Tussen alle analyses over de betekenis van Afghanistan 15/08/21 is er een die opvalt door een optimistisch non-conformisme, vooral betreffende de rol van China tegenover de ‘Afghaanse kwestie’ in het nabije verleden en mogelijk in de toekomst. Dit originele stuk is Dawn of Geo-Economics – Extending the Belt and Road to Afghanistan van Hussein Askary. De auteur is medeoprichter en bestuurslid van het ‘Belt and Road Institute in Sweden (BRIX)’.
Centraal bij Askary en zijn organisatie staat de gedachte dat ‘vrede kan voortkomen uit economische ontwikkeling en win-win samenwerking’. Geen wonder dat het buitenlandbeleid van China Askary inspireert tot een hoopgevende visie op hoe het verder zou kunnen lopen in Afghanistan en zijn buurlanden (waaronder China) en welke rol Beijing daarin zou kunnen spelen.
We vatten voor ChinaSquare alleen passages over China, de ‘Nieuwe Zijderoutes’ (Belt & Road Initiative, BRI) en Afghanistan samen. In de onderstaande samenvatting staan ook links naar voorbeelden in andere artikelen die bepaalde punten van Askary’s redenering ondersteunen. De hele analyse van Hussein Askary kunnen de lezers ophalen via de link
https://www.brixsweden.org/afghanistans-belt-and-road-to-peace-and-prosperity/
Economische wederopbouw op de agenda
De westerse media hebben het vooral over evacuaties, de vergissingen van Washington en de al of niet opgeklopte angst voor de Taliban. ‘China, Rusland, Pakistan, Iran, India en vele Centraal-Aziatische landen zoeken in de eerste plaats naar diplomatieke middelen om de Taliban en hun tegenstanders te bewegen tot vrede en verzoening. Elk initiatief in die richting zou de wederopbouw van de economie als hoofdpunt op de agenda moeten hebben. De integratie van Afghanistan in het Belt & Road Initiative kan een stevige basis vormen voor die wederopbouw.’
SCO
‘De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft in juli verschillende Centraal-Aziatische hoofdsteden bezocht om de situatie te bespreken. De Shanghai Cooperation Organization (SCO), die alle bovengenoemde landen plus andere Euraziatische landen omvat, hield op 14 juli een bijeenkomst van ministers van Buitenlandse Zaken over Afghanistan in Dushanbe, de hoofdstad van Tadzjikistan. Wang Yi zei tijdens die bijeenkomst dat als gevolg van de haastige terugtrekking van de Amerikaanse en NAVO-troepen, “Afghanistan opnieuw voor belangrijke keuzes staat: oorlog of vrede, chaos of stabiliteit”. Wang kwam met een vijfpuntenplan. Het derde punt was “samenwerken om een verzoeningsproces te stimuleren en een scenario zonder burgeroorlog te ontwikkelen”. Belangrijk daarbij waren voor China de principes dat dit proces onder leiding van Afghanen moest staan en door hen beheerd moest worden. Punt vijf van het Chinese voorstel was een verzoek aan de SCO om bij te dragen aan vrede en wederopbouw in Afghanistan. De SCO kan daarbij het beste gebruik maken van bestaande samenwerkingsmechanismen op het terrein van economie, handel, cultuur om Afghanistan te ondersteunen bij het vergroten van zijn vermogen tot een onafhankelijke, echte en duurzame ontwikkeling. De integratie van Afghanistan in regionale economische ontwikkelingsplannen en -structuren zal, zo redeneert Beijing, zorgen voor duurzame vrede.’
