De statuten van de Chinese vakbondsfederatie voorzien dat vakbonden collectieve loononderhandelingen in de bedrijven kunnen voeren. Toch gebeurt dit in de praktijk nauwelijks en zijn de vakbondskaders er evenmin voor opgeleid.
In de praktijk bepaalt de werkgever het loon op basis van de lokale minima en de werknemers keuren dit goed of af door te blijven of weg te gaan. De recente stakingsgolf brengt wel een radicalisering met zich mee: in 10 provincies zal de vakbond pilootprojecten opzetten voor collectieve loononderhandelingen. De provincie Guangdong werkt zelfs aan een echte wet op collectieve loononderhandelingen. Het wetsontwerp verplicht de werkgever om onderhandelingen over de lonen aan te gaan wanneer 20% van het personeel van een bedrijf daarom vraagt. Binnen de 15 dagen moet er een schriftelijk antwoord van de werkgever zijn. Andere onderhandelingsthema’s zijn de betaling van de overuren, de bonussen en de budgetten voor algemeen welzijn. De werknemers-onderhandelaars krijgen hun loon gewoon doorbetaald en hen ontslaan wordt verboden. Het wetsontwerp veroordeelt wel wilde stakingen, vernieling van machines of eigendom van de werkgever, het afzetten van wegen en het gijzelen van hogere kaderleden.
Het wetsvoorstel werd twee jaar geleden ingediend en is nu uit de koelkast gehaald waar het wegens de globale economische crisis in gestopt was. De nieuwe maatregelen doen de Chinese vakbondsfederatie weer iets meer op echte vakbonden lijken. Alleen al in de provincie Guangdong zal de nieuwe wet effect ressorteren in 1 miljoen bedrijven. Tegen 2012 wil de vakbond in alle bedrijven kunnen onderhandelen over de lonen, tegen 2012 moeten in alle bedrijven onderhandelingsstructuren uitgebouwd zijn.
Critici stippen echter aan dat de collectieve onderhandelingen moeten geleid worden door de voorzitter van de vakbond op het bedrijf; die voorzitter is dikwijls door de patroon zelf uitgekozen uit zijn vertrouwensmensen. Doch ook dit aspect evolueert. In recente stakingsbewegingen hebben arbeiders er met succes naar gestreefd om hun bedrijfsvakbonden zelf in handen te nemen.
Bron: SCMP
