Biedt China met het witboek ‘China, een democratie die werkt’ een remedie tegen het ontstellend gebrek aan kennis over dit onderwerp en diepgewortelde vooroordelen in het Westen?
Op 9 en 10 december organiseert president Biden met zijn State Department een Top van de Democratie voor landen en regio’s die de VS democratieën noemt. China heeft geen uitnodiging gekregen.
Schot voor de boeg
Biden wil bondgenoten optrommelen voor een kruistocht tegen landen die het keurmerk ‘democratisch’ volgens hem niet verdienen, met China op kop. Beijing deelt echter twee schoten voor de boeg uit: een rapport van het ministerie van Buitenlandse Zaken over het falen van het Amerikaanse systeem en een document van de Chinese regering over het eigen systeem. Vooral dat laatste heeft onze aandacht, het witboek met de titel ‘China, een democratie die werkt’.
We geven de eerste indrukken over het witboek weer van enkele buitenlandse experts (en wijzen op een evenement dat als actie tegen Bidens top is bedoeld, de Top voor de Socialistische Democratie). Maar we beginnen met een voorlopig en kort overzicht van de inhoud van dat Chinese witboek.
De tekst telt 30 pagina’s, aangevuld met 11 tekstuele illustraties. De lezer kan hem opslaan en lezen via de link Full Text: China: Democracy That Works
Preambule
Volgens de inleiding, die met de juridische term preambule getooid is, zit in de Chinese whole-process people’s democracy (integrale volksdemocratie) een combinatie van verschillende componenten: proces- én resultaatgericht, correct qua werkwijze én inhoud, directe (electorale) en indirecte (participatieve, consultatieve) democratie en volkswil plus wil van de staat. Een democratie is niet een abstract en voor altijd vaststaand, maar een concreet en evoluerend verschijnsel. Er worden belangrijke criteria genoemd om een democratie te beoordelen. Verloopt de opvolging van de leiders correct? Nemen alle sectoren en personen deel? Kan iedereen ongehinderd zijn wensen kenbaar maken? Komen alle verdienstelijke kandidaten uit alle sectoren voor de hoogste posten in aanmerking via een eerlijke competitieve sollicitatieprocedure? Houdt de leidende partij zich aan de grondwet en de wetgeving? Is er echt toezicht op de machtsuitoefening? De tekst suggereert dat dit alles het streven en de praktijk is in China.
Decoratief?
De inleidende tekst benadrukt vervolgens dat een echte democratie geen mooie procedure voor de sier is, geen decorative ornament. Ze moet effectief werken aan de zaken die de bevolking aangaan. Stemmen is belangrijk, deelnemen aan het beheer belangrijker. Politici en functionarissen moeten hun beloften na verkiezingen inlossen. Wetten en regels hebben pas iets te betekenen als ze nageleefd worden.
Maar één echte democratie?
Nee, elk land heeft volgens China recht op een democratische ontwikkeling, die is geworteld in traditie en cultuur, en aangepast aan de historisch gegroeide en verder evoluerende eigen omstandigheden. Er is geen model waaraan andere landen zich moeten aanpassen of waarmee een staat of blok andere landen mag beoordelen. Samenwerking en leren van elkaar zijn ook op dit terrein noodzakelijke kernbegrippen.
Waarom is de CPC de leidende partij?
Deel één van het witboek gaat over de leidende rol van De Communistische Partij van China. De CPC heeft in de loop van de afgelopen 100 jaar laten zien dat haar visie op het marxisme en haar beleid de beste garantie biedt voor de wederopleving van China en dat de organisatie het waard is de leiding stevig in handen te houden. Ze heeft in drie fasen, van 1949 tot 1978, vanaf 1978 en vervolgens vanaf 2012 de economische basis gelegd voor verschillende democratische instellingen. ‘Een land met 1,4 miljard inwoners, die allemaal vertegenwoordigd moeten worden en waarvan de belangen een behartiging verdienen, heeft een sterke en gecentraliseerde leiding nodig, die met haar beleid in de eerste plaats altijd het volk wil dienen. Het moeten leiders zijn die trouw blijven aan het marxisme, de partij en het volk.’