Twee tegengestelde lijnen
‘In tegenstelling tot de VS die onvoorstelbaar veel miljarden heeft uitgegeven aan oorlogen en (vooral westerse) veiligheidsbelangen, heeft China geïnvesteerd in infrastructuur, niet alleen van het eigen land, maar ook van de landen die meedoen aan het BRI. Het gaat om duizenden kilometers aan spoorwegen en wegen, energiecentrales, havens, luchthavens en waterbeheersystemen die aangelegd worden in Eurazië en Afrika. Naar aanleiding van de afgelopen dertig jaar in Afghanistan en wat daarvan vandaag het eindresultaat is zou de regio, en zelfs de wereld kunnen kiezen tussen twee modellen en zich kunnen afvragen of we de vrede niet eerder door economische ontwikkeling kunnen bereiken dan door militair geweld.’
Geografie
‘Laten we eens kijken naar de geografie van Afghanistan. Dat land bevindt zich tussen twee hoofdwegen van de Nieuwe Zijderoutes: de China-Pakistan Economic Corridor (CPEC) ten zuiden van zijn grens, en de China-Central-Asia-Iran-Turkey New Silk Road Corridor ten noorden. Afghanistan is in 2016 toegetreden tot de BRI en in 2017 tot de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Dat is gebeurd onder de regering die nu is gevlucht voor de Taliban, en door het oorlogsgeweld heeft het lidmaatschap nog niet kunnen leiden tot de reële aanpak van projecten. Het inzicht van het belang van BRI en AIIB en de principiële aansluiting bij deze initiatieven zijn echter intact. Ook de Taliban zullen zich hiervan waarschijnlijk niet afkeren.’
VN
‘China is erin geslaagd om het BRI te laten opnemen als onderdeel van de missie van de Verenigde Naties in Afghanistan, en de VN-Veiligheidsraad stelt in artikel 34 van resolutie 2344: “de raad verwelkomt en dringt aan op verdere inspanningen om het proces van regionale economische samenwerking te versterken, inclusief maatregelen om regionale connectiviteit, handel en doorvoer te vergemakkelijken, onder meer via regionale ontwikkelingsinitiatieven zoals de Silk Road Economic Belt en het 21st-Century Maritime Silk Road (het Belt & Road Initiative) en regionale ontwikkelingsprojecten.”’
Centraal-Azië
‘In juli 2020 kwamen de ministers van Buitenlandse Zaken van China en van de Centraal-Aziatische landen voor het eerst samen. Ze spraken af om “te werken aan een synergie van het Belt & Road Initiative en hun eigen ontwikkelingsstrategieën, om de handel uit te breiden en te zorgen voor … de ontwikkeling van een zijderoute van de gezondheidszorg en een digitale zijderoute”. Punt acht, over Afghanistan, ging over vrede en stabiliteit, het bevorderen van het Afghaanse economische herstel en de versterking van de regionale samenwerking. Tijdens het Vierde Trilaterale Overleg van ministers van Buitenlandse Zaken van China, Afghanistan en Pakistan in juni 2021 beloofden de deelnemers zich onder andere in te zetten voor twee samenwerkingsverbanden: de Regional Economic Cooperation Conference (RECCA) en de China-Pakistan Economic Corridor (CPEC).’
Corridors voor ontwikkeling
‘RECCA is een initiatief van Afghanistan zelf om door zogenaamde corridors voor ontwikkeling het transport van energie, olie en gas door het land te laten lopen. Voor dat alles hangt Afghanistan af van de toevoer vanuit zijn buurlanden, die op hun beurt zelf belang hebben bij de onderlinge connectiviteit. Er bestaan pijplijnen en andere aanvoerlijnen die elkaar kunnen, maar niet hoeven te beconcurreren omdat de energiebehoeften van alle landen, inclusief India en China, zo enorm zijn dat er meer dan één pijpleiding voor nodig is. Veel van de verbindingen zijn stopgezet door de oorlog of tegengehouden (onder andere door de VS) uit geopolitieke overwegingen. Dat geldt ook voor de spoorwegen in de regio: die bereiken de grenssteden van Afghanistan vanuit de buurlanden, maar stoppen daar dan, omdat de ontbrekende schakels allemaal binnen Afghanistan zelf liggen.’
