China kende in 2020 een economische groei van 2,3%. Dat is meer dan voorspeld. Het is de enige grote economie die wist te groeien. Experts speculeren wanneer het de grootste wordt.
De groei van 2,3% is hoger dan de 1,9 die het IMF verwachtte. Het uitstekende resultaat van het vierde trimester, 6,5% groei, speelde mee. Die groei lag zelfs hoger dan de 6% in het vierde trimester van 2019. In het eerste trimester van 2020 was er door COVID-19 6,8% krimp.
Het totale Chinese bbp overtrof voor het eerst 100.000 miljard yuan. Dat komt overeen met 15.400 miljard dollar, of 11.000 dollar per persoon.
Voor 2021 wordt een verdere heropleving en een groei van 8-8,5% verwacht.
Er hangt wel enige onzekerheid over de prestaties van het huidige eerste trimester. Lokale opflakkeringen van COVID-19 zouden het reisseizoen van het Chinese nieuwjaar nog kunnen bederven.
Het aandeel van China in de wereldeconomie bedraagt nu 14,5%. Maar aangezien het 19% van de wereldbevolking telt is het bbp per persoon er dus nog steeds een stuk lager dan het wereldgemiddelde.
Meer uitvoer en industrie, tragere stijging inkomens
Het economisch succes is te danken aan de oplevende binnenlandse vraag na de aanvankelijke COVID-19 crisis en aan de recordhoogte van de uitvoer. Die steeg in 2020 met 3,6%; door de coronacrisis werden landen over heel de wereld meer afhankelijk van invoer uit China, bijvoorbeeld voor medisch materiaal, maar even goed voor computers. De industriële productie groeide daardoor sterker dan de dienstensector. In het vierde trimester nam ze toe met 7,1%.
De groei van 2,3% in 2020 ligt 3,7% lager dan in 2019. Dat heeft sociale gevolgen gehad. Voor veel mensen steeg het inkomen niet en sommigen gingen er zelfs op achteruit In het bijzonder kleine privé-ondernemingen uit de dienstensector leden verlies en de werkloosheid nam toe. Eén van de prioriteiten in 2021 is het om zorg te dragen voor de verliezers van 2020.
Succes van internationaal niveau
De VS kenden in 2020 een geschatte terugval van de economie met 3,5%, Duitsland met 5%, Frankrijk met 9,4% en het VK met 10,3% . De Chinese krant Global Times geeft en passant een sneer naar diegenen in het buitenland die radicale maatregelen tegen COVID-19 verwerpen omdat die de economie te veel zouden aantasten. China heeft met doortastende maatregelen tegen COVID-19 én de volksgezondheid én de economie gered.
Terwijl de wereldhandel volgens UNCTAD 5,6% kromp steeg de Chinese buitenlandse handel met 3,6%. Nog opvallend: in 2020 was China de grootste bestemming voor buitenlandse investeringen, een positie die het in 2015 aan de VS verloor. Wereldwijd daalden buitenlandse investeringen 30-40% maar in China stegen ze licht. De Fortune Global 500 lijst van grootste ondernemingen bevat voor het eerst meer Chinese dan Amerikaanse bedrijven.
2028 of 2030?
In vergelijking met de rest van de wereld is de Chinese prestatie uitzonderlijk, maar China heeft elk jaar sinds het einde van de Culturele Revolutie 45 jaar geleden een snellere groei gekend en zal daar de komende jaren mee doorgaan. Het Chinese plan 2021-2035 voorziet een verdere verdubbeling van de economie.
China heeft tot dusverre de economische oorlog van de Amerikaanse regering goed doorstaan. Het heeft zijn economische oriëntatie aangepast. De klemtonen voor de komende jaren liggen op meer binnenlands verbruik en versterking van de economische banden met Azië en Europa.
In 2020 bedroeg de omvang van de Chinese economie volgens het IMF 71,4% van de Amerikaanse. Dat is 4,2% meer dan een jaar eerder. Analisten van Nomura Holdings en van Brookings Institution voorspellen nu dat China in 2028 de grootste economie ter wereld wordt; dat is twee jaar vroeger dan hun eerdere voorspellingen.
Een onzekere factor blijft het verdere verloop van de relaties met de VS, een mogelijke technologische loskoppeling en het op termijn herschikken van de leverketens.
Kansen en problemen
Internationale media benadrukken dat er naast successen ook problemen zijn in China en het overtreffen van de VS in 2028 niet vanzelfsprekend is.