Instellingen van een democratische dictatuur
Deel twee begint met de definiëring van het controversiële begrip democratische dictatuur van het volk. Deze op het eerste zicht tegenstrijdige formule betekent dat een minderheid van (mogelijke) overtreders kort gehouden wordt om de democratie voor de meerderheid te garanderen. Hoewel ze niet concreet worden genoemd, moeten wij hierbij wellicht denken aan separatisten, terroristen, en organisaties of personen die geweld plannen of plegen tegen de Chinese volksdemocratie, om het socialisme omver te werpen, of aan functionarissen die voor eigen gewin hun macht misbruiken. Deel 2 bevat vervolgens de beschrijving van de instellingen: de volkscongressen, de door de partij geleide consultatie met andere partijen, massaorganisaties en raadplegingen op brede schaal, autonome etnische regio’s. Het laatste onderdeel, dat van de verkiezingen in wijken, stadsdistricten, dorpen en werkgemeenschappen, met meer kandidaten en mogelijkheden tot kandidatuurstelling, kan voor het grote publiek in het Westen een eyeopener zijn. De beschrijving van de instellingen gebeurt met cijfermateriaal en aanschouwelijke voorbeelden. (zie ook deze video)
Electoraal + consultatief + participatief
Nog concreter wordt het witboek in deel drie over het gemengde electorale, consultatieve en participatieve karakter van de Integrale Volksdemocratie. De auteurs betogen dat dit een alomvattend en gecoördineerd systeem is met uitgebreide en regelmatige deelname van de bevolking. Het zorgt er volgens hen voor dat de stemmen van de mensen worden gehoord en dat hun wensen aan bod komen in elk aspect van het politieke en sociale leven van China. Individuen kunnen hierbij het politieke proces niet manipuleren met geld of media-invloed. Ook over verkiezingen, raadplegingen, dagelijks beheer van het leven aan de basis en toezicht op de functionarissen en het beleid, krijgt de lezer feiten en cijfers.
Groei en resultaten
Deel 4 behandelt de geleidelijke modernisering van het systeem en hoe het is uitgegroeid tot een stelsel dat ten dienste staat van de bevolking en uitdrukkelijk niet van het grote kapitaal. Ook de resultaten komen aan bod: voortdurende uitbreiding van de rechten die de bevolking geniet, behoorlijk en efficient bestuur, sociale stabiliteit en harmonie, strijd tegen corruptie en machtsmisbruik.
Pluriformiteit en gezamenlijkheid
In deel 5 argumenteren de auteurs dat er door de eeuwen heen in verschillende periodes en op verschillende plaatsen vormen van democratie zijn gegroeid. In China is een integrale volksdemocratie ontwikkeld die past bij de nationale omstandigheden. Ze heeft typisch Chinese kenmerken, maar is tegelijk een voorbeeld van de vraag naar democratie die mensen over de hele wereld stellen. Aan de mogelijke antwoorden op die vraag heeft China er een toegevoegd. Conclusie: het werk is niet (en waarschijnlijk nooit) af. Laten verschillende beschavingen van elkaar leren, zoeken naar overeenkomsten en niet naar conflicten, om een gezamenlijke toekomst op te bouwen. China maakt er zich klaar voor.
