De schuld van de Chinese overheid is veel kleiner dan de onze, ongeveer 19% van het BNP, en dat ondanks de grote overheidsuitgaven in 2009-10 om de crisis te bestrijden. Maar dat is niet het hele verhaal want ook de lokale overheden hebben schulden.
De lokale overheden hadden een grote rol te spelen in de anti-crisis maatregelen, maar mochten geen extra belastingen heffen of extra schulden aangaan. Er werd een elegante oplossing op zijn Chinees gevonden: lokale besturen hebben lokale firma’s opgericht, die bij de banken geld gingen lenen om belangrijke ontwikkelingsprojecten uit te voeren. De banken draaiden op last van de nationale overheid de kredietkraan wijd open. In Amerika haalden experten schattingen aan tot meer dan de helft van het BNP voor deze ‘firma’schulden die eigenlijk overheidsschulden zijn.
Nu heeft de Chinese overheid voor het eerst zelf een schatting bekend gemaakt: 10.000 miljard yuan, een kwart van het BNP. Ter vergelijking: lokale overheden in de VS zitten op 18% van het BNP, en in India op hetzelfde niveau als China. Een aantal van deze lokale schulden werd aangegaan voor projecten die eigenlijk niet rendabel waren, zodat de lening nooit zal kunnen terugbetaald worden; in de strijd tegen de crisis was men immers niet zo kritisch tegenover nieuwe projecten. Volgens de Chinese 21st Century Business Herald zou tot 28% van de leningen niet terugbetaalbaar zijn. Na verschillende verplichte verhogingen van de reserves van de Chinese banken moeten zij in staat zijn zo een schok op te vangen. De leningen aan lokale overheidsfirma’s bedragen immers minder dan 30% van hun totale portefeuille. Projecten die economisch onrendabel zijn kunnen overigens vanuit sociaal oogpunt wel degelijk zinvol zijn, zeker wanneer ze zorgen voor tewerkstelling van mensen die anders werkloos zouden zijn.
Wanneer we de lokale en de nationale schulden optellen komen we aan ongeveer 44% van het BNP, nog steeds een stuk lager dan de Westerse landen. Bovendien zijn de schulden overwegend in lokale munt en de schuldeisers Chinezen. Bovendien zijn de grootste Chinese schuldeisers van de staat de Chinese banken. Een situatie enigszins vergelijkbaar met Belgie, alleen is er een klein verschil: de Chinese banken zijn niet privé, maar zelf eigendom van de staat. Voorlopig dus weinig kans dat de Chinese staat gedwongen wordt om te gaan besparen.
(Bron: Economist, Xinhua) Zie ook Dialogue (27 min.)
