Chinese investeringen in de EU: een win-win operatie

Een Chinese opinie door prof.  Jiang Shixue

Chinese investeringen in Europa blijven politiek omstreden en doen vrees rijzen in Europa. Tezelfdertijd erkennen de Europeanen dat buitenlandse investeringen kunnen helpen tijdens de aan de gang zijnde crisis. Om het volle potentieel van deze investeringen re realiseren, moet Europa niet enkel haar investeringsklimaat verbeteren maar ook de Chinese investeringen meer rationeel benaderen en niet enkel gedreven zijn door vrees. Chinese investeerders moeten ook veranderen en rekening houden met de Europese zorgen.
Dit is een Opiniestuk. Het geeft niet noodzakelijk de mening weer van Chinasquare.be. Dit soort artikelen moet wel voldoen aan de minimumeisen die Chinasquare.be aan bijdragen stelt (zie OVER)
Groeiende investeringen met toekomst
Gedreven door snelle economische groei, is China een ernstige bron van investeringen in het buitenland geworden. Volgens de laatste Chinese cijfers (augustus 2012) bedroeg het totaal van Chinese investeringen in het buitenland eind 2011 424 miljard $ waarmee het derde staat wereldwijd. China’s toename van investeringen in het buitenland is het resultaat van de zgn. strategie “going global” die dateert uit de jaren 1990. Zowel in het elfde als in het twaalfde vijfjarenplan, het 17-de en het 18-de CPC-Partijcongres werd “going global” aangewezen als een effectieve en dringende manier om buitenlandse grondstoffen en technologie te verwerven, de binnenlandse markt te integreren met de buitenlandse en het uitoefenen van “soft power”.
Dit heeft tot een beduidende verdieping van de China-EU economische verhoudingen geleid. Terwijl in 2005 nauwelijks 190 miljoen $ investeringen naar de EU vloeiden, groeide dit in 2011 aan tot bijna 7,6 miljard $. Gedurende dezelfde periode nam het totaal aan Chinese buitenlandse investeringen in de EU toe van 760 miljoen $ tot 20 miljard $. In een studie van 31 januari over deze investeringen vond de Kamer van Koophandel van de Europese Unie dat van het voorbeeld van 74 ondernemingen die al in de EU hadden geïnvesteerd, dat de meesten (97%) te kennen gaven dat ze in de toekomst nog zullen investeren en zelfs met nog hogere bedragen om bijvoorbeeld zich een toegang tot de markt te verschaffen of om meer geavanceerde technologie te verwerven. 78% rapporteerden  echter dat ze operationele moeilijkheden ondervonden, meestal hadden deze te maken met bureaucratie en hoge kosten; 48% kwamen hindernissen tegen om goedkeuring te krijgen meestal op het niveau van de staten en 27% vonden dat ze bij de aanvraag van toelatingen hindernissen ondervonden in China zelf
Vrees van China?
De uitbreiding van China’s buitenlandse investeringen worden vaak gezien als een gevaar ook in de EU. Volgens de European Council on Foreign Relations is China bezig “Europa af te schrapen” (scramble). Sommige Chinese investeringsprojecten werden geblokkeerd omdat ze China een strategische vaste voet tussen de deur zouden geven. Nochtans zijn de Chinese investeringen eerder beperkt in vergelijking met de Amerikaanse. Volgens de cijfers van Eurostat uit 2011 vertegenwoordigen de Chinese buitenlandse investeringen (FDI) maar 1,4% in de EU terwijl de VS het leeuwenaandeel van meer dan 50% naar zich toe haalt.
Meer belangrijker nog is dat de Chinese FDI eigenlijk een win-win situatie opleveren voor beide kanten. Voor de EU kan het Chinees kapitaal een positieve rol spelen in verschillende opzichten.

• Het kan banen scheppen of behouden. Het Chinees ministerie van Handel heeft berekend dat de 1600 Chinese bedrijven in de EU 50.000 lokale arbeidskrachten te werk stellen. Volgens een rapport van de Rhodiumgroep uit juni 2012 hebben de 428 investeringen voor nieuwe productie-installaties van 2000-2011 15.000 nieuwe banen geschapen, daarbij niet de werkgelegenheid tellend in ondernemingen met minder dan 1 miljoen $ investeringen. Hoewel mergers & acquisities in het algemeen minder werkgelegenheid scheppen, kunnen Chinese investeringen banen redden als ze op het punt staan te sluiten of failliet te gaan. Ook kunnen ze leiden tot toename van banengroei eenmaal ze terug op gang zijn. Het Rhodiumrapport raamt dat Geely’s verwerving van Volvo in 2010 16.000 lokale banen heeft gevrijwaard.

• Het kan het tekort aan kapitaal en behoefte aan investeringen in sommige Europese landen opvangen. Terwijl het waar is dat de EU-economie hoog ontwikkeld is, hebben de schuldencrisis en de jaren van trage groei de openbare investeringen afgeremd en het vertrouwen voor prive-investeringen in vele landen ondermijnd. Bijgevolg kan China’s buitenlandse investeringen wel behulpzaam zijn in het bijzonder tijdens een periode van besparingen en het toehalen van de buikriem.

