Ook al zijn Chinezen van nature geen grote melkdrinkers, de nationale overheid hecht grote waarde aan zuivel als een van de belangrijkste voedingsbronnen. De zuivelindustrie krijgt dan ook altijd grote aandacht. Toch blijkt het in de praktijk moeilijk een geregelde productie van rauwe melk te handhaven. Recentelijk wordt weer overproductie gemeld, met nadelige gevolgen voor de boeren.
Een automatische melkmachine in China; foto edairynews (disclaimer)
Koeien te koop
Op 17 augustus plaatste de in Tianjin gevestigde zuivelboer Jia Mu twee mededelingen op sociale media over ‘het verkopen van koeien’. De ene aankondiging betrof 100 zwangere melkkoeien, zes maanden zwanger en de andere ongeveer 80 koeien die klaar waren voor de slacht. Jia Mu, die al lang betrokken is bij de handel in melk- en vleeskoeien, merkte dat sinds eind vorig jaar steeds meer veeboeren hem benaderen om hun koeien te verkopen.
Dalende invoer
De Chinese zuivelimport, voornamelijk uit Nieuw-Zeeland, Nederland en Duitsland, daalde in de eerste acht maanden van dit jaar met 13% op jaarbasis tot 1,75 miljoen ton. Melkpoeder, het belangrijkste geïmporteerde zuivelproduct, daalde met 21% tot 620.000 ton, zo blijkt uit Chinese douanegegevens. Volgens insiders is dit onder andere te wijten aan de dalende groei van de bevolking. Baby’s vormen het belangrijkste marktsegment voor melkpoeder.
Stijgende kosten
De aanhoudende daling van de melkprijzen en de stijgende kosten van 2023 hebben ook dit jaar nog steeds gevolgen voor de zuivelindustrie. Op het laagste punt van de prijs van verse melk dit jaar verkocht boer Li Li melk voor RMB 1,2/kg, vergeleken met het hoogste punt van RMB 6/kg in 2021. Volgens deskundigen is het overschot aan verse melk in 2024 aanzienlijk hoger dan in 2023, waarbij de winstmarge per kilogram melk voor het eerst negatief dreigt te worden. Het verliespercentage in de industrie is hoger dan 80%.
Maatregelen
Als reactie op de huidige overschotfase in de markt voor rauwe melk zijn sommige regionale overheden en boeren begonnen met het nemen van maatregelen zoals verzekeringen en subsidies om de overtollige rauwe melk op te nemen. Onlangs hebben verschillende regio’s prijscoördinatievergaderingen georganiseerd. Op 16 augustus hield de Commissie van de Verse Melk Prijs van Binnen-Mongolië zijn derde bijeenkomst voor 2024, waarbij een referentieprijs voor het derde kwartaal werd vastgesteld op RMB 3,25/kg, met een aanmoedigingspremie voor hoge kwaliteit. Prijsverlagingen zijn beperkt tot 5%. De bijeenkomst benadrukte dat zuivel verwerkende bedrijven snel inkoopcontracten moeten ondertekenen en zich daaraan moeten houden. Dergelijke afspraken zijn gemaakt in Ningxia en Shaanxi.
Verliezen
Wat betekent een prijsdaling tot ongeveer 3 RMB/kg voor veeboeren? Volgens het tijdschrift China Dairy Industry bedroegen in Shandong in het tweede kwartaal van dit jaar de gemiddelde voederkosten per kilogram melk 3,57 RMB, terwijl de totale kosten van de melkveehouderij 3,60 RMB/kg bedroegen. Onafhankelijke zuivelanalist Song Liang merkte op dat door de stijgende kosten van grondstoffen in de afgelopen jaren de werkelijke kosten van de melkveehouderij tussen de 3 en 3,5 RMB/kg liggen. Dit betekent dat de huidige marktprijzen tot onder de kostprijs zijn gedaald, wat in veel regio’s in verliezen resulteert.
Rauwe melk afgewezen
Volgens de China Dairy Industry Association is het aandeel van grootschalige landbouwbedrijven met meer dan 100 koeien gestegen van 70% in 2021 tot 76% in 2023. Veel grootschalige boerderijen hebben vaste samenwerkingsrelaties met grote zuivelbedrijven. Li Li heeft het geluk een vast contract te hebben met een zuivelbedrijf, waardoor hij zelfs met verminderde melkafname en lagere prijzen door kan gaan.
Een vriend van Li Li, die geen vast contract met een zuivelbedrijf, zag zijn rauwe melk herhaaldelijk afgewezen en heeft deze vervolgens tegen een lage prijs aan melkverkopers moeten leveren. Om de kosten te verlagen, heeft hij ervoor gekozen een aantal van zijn laagrenderende koeien te verkopen aan vleesbedrijven. Ook Li Li denkt aan een vermindering van zijn veestapel.
Verrast
De snelle veranderingen in de marktomstandigheden hebben Li Li verrast. Hij herinnert zich dat nadat de zuivelindustrie in 2018 een dieptepunt had bereikt, de melkprijzen bleven stijgen en in 2022 6 RMB/kg bereikten, zodat veel boeren hun bedrijven uitbreidden. Met de uitbreiding van veehouderijen in de afgelopen jaren is het melkoverschot ernstiger geworden. Daarom willen velen hun bedrijven nu weer inkrimpen. Dat leidt inmiddels ook op zijn beurt tot een daling van de rundvleesprijzen.
Sojameel
Onlangs slaakte Li Li een zucht van verlichting toen de lang stijgende sojameelprijzen eindelijk begonnen te dalen. Sojameel is een cruciaal eiwitvoer in de melkveehouderij. Volgens gegevens van het Ministerie van Landbouw en Plattelandszaken bedroeg de gemiddelde prijs van sojameel in juni 2024 landelijk 3,70 RMB/kg, wat neerkomt op een daling van 1,1% ten opzichte van de vorige maand en een daling van 14,4% op jaarbasis.
Vraag en aanbod
Song Liang verwacht dat de markt voor zuivelproducten voorlopig niet zal groeien. Of de markt een evenwicht kan bereiken, hangt grotendeels af van de inspanningen van de industrie om de capaciteit te verminderen. Song Liang stelt voor om een uniform nationaal systeem voor melkveehouderijen op te zetten en een quota- en subsidiesysteem te implementeren in functie van regionale omstandigheden. Hij suggereert ook om een mechanisme te creëren ten einde de totale vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, inclusief prognoses en vroegtijdige waarschuwingen. ‘Het opzetten van een wetenschappelijk gecoördineerd mechanisme zal het optreden van ‘melktekorten’ en ‘melkoverschotten’ verminderen’, stelde Song Liang. Hij waarschuwde ook dat als kleine en middelgrote boerderijen de markt blijven verlaten, dit kan leiden tot een verlies aan diversificatie in de binnenlandse zuivelindustrie, waardoor toekomstige marktrisico’s kunnen toenemen.
Bron: edairymarket 18 en 20/9/2024
