De Britse zakenkrant Financial Times brengt deze week een reeks over de Chinese investeringen in de EU die zich vooral concentreren in Zuid-Europa, ook de Europese weke onderbuik geheten. Naar aanleiding van het bezoek van premier Li Keqiang aan Europa een samenvatting van de reeks.
Voor de financiële crisis waren de Chinese “Outbond investments” vooral gericht op het verwerven van grondstoffen en de toegang tot energie, bijvoorbeeld in Afrika of Latijns Amerika. In 2010 had China in de EU even veel investeringen als India, IJsland of Nigeria; tegen eind 2012 was het bedrag verviervoudigd tot 27 miljard euro. Met de crisis begon het idee te rijpen dat in Europa met zijn geavanceerde technologie en bekende merken wellicht wel zaken te doen waren. De mislukking van het Covac-consortium om in Polen een weg aan te leggen wegens de milieuvereiste om onder de weg tunnels voor dieren aan te leggen heeft het enthousiasme maar tijdelijk getemperd. Volgens de Heritage Foundation had China midden dit jaar 105 miljard geïnvesteerd in Europa, $ 150 in sub-Sahara Afrika en 124 miljard in Noord-Amerika. 97% van de bedrijven die echter investeerden in Europa willen deze de komende jaren opdrijven. Volgens Deutsche Bank vormden tussen 2008 en 2013 de Chinese staatsondernemingen de voorhoede met 78% van de investeringen in Europa, maar na 2011 kwamen de privéondernemingen opzetten met al 30%.
Hony Capital verwierf PizzaExpress, Fosun relanceerde een bod op Club Med, na de mislukking tot het opkopen van United Biscuits verwierf staatsgroep Bright Food in het VK Weetabix en voegde de Franse wijnverkoper Diva Bordeaux er nog aan toe. Toch is Europa weigerachtig zijn kennis in de etalage te plaatsen. Vorig jaar was de EU zelfs de enige regio die een val met 15% in Chinese investeringen zag, maar dit kan te maken hebben met het feit dat investeringen die via Hongkong komen niet worden meegeteld. Volgens Europese 
bankiers die met de Chinezen onderhandelen, zoeken ze grote minderheidsaandelen die gericht zijn op samenwerking, eerder dan een controlerend aandeel. Vooral in de Zuid-Europese landen die sterk getroffen worden door de crisis zijn de Chinese investeringen in opmars. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk in Griekenland.
Griekenland
Zoals bekend kreeg de groep COSCO in 2009 een concessie voor een terminal in de haven van Piraeus en de toestemming om een andere te bouwen. Een consortium van het in Hongkong gebaseerde fonds Friedman Pacific Asset Management met de Shenzhen International Airport Group zullen mogelijks een bod uitbrengen om meerderheidsaandeelhouder te worden in de luchthaven van Athene zo weet de Financial Times. Het Griekse ministerie van transport verwacht dat China’s State Construction Engineering Corporation later dit jaar deelneemt aan de internationale inschrijving om de 880 miljoen euro kostende luchthaven van Kreta te mogen bouwen. Staatsgroep Fujian Shipbuilding, die 3 scheepswerven in China controleert heeft interesse vertoond in de privé scheepswerf: Eleusis Shipyards nabij Athene. Griekse schepen vervoeren immers 60% van de strategische goederen die China invoert. In ruil bouwt Griekenland schepen; in juni werden voor $ 3,2 miljard scheepsbouw deals gesloten tussen de 2 landen en deze zullen gefinancierd worden door de China Development Bank.
Ondertussen doet COSCO het naar het heet “voorbeeldig” in Piraeus. Het vrachtverkeer verviervoudigde en bracht namen als Huawei en Sony er toe Piraeus uit te kiezen als uitvalsbasis voor Centraal Europa. COSCO commercieel manager Tassos Vamvakidis vindt dat Piraeus zelfs de logistieke hub kan worden niet enkel voor Centraal Europa, maar ook voor het oosten van de Middellandse zee en Noord-Afrika. COSCO is dan ook favoriet onder de 5 geselecteerde bieders die het 76% aandeel van de Griekse staat in de haven willen kopen. Daarnaast heeft Fosun al een aandeel verworven in de Griekse mode-en juwelengroep Folli Follie, maar de groep doet ook met Griekse- en Golfpartners mee in het $ 5 miljard project om het kustgebied rond de voormalige luchthaven van Athene toeristisch uit te baten. Probleem is wel dat alsnog weinig Chinezen Griekenland bezoeken omdat er nog geen rechtstreekse lijn is vanuit Beijing of Shanghai.
