De handelssancties van de VS tegen China blijven maar escaleren. Hoe bekijken de Chinezen de situatie? Op 7 april verschenen in het partijblad Renmin Ribao twee interessante commentaarstukken. We kijken ook hoe enkele opinievormende westerse media reageren.
In een vorig artikel gingen we uitgebreid in op de maatregelen die China neemt als reactie op de Amerikaanse tarieven van 54%. In dit artikel focussen we op commentaren.
China wil geen handelsoorlog, maar is er ook niet bang voor
Het eerste commentaarstuk in Renmin Ribao heeft als titel: ‘ Volgehouden engagement voor een verdere hoogwaardige opening’. Het stelt dat China geen handelsoorlog wil, maar er evenmin bang voor is als die opgedrongen wordt. Het land heeft voldoende troeven om zich ook onder zware externe druk verder te ontwikkelen. China is dan ook bereid met alle landen samen te werken aan voordelige win-win betrekkingen. En het blijft de VS oproepen om naar oplossingen te zoeken.
Enkele belangrijke citaten: ‘China’s standpunt over de handelsoorlog is consistent en duidelijk: China wil geen handelsoorlog omdat deze geen winnaars oplevert, maar China is niet bang om er een te beginnen. Nu de VS zijn zogenaamde ‘wederzijdse tarieven’ oplegt, zal China onvermijdelijk reageren met wederkerige maatregelen. De essentie van de economische en handelsrelaties tussen China en de VS zou wederzijds voordelig en win-win moeten zijn. Het is normaal dat China en de VS, als twee grootmachten, enige economische- en handelsgeschillen hebben. Beide partijen zouden, op basis van wederzijds respect en gelijkheid, overleg moeten plegen om oplossingen te vinden voor hun respectievelijke bezorgdheden, in plaats van hun toevlucht te nemen tot unilaterale maatregelen om in te dammen, te onderdrukken of extreme druk uit te oefenen’.
‘China is vastberaden in zijn streven om het multilateralisme te verdedigen en is bereid om met alle landen samen te werken om vrijhandel te bevorderen en wederzijdse voordelen en win-winsituaties te creëren.’
China is volgens het artikel bereid met andere grote landen én met ontwikkelingslanden samen te werken om het internationale handelssysteem te hervormen en te verbeteren. Het gaat zelf concrete maatregelen nemen om zich nog meer economisch open te stellen. Een belangrijk aspect daarvan is de volledig gelijke behandeling van buitenlandse en Chinese bedrijven. Er komen ook meer vrijhandelszones en China streeft naar meer bilaterale handelsakkoorden. Chinese bedrijven worden aangespoord meer in het buitenland te investeren.
Het artikel herinnert eraan dat China al een hele tijd instaat voor zowat 30% van de wereldwijde economische groei. China kwam zonder kleerscheuren uit de Aziatische financiële crisis in de jaren 90 en uit de wereldwijde crisis van 2008. Vandaag heeft het een veel sterkere basis dan toen om te weerstaan aan externe druk. Het realiseert belangrijke technologische doorbraken, het is een economisch en politiek stabiel land met een duidelijke economische politiek. Het is aantrekkelijker dan ooit voor buitenlandse handelaars en investeerders.
China is op alles voorbereid
Een tweede commentaar heeft als titel: ‘Focussen op het goed uitvoeren van onze eigen taken en het vertrouwen versterken dat we succesvol kunnen reageren op de Amerikaanse tarieven’. Het is een poging om de situatie nuchter te analyseren (weliswaar vóór de dramatische escalatie door de VS deze week).
1.De Amerikaanse tarieven gaan op korte termijn een negatieve impact op China hebben, maar ‘de hemel zal niet invallen’. Tussen 2018 en 2024 daalde het aandeel van de uitvoer naar de VS van 19,2% naar 14,7% van de totale Chinese uitvoer. Minder uitvoer naar de VS wordt geen ramp. Bovendien heeft de VS voor sommige goederen weinig valabele alternatieven. Bepaalde internationale leverketens kunnen evenmin ineens verbroken worden.
China is intussen de belangrijkste handelspartner voor 150 landen; er zijn nog enorme mogelijkheden om de economische samenwerking met hen uit te breiden. Het artikel vermeldt de ASEAN en de landen die bij het Belt and Road Initiative aangesloten zijn, maar niet de EU.
De binnenlandse markt absorbeert 75% van de productie. De overheid versnelt haar inspanningen voor de omschakeling van ‘export naar binnenlandse verkoop’ en het absorptie-effect van de binnenlandse markt wordt al duidelijker.
2. De Chinese economie evolueert momenteel positief, in het bijzonder door de maatregelen die de regering vanaf september nam: de groei in het eerste trimester ligt waarschijnlijk hoger dan 5%.
Het artikel detailleert: ‘We hebben gewerkt op nieuwe productiekrachten …. meerdere doorbraken bereikt in geïntegreerde schakelingen, kunstmatige intelligentie, humanoïde robots en andere gebieden, … Wurgtactieken en druk zullen China verplichten om doorbraken in sleuteltechnologieën op belangrijke gebieden te versnellen … De afgelopen jaren hebben we, ondanks interne en externe druk, …inspanningen geleverd om de risico’s op belangrijke gebieden zoals onroerend goed, lokale overheidsschulden en kleine en middelgrote financiële instellingen op te lossen. Momenteel zijn deze drie grote risico’s effectief onder controle en nemen ze af.’