Meningen uit het buitenland
Aan de officiële Engelstalige krant, China Daily hebben enkele buitenlandse deskundigen een eerste mening gegeven over het witboek. Volgens Carlos Martinez, mederedacteur van Friends of Socialist China, kan het westerse publiek dat wordt doodgegooid met beweringen over het ‘ondemocratische, autoritaire China’ door het witboek een gedetailleerd inzicht krijgen in hoe het Chinese systeem echt in elkaar zit. ‘Er zijn wel degelijk verkiezingen, maar in tegenstelling tot die in het Westen worden ze in China niet door financiële belangengroepen gemanipuleerd. Er is geen met enorme budgetten gespijsde marketing. Kandidaten worden verkozen op basis van hun prestaties ten dienste van de bevolking’. Martinez is het van harte eens met de stellingen dat het democratisch gehalte van een land in de eerste plaats moet worden beoordeeld door zijn inwoners en dat ook de internationale gemeenschap zijn democratische kwaliteiten kan erkennen. Volgens de Britse publicist geeft het geen pas dat enkele zelfverklaarde rechters hierover willekeurig een oordeel vellen. China zelf is duidelijk niet van plan zijn eigen democratie tot het universele model te verklaren, en dat staat ook met zoveel woorden in het witboek.
Afrika – Bangladesh – India
Volgens Dennis Munene, van het Africa Policy Institute, gaat ‘het democratisch centralisme van China in tegen diegenen die een te beperkte en verkeerd begrepen visie hebben op wat een progressieve democratie die de mensen centraal stelt moet zijn’. Munene ziet China als ‘een beschavingsstaat met een Volksrepubliek die de ambities vervult van 1,4 miljard mensen en 56 etnische bevolkingsgroepen’.
Munshi Faiz Ahmad, ex-voorzitter van het Bangladesh Institute of International and Strategic Studies, is het eens met de mening dat de Volksrepubliek op een manier democratischer is dan veel landen die vanzelf als democratie worden beschouwd. ‘Dat is zo’, zegt deze voormalige ambassadeur van Bangladesh in China, ‘omdat het democratisch gehalte er wordt afgemeten aan de instemming die het systeem krijgt van het volk, aan het volkstoezicht, de participatie en het welzijn’.
Karori Singh, Emeritus Fellow van de University of Rajasthan in India, prijst het ‘stevige institutionele kader’ en ‘de concrete en pragmatische praktijk’ van de integrale volksdemocratie die effectief werkt in de Chinese context. ‘Dankzij zijn democratische besluitvorming, beheer en toezicht, ook op juridisch gebied, is China erin geslaagd de rechten van de bevolking te realiseren en de ergste armoede op vrij korte tijd te bestrijden’, aldus Singh.
‘Socialistische democratie’
Die prestaties zijn voor marxistische organisaties zoals Friends of Socialist China (FSC) en The International Manifesto Group ook een belangrijk criterium om China te beschouwen als een ‘socialistische democratie’. FSC haalt uit de tekst van het witboek de volgende zin naar voren ‘de staatsmacht dient het volk, in plaats van het kapitaal.’ Dit fundamentele feit verklaart volgens de radicaal socialistische medewerkers van deze blogs het feit dat ‘China, ondanks dat het een ontwikkelingsland is, in staat is om zo effectief prioriteit te geven aan het voorzien in de behoeften van de massa’s van de mensen – het uitroeien van absolute armoede, het onderdrukken van de Covid-19-pandemie, het aanpakken van dakloosheid, het uitroeien van corruptie, het bouwen van het grootste sociale zekerheidsstelsel ter wereld en de transitie naar een koolstofarme economie’.
Tegentop
Friends of Socialist China (FSC) en The International Manifesto Group beleggen, onder andere als actie tegen de Democratietop van president Biden en zijn vrienden, een online Top van de Socialistische Democratie. Twee prominenten op de prestigieuze sprekerslijst zijn bekende Chinese intellectuelen. Cheng Enfu is Principal Professor, Universiteit van de Chinese Academy of Social Sciences. Zhai Guoqiang is onderdirecteur van het Institute of International Law, eveneens van de Chinese Academy of Social Sciences. Zie ook deze video die top en de tegentop in hun juiste context plaatst: Carlos Martinez: the Summit for Democracy won’t succeed in propping up US hegemony – YouTube