De South China Morning Post noemt de Chinese groei ‘scheefgetrokken’. Het was vooral de industrie die bloeide door de sterke uitvoer van onder meer medisch materiaal en 2,8% groeide. De binnenlandse consumptie daalde vorig jaar echter met 3,9%. Ze trok wel aan in het vierde trimester, maar minder dan de industrie.
Asiatimes ziet voor China kansen en problemen. Het land heeft de coronacrisis onder controle en kent effectief een V-vormig economisch herstel; voor andere grote economieën in de wereld is het nog afwachten wanneer en hoe er herstel komt. De beperkte en gerichte monetaire en fiscale stimulansen van China verschillen sterk van de massale geldcreatie in westerse landen, maar hebben goed gewerkt.
An de kant van de problemen ziet Asiatimes de vertraging van de loonstijgingen, waardoor het binnenlands verbruik minder snel kan stijgen. Dat is gecompenseerd door overheidsinvesteringen in infrastructuur en aanmoedigen van de vastgoedsector, met geleend geld. Precies het omgekeerde van de politiek die de voorbije jaren gevolgd was. Een correctie is nodig. Het aandeel van het verbruik in het bbp is in 2020 met 3-4% gedaald en valt terug op het niveau van 2010-2011. Het stond op 54,3% van het bbp.
Nog een potentieel probleem zijn de schulden van de lokale overheden en het vertragen van investeringen door privébedrijven. In 2020 nam de totale schuld toe met 25% van het bbp, drie keer meer dan in 2019.
Volgens Asiatimes zit er mogelijk meer sociale onrust aan te komen. Het inkomen van interne gastarbeiders van het platteland is veel meer getroffen door de COVID-19 crisis dan dat van stedelingen met een vaste baan die kunnen thuiswerken.
Global Times optimistisch
De Chinese staatskrant Global Times gaat in op de bezorgdheid over het binnenlands verbruik in de internationale media.
De krant laat Chinese experts aan het woord die in 2021 een groei van de binnenlandse consumptie voorspellen met liefst 15-20%. De grootste daling in 2020 was in het restaurantbezoek, dat 16.6% verminderde. In 2020 heeft China wel al maatregelen genomen, zoals het uitdelen van gratis vouchers. Maar restaurants, cinema’s en toerisme draaien alleen normaal wanneer de gezondheidssituatie volledig onder controle is.
Yan Pengcheng, een hoger kaderlid bij de National Development and Reform Commission verklaarde op een persconferentie vorige week dat het binnenlands verbruik sterker zal bevorderd worden, door mensen een hogere koopkracht te bezorgen, en verbruik administratief te vergemakkelijken, bijvoorbeeld door beperkingen op autoverkoop in grote steden te versoepelen.
Om de koopkracht te bevorderen is de tewerkstelling cruciaal en die komt voor 80% van kleine en middelgrote bedrijven. De overheid zal verder inzetten op gefocuste steun aan deze bedrijven.
Dank zij de stijging van de productiviteit door technologische upgrading zijn de gemiddelde inkomens de voorbije jaren snel gestegen. Zelfs in het 2020 bedroeg de gemiddelde vooruitgang nog 4,7%. Een gemiddelde Chinees heeft nu een beschikbaar jaarlijks inkomen van 32.189 yuan ( 4.100 euro) . Dat is een stijging met 100,8% over de voorbije tien jaren, in lijn met de beslissing van het partijcongres van 2012 om het te verdubbelen tussen 2011 en 2020.
Maar in 2020 ging 11.300 miljard yuan naar spaarboekjes. Experts verwachten dat een deel hiervan in 2021 zal uitgegeven worden. Indien men wereldwijd alle mensen die 10 tot 110 dollar in koopkrachtpariteit per dag uitgeven als middenklasse beschouwt, dan leeft daarvan eind 2020 al een kwart in China.
Meer nadruk op binnenlandse consumptie geeft dan weer meer kansen op uitvoer naar China en stimulansen voor lokale productie door buitenlandse bedrijven. General Motors en Volkswagen verkopen meer auto’s in China dan in hun thuismarkt. Starbucks wil er 600 nieuwe vestigingen openen in 2021 en Nike boekte in één trimester een recordomzet van 2 miljard dollar.
Bronnen: Global Times, Financial Times, South China Morning Post, Asiatimes, Bloomberg