3. China is reeds 8 jaar verwikkeld in een handelsoorlog met de VS, heeft veel ervaring opgedaan en is goed voorbereid.
Een citaat: ‘Hoewel internationale markten over het algemeen vinden dat het Amerikaanse misbruik van tarieven erger is dan verwacht, had het Centraal Comité van de Partij deze nieuwe ronde van Amerikaanse economische en handelsbelemmeringen en druk tegen China al voorzien, de potentiële impact ervan ingeschat en tijdig reactieplannen met voldoende speelruimte voorbereid. … Beleidsbeslissingen die we in maart hebben genomen, zoals het verhogen van het begrotingstekort voor dit jaar tot ongeveer 4% van het bbp en het gebruiken van massale staatsleningen om nieuwe en grote initiatieven te ondersteunen, zijn concrete uitingen van een bijzonder beleid’.
Concreet: ‘We zullen de binnenlandse consumptie met buitengewone middelen stimuleren, de uitvoering van dit beleid versnellen en tijdig aanvullende maatregelen nemen wanneer dat nodig is. We zullen de kapitaalmarkt en het vertrouwen in de markt stabiliseren met substantiële beleidsmaatregelen, waarbij noodingrepen in functie van de evolutie kunnen worden doorgevoerd. Overheden op alle niveaus zullen gerichte ondersteuning bieden aan industrieën en ondernemingen die het zwaarst worden getroffen …’.
De binnenlandse consumptie stimuleren als belangrijkste motor van de ontwikkeling betekent enerzijds op diverse manieren de koopkracht van de Chinese burgers verhogen en anderzijds een ruimer en kwaliteitsvol aanbod verzekeren, afgestemd op de lokale behoeften.
Het artikel roept de VS nogmaals op om ‘op voet van gelijkheid, respectvol en wederkerig met China en andere landen te overleggen om handelsgeschillen op de juiste manier op te lossen’. China sluit de deur niet voor onderhandelingen, maar is realistisch. Het is voorbereid om crises op te vangen.
Westerse standpunten
Het Amerikaanse nieuwsagentschap Reuters gaat ervan uit dat de VS China met handelssancties zodanig in de hoek drumt dat het niet anders kan dan sterk terugslaan. De handelstarieven treffen immers niet enkel de rechtstreekse Chinese invoer, maar evengoed de import van Chinese producten die in derde landen zoals Vietnam geassembleerd worden.
Reuters denkt dat er niet snel een oplossing komt en dat de VS, China en de globale wereldeconomie zullen lijden. Het wordt een uitputtingsslag om te zien wie de langste adem heeft.
Op 8 april verklaarde de woordvoerder van het Chinese Ministerie van Handel: ‘Als Amerika absoluut wil dat alles naar zijn zin gebeurt, dan zal China doorvechten tot het einde’.
Volgens Reuters zal de handelsoorlog China meer pijn doen dan de VS, omdat China veel meer uitvoert naar de VS dan omgekeerd (een simplistische redenering die geen rekening houdt met het al dan niet aanwezig zijn van alternatieve leveranciers). Meer Chinese uitvoer naar andere landen, een kleine devaluatie van de yuan of meer subsidies voor uitvoer, zullen de Chinese pijn maar matig kunnen verlichten. De plannen voor meer binnenlandse consumptie zullen grotendeels bij woorden blijven, want ze vereisen een verhoging van de koopkracht ten nadele van de bedrijfswinsten, wat op korte termijn voor problemen zou zorgen.
Maar China heeft ook troeven: De VS hangen van China af voor sommige zeldzame aardmetalen die nodig zijn voor de technologiebedrijven en voor het leger. China heeft ook een aantal strategische Amerikaanse bedrijven op een zwarte lijst gezet. Het heeft de wettige mogelijkheid om een Amerikaanse overname van Tiktok tegen te houden. En in de dienstensector is de VS kwetsbaar voor eventuele Chinese sancties, want daar bestaat er een groot handelsoverschot tegenover China.
Reuters stelt ook vast dat het bereiken van een handelsevenwicht zoals Trump eist geen realistisch doel is op korte termijn. China is de grootste producent ter wereld, de VS de grootste consument. Dat verandert zomaar niet.
Ook de Britse zakenkrant Financial Times verwacht niet dat één van beide partijen snel zal toegeven. Daarvoor zijn de zaken al te veel geëscaleerd.
Asiatimes, een krant uit Singapore, geeft een Aziatisch standpunt: China nam snel het voortouw met een stevige reactie op Trump. Het verhoogt daarmee de kansen van alle andere landen om weerstand te bieden aan de VS-president. Ze weten nu dat China het achter hun rug niet op een deal met Trump gaat gooien. ( )
Of de Europese Unie deze boodschap begrepen heeft lijkt twijfelachtig. In een telefoongesprek van commissievoorzitter von der Leyen met premier Li op 8 april benadrukte ze de verantwoordelijkheid van Europa en China, als twee van ’s werelds grootste markten, om een sterk hervormd handelssysteem te ondersteunen dat vrij, eerlijk en gebaseerd op een gelijk speelveld is.
Ze riep op tot een onderhandelde oplossing voor de huidige situatie, waarbij ze de noodzaak benadrukte om verdere escalatie te voorkomen. Dat komt neer op het zich impliciet distantiëren van de Chinese tegenmaatregelen.
Tijdens de rest van het gesprek had ze het voornamelijk over maatregelen om te beletten dat Chinese goederen die niet meer naar de VS kunnen naar Europa uitgevoerd worden. Ze opperde zelfs de mogelijkheid van Europese sancties tegen China indien dit niet zou lukken.
Als echo van Trump vraagt ze ook structurele oplossingen om de bilaterale handelsrelaties tussen China en de EU in evenwicht te brengen.
Bronnen: Renmin Ribao, Reuters, Financial Times, Asiatimes, EU-verslag van het gesprek van von der Leyen.