Portugal
China heeft 45% binnengebracht van de 9,2 miljard euro die Portugal heeft opgehaald met zijn privatiseringsprogramma. Het begon in 2011 met de Three Gorges Corporation die 2,7 miljard euro betaalde voor 21 % van of Energias de Portugal; 3 maand later investeerde China’s State Grid 1,4 miljard euro om 25% te verwerven van REN. Dit jaar spendeert Fosun 1 miljard euro voor 80% van Caixa Seguros . Deze groepen willen verder uitbreiden in de voormalige kolonies Angola, Brazil en Mozambique. Dit werd duidelijk toen Sinopec in 2011 $ 4,8 miljard betaalde voor 30 % aandeel in het Braziliaans filiaal van Galp Energia.
Italië
Huawei opende al in 2008 een onderzoeks- & ontwikkelingscentrum. Toen het VS-kapitaal met de eurocisis op de vlucht sloeg, deed het Chinees kapitaal zijn intrede en de Financial Times maakt zelfs de vergelijking met het naoorlogs Marshallplan. De laatste 2 jaren heeft Italië flink geprofiteerd van de Chinezen. Ze verwierven eerst jachtbouwer Ferretti. State Grid verwierf 35% van CDP Reti maar ook in het Portugese REN verwierf State Grid 25% en naar verluidt kijk het ook uit naar de Griekse operator ADMIE. De State Administration of Foreign Exchange kocht tegen 2 miljard euro 2% van Fiat Chrysler Automobiles, Telecom Italia en Prysmian nadat het 2 miljard had neergeteld voor aandelen in staats energiegroepen Eni en Enel . Volgens NGO Fondazione Italia-Cina waren eind 2012 bij de kleinere bedrijven en 200 Italiaanse KMOs met in totaal 10.000 werknemers geheel of gedeeltelijk overgenomen door Chinese vooral in de “Made in Italy” textielbedrijven, meubilair, moto’s en jachten.
Visa
Volgens Italiaanse statistieken verdrievoudigde de Chinese bevolking in Italië tussen 2003 en 2013 tot 300.000. Spanje en Portugal zien een gelijkaardige verhoging: de Chinezen in Spanje namen tussen 2003 en 2013 toe van 51.228 tot 181.701 in 2013 terwijl het cijfer in Italie officieel toenam van 69.920 to 223.367. De stad Prato – de stad met het meeste Chinezen- heeft een bevolking van 200.000 waarvan 16.000 Chinezen maar indien de illegalen er bij zouden geteld worden zijn het er misschien 50.000.
De VS, Canada en Australië waren lang eerste keus voor Chinese emigranten maar hier heeft het “gouden visa”- systeem van verblijfsvergunning verandering in gebracht: Portugal, Cyprus, Greece, Hongarije, Letland en Spanje verlenen een verblijfsvergunning aan iemand die er een huis koopt. Zo kan de koper niet enkel leven in dat land, maar ook vrij doorheen de 26 Schengenlanden reizen. In Portugal, dat hierin het meest succesvol is zijn de Chinezen veruit de grootste kopers. Volgens vicepremier Portas die uitvinder is van het systeem heeft dit op twee jaar tijd 900 miljoen euro binnengebracht in de vastgoedmarkt en hij verwacht twee miljard euro tegen eind 2015. Van de 1360 visa die Portugal sinds oktober 2012 toekende, ging 81% naar Chinese onderdanen. In Spanje vormen de Chinezen een derde van de 131 uitgereikte visa. In Griekenland zijn er nog maar enkele tientallen. Naar verluidt spenderen vier vijfden van de Chinezen maar het minimum van 7 dagen per jaar in hun Portugese woonst. Sommigen willen een ontsnappingsroute uitbouwen voor het geval van onheil in China anderen willen eerder reizen doorheen de Schengen landen.
Bron en foto’s: reeks Financial Times Silk Road Redux
Lees ook China Daily compilatie van artikels
