van lichte wapens, maar de wensen van Afrika zelf zullen bepalend zijn.
ASEAN ( de organisatie van Zuid-Oost Aziatische landen) wordt als voorbeeld gesteld van een regionale organisatie die via samenwerking op verschillende gebieden zorgt voor regionale veiligheid. China wil in het kader van de internationale samenwerking rond de Mekong rivier een GSI pilotzone opzetten.
Veiligheid in het Midden-Oosten vereist dat de Palestijnse kwestie zo snel mogelijk opgelost geraakt in het kader van een werkzame tweestatenoplossing. China is het enige land dat goede betrekkingen onderhoudt met alle landen in het Midden-Oosten.
Ook vrede in de Caraïben ( waar nog altijd de VS-boycott tegen Cuba geldt) en de milieudreigingen in de Stille Zuidzee ( waar de laatste landen die onder druk van de VS nog diplomatieke betrekkingen met Taiwan hebben beginnen overstag te gaan) krijgen aandacht.
Piraterij dient gezamenlijk aangepakt.
Een belangrijke paragraaf behandelt de strijd tegen terrorisme. Hier is een grotere rol weggelegd voor samenwerking binnen de VN en de Veiligheidsraad. Dat mag niet gebeuren à la carte, er moet internationale consensus zijn over de terroristische bewegingen die te bestrijden zijn. Strijd tegen terrorisme mag geen voorwendsel zijn om bepaalde landen, etnische of religieuze minderheden te viseren. Het document klaagt hier impliciet de selectieve terrorismebestrijding van de VS (in Afghanistan, Syrië, …) aan en affirmeert dat de Chinese terrorismebestrijding in Xinjiang geen onderdrukking van de Oeigoerse minderheid of de islamitische godsdienst is.
Het document vermeldt verschillende door China ondersteunde regionale initiatieven voor de veiligheid van het internet. Op gebied van bioveiligheid nodigt het andere landen uit toe te treden tot de Tianjin Biosecurity Guidelines for Codes of Conduct for Scientists.
Verdere domeinen voor samenwerking zijn de veiligheidsaspecten van artificiële intelligentie, het gebruik van de ruimte en voedsel- en energiezekerheid.
De Wereldgezondheidsorganisatie moet de leiding kunnen nemen bij internationale gezondheidscrisissen.
Meer juridische en politiesamenwerking is gewenst, met respect voor de soevereiniteit van elk land. Voor de ontwikkelingslanden moet er een wereldwijd trainingsprogramma komen voor de opleiding van hun veiligheidspersoneel. China belooft voor de komende jaren 5.000 opleidingsbeurzen.
Last but not least pleit het document voor samenwerking voor het klimaat en de verwezenlijking van de Agenda voor duurzame ontwikkeling 2030 van de VN.
Via welke instellingen en middelen kan dit programma gerealiseerd worden?
Belangrijke discussiefora zijn de Algemene Vergadering van de VN, de VN-commissies, de Veiligheidsraad en andere betrokken internationale organisaties.
Te versterken zijn organisaties zoals SCO (Shanghai Cooperation Organisation met China, Rusland en Centraal-Aziatische landen) , BRICS, CICA ( Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia ) enz.
Men kan nieuwe platformen voor dialoog oprichten, bijvoorbeeld in de Golf, en andere platformen versterken, bijvoorbeeld de Ministersvergadering van buurlanden van Afghanistan of de ‘Conferentie voor vrede, goed bestuur en ontwikkeling tussen China en de Hoorn van Afrika’.
Op het gepaste moment kunnen eigen GSI-evenementen op hoog niveau georganiseerd worden. Daarop zullen vele landen uitgenodigd worden, niet alleen een select groepje grootmachten. GSI moet een open platform zijn waar iedereen kan aan deelnemen;
Er is plaats voor nieuwe politieke veiligheidsforums zoals het China-Africa Peace and Security Forum.
En tenslotte kunnen er veiligheidsplatformen komen op specifieke gebieden zoals terrorisme, cyberveiligheid, biologische veiligheid, nieuwe technologieën enz. om niet traditionele veiligheidsrisico’s op te vangen.
Bron: Global Times, Renmin Ribao