BRI
‘Alle buurlanden van Afghanistan zijn actief betrokken bij het BRI. China’s relatie met Centraal-Azië evolueert in een positieve richting. China’s Xinjiang (Oeigoerse Autonome Regio) is verbonden met belangrijke routes van de BRI zoals de CPEC en de Euraziatische Corridor. Maar voor een doeltreffende connectiviteit is het nodig dat de buren van China hun transport- en stroominfrastructuur naar een hoger niveau brengen om de snelle ontwikkeling van China’s eigen economie en de snelle toename van de handel tussen China en Europa bij te benen. Mogelijkheden en uitdagingen genoeg, ook voor Afghanistan dus.’
Grondstoffen
‘Mogelijkheden zijn er ook door de vele grondstoffen die Afghanistan rijk is, een rijkdom die volgens sommige auteurs een voorname motivering betekende voor 20 jaar bezetting van Afghanistan door de VS en de NAVO. Het land bezit zeldzame aardmetalen en andere metalen zoals lithium, beryllium en tantaal en andere die nodig zijn voor moderne elektronica en hoogtechnologische producten. Afghanistan heeft ook zeer grote ijzer- en kopermijnen. De Geological Survey van de VS (USGS) heeft dat geregistreerd en zijn onderzoek vele keren geactualiseerd. De uitbating is tegengehouden vanwege de onveilige situatie, het gebrek aan vervoer en energie, maar in het geval van de kopermijnen waren er ook belangenconflicten tussen de Afghaanse overheid en een Chinees bedrijf dat de mijnen zou gaan uitbaten. Wanneer de situatie gestabiliseerd is en de ontwikkelingscorridors zijn aangelegd, zullen de stroom en het transport beschikbaar zijn om deze mijnen gemakkelijker te gebruiken. Dat zal wellicht ook onderhandelingen tussen betrokken partijen minder hinderen.’
Jong Afghanistan
‘Volgens de statistieken van 2021 telt Afghanistan 39 miljoen mensen, is 46% van de bevolking van Afghanistan jonger dan 15 jaar, en slechts 2,5% van de bevolking van Afghanistan ouder dan 65 jaar. Dit betekent dat ongeveer 80% van de Afghaanse bevolking jonger is dan 30 jaar. Deze jonge bevolking heeft het enorme ambities en eisen. De Belt & Road kan voor de wederopbouw van de infrastructuur van Afghanistan een economisch platform creëren dat nodig is om al die miljoenen jonge Afghanen in staat te stellen hun vaardigheden en hun productiviteit te vergroten om de natuurlijke hulpbronnen en het land te gebruiken om winstgevend te zijn en deel te kunnen nemen aan de internationale handel.’
De Taliban komen…
‘Op 28 juli 2020 heeft een hoge delegatie van de Taliban China bezocht. De Afghanen hoopten naar verluidt dat China meer betrokken zal zijn bij het vredes- en verzoeningsproces van Afghanistan en een grotere rol zal spelen bij toekomstige wederopbouw en economische ontwikkeling. De Afghaanse Taliban zullen ook hun eigen inspanningen leveren om een gunstig investeringsklimaat te bevorderen.’ Ze zullen dan wel hun belofte moeten nakomen om ervoor te zorgen dat hun land niet weer een vrijhaven voor terroristen wordt.
Krijgt win-win een kans?
Hussein Askary van het ‘Belt and Road Institute in Sweden (BRIX)’ besluit zijn analyse met de volgende verheven wooden.
‘Hetzelfde Afghanistan, dat een spil van de geopolitiek was, zou plotseling de springplank kunnen worden naar een nieuw tijdperk van win-win-samenwerking in plaats van zero-sum game-politiek. Economische samenwerking is de toegangspoort tot zowel veiligheid als welvaart voor alle naties, vooral Afghanistan, waar de bevolking de afgelopen 40 jaar ongelooflijk heeft geleden. Het is nu het juiste moment om Afghanistan op de Belt & Road naar vrede te zetten’.
Bronnen: brixsweden.org, DeWereldMorgen, fmprc.gov.cn