• Het kan de ontwikkeling van de productiviteit in het gastland ten goede komen: bijvoorbeeld kon de Griekse Piraeus haven voor het overgenomen werd door het Chinese COSCO maar 6 TEU-containers van 20 voet behandelen per uur terwijl nu een gemiddelde gehaald wordt van 22 of meer.

• Het kan helpen om het wereldaandeel van de Europese bedrijven te vergroten. Nadat Sany Heavy Industry Putzmeister verwierf, kon het Duitse bedrijf gebruik maken van Sany’s globaal marktnetwerk om de verkoop van zijn hightech-betonpompen te verhogen.

In het algemeen leveren Chinese buitenlandse investeringen dezelfde voordelen als andere investeringsstromen zowel van binnen of van buiten de EU. Buitenlandse investeringen komen ten goede zowel aan producenten als aan verbruikers.
Ook China doet zijn voordeel
China doet ook in veel opzichten haar voordeel met de buitenlandse investeringen in de EU

• *Het toont China’s economische kracht aan. Meer dan 3 decennia economische hervormingen in het Aziatische land hebben geresulteerd in voortdurende snelle groei en zo een zogenaamd “economisch wonder” veroorzaakt. Zonder deze economische kracht zou China niet in staat zijn om investeringen in het buitenland te verrichten.

• Het kan China helpen bij het verwerven van geavanceerde technologie. In zijn transformatie van zijn model dat gedreven werd door investeringen naar een model dat meer afhangt van efficiency, moet China een beter gebruik maken van wetenschap en technologie. Europa was de geboorteplaats van de Industriële omwenteling en leidt nog steeds wetenschap en techniek op vele vlakken.

• Het kan helpen bij het spreiden van de risico’s bij China’s grote voorraad aan buitenlandse valuta die tegen midden 2012 gegroeid waren tot 3200 miljard $. Deze hoeveelheid aan activa kan China’s vermogen versterken tegen financiële risico’s van binnen en buiten de grenzen. Inefficiënt gebruik van deze reserves zal niet enkel verlies veroorzaken, maar ook de waarde van China’s munt de hoogte indrijven. Internationale ervaringen van andere landen tonen aan dat het maken van buitenlandse investeringen een efficiënt middel zijn om het gebruik van buitenlandse reserves te diversifiëren.

• Het kan misschien het ongemak van sommige Europeanen verlichten over de onevenwichtige betalingsbalans tussen beiden. Het alomvattend partnerschap tussen China en de EU dat in 2003 werd gesticht, heeft de goede politieke condities geschapen voor de China-EU handel. Volgens Chinese berekeningen bedroeg de wederzijdse handel 587 miljard $ in 2011, dit is ongeveer 1,5 miljard $ per dag. Maar de EU heeft een deficit, enkel in 2011 van 140 miljard $. Gehoopt kan worden dat het verhogen van de Chinese investeringen in de EU de bilaterale handels-spanningen kan verlichten en de EU-houding tegenover China’s export veranderen. Niettegenstaande vooruitgang die de afgelopen jaren bereikt werd en ook het feit dat de verhoging van de Chinese investeringen beide zijden zouden ten goede komen, toch moeten beiden nog meer doen.

Wat beiden zouden moeten doen
China moet realistisch zijn en beter de risico’s verstaan in de EU zonder een risicovrije return te verwachten: alle landen hebben hun specifieke risico’s zij het in verschillende graden van ernst. Terwijl China deze risico’s best niet negeert zou het oordeel over deze realistisch moeten zijn evenals het oordeel over de opportuniteiten. Vergeleken met Afrika of Latijns-Amerika liggen de risico’s in de EU lager.
Het is niet gemakkelijk aan Europeanen te vragen hun oordeel over China’s politiek systeem of over het uniek ontwikkelingspad te herzien. Om dit proces te helpen is het hoog tijd voor de Chinese investeerders om hun imago te verbeteren. Chinese investeerders moeten beter de wetten van het gastland respecteren, meer transparantie verlenen, het milieu beschermen en de lokale gewoonten naleven…

Maar ook de Europese Unie moet handelen: vaak wordt de EU beschouwd als een gebied met een gunstig investeringsklimaat, maar er is ruimte voor verbetering. Bijvoorbeeld is het tijd voor de EU-landen om te stoppen  met het irrationeel blijven uiten van hun vrees voor China. Verder blijkt uit het rapport van de Kamer van Koophandel voor de EU in China dat de EU haar goedkeuringsprocedures voor FDI moet vereenvoudigen en de procedures vergemakkelijken om visa en werkvergunningen af te leveren aan Chinese werknemers evenals de bureaucratie te vereenvoudigen.
Samenwerking
Meer samenwerking zou ook nuttig zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een investeringsakkoord. Het is belangrijk dat de 15-de China-EU top van september 2012 het voornemen bevestigde om de onderhandelingen van een dergelijk verdrag zo spoedig mogelijk op te starten om de wederzijdse investeringen in beide richtingen te vergemakkelijken.
Er zijn heel wat mogelijkheden tot wederzijds voordeel van meer Chinese investeringen in de EU en ook van de EU-investeringen in China. Makers van beslissingen langs beide zijden moeten samen constructief samenwerken om de juiste omgeving te scheppen die dit potentieel realiseert.
Professor Jiang Shixue is Onderdirecteur van het Instituut voor Europese Studies bij de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen en bezoekend onderzoeker aan het European Policy Centre